อะหยังเอ๊าะ


"อะหยังเอ๊าะ" ปริศนาคำทายล้านนา ที่เป็น..มือที่สาม..ของครูภาษาไทยได้อย่างดี

  ห่างหายไปหลายวัน ไม่ได้มาพบเพื่อน ๆ ใน "บ้านภาษาไทย" คิดถึงทุกท่านค่ะ..เมื่อวันที่ ๖ ธันวาคม ๒๕๕๐ ที่ผ่านมาได้ไปร่วมงานสโมสรสันนิบาต เฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา ของจังหวัดเชียงใหม่ จัดที่ หอคำหลวง บริเวณจัดงานพืชสวนโลก ซึ่งสวยงามมาก ได้พบปะเพื่อนฝูงที่ห่างหายจากกันไปนาน ต่างเป็นผู้หลักผู้ใหญ่กันไปหมด คำพูดทักทายเล่นกันเมื่อพบหน้า "อะหยังเอ๊าะ..แก่ง่าย ต๋ายจ๊า.." (เหมือนจะว่าให้เราที่เป็นเพื่อน..เอ หรือว่าให้คนที่บ้าน..) ทำให้ปิ๊งคำว่า "อะหยังเอ๊าะ" ขึ้นมาแบบแว๊บ ๆ

  จึงได้ชื่อตอนนี้ "อะหยังเอ๊าะ" .. : อะหยังเอ๊าะ .. อยู่คนเดี่ยวกิ๋นไส้ตั๋วเก่า อะหยังเอ๊าะ ..ควายแม่ว้องกิ๋นน้ำเสี้ยงตึงหนอง อะหยังเอ๊าะ ..กินหวอมหวอมผอมจ้อข้อ อะหยังเอ๊าะ.. ปากนึ่งกิ๋นดิน ปากนึ่งกิ๋นหญ้า ปากนึ่งอ้ากิ๋นลม อะหยังเอ๊าะ... แต้บแป้บเต้าใบบ่าตัน กิ๋นเจ็ดวันบ่เสี้ยง..และอีกมากมาย

  อะหยังเอ๊าะ.. เป็นปริศนาคำทาย ของคนเมือง (คนเมือง หมายถึง คนภาคเหนือที่พูดภาษาถิ่นหรือ อู้กำเมือง )เรียกปริศนาล้านนา ที่ใช้ทายกันเล่น ๆ สนุกสนาน เช่น

  **อะหยังเอ๊าะ..ฮักก่อจูบ บ่ฮักก่อจูบ " ..ท่านลองทายซิคะว่าอะไร ..ไม่ใช่หนุ่มกับสาวนะคะ ใบ้ให้นิดหนึ่งค่ะ ว่าหมายถึง ของที่กินได้

เฉลยค่ะ..หอย (รักก็จูบ ไม่รักก็ต้องจูบ..ไม่จูบก็ไม่ได้กิน..นะคะ)

  **อะหยังเอ๊าะ.. อยู่คนเดี่ยวกิ๋นไส้ตั๋วเก่า .... (อะไรเอ่ยอยู่คนเดียวกินไส้ตัวเอง)

เฉลยค่ะ.. เตียน (เทียน) โกม (โคมไฟ) ตะเกียง

  **อะหยังเอ๊าะ.. ควายแม่ว๊องกิ๋นน้ำเสี้ยงตึงหนอง....(อะไรเอ่ย ควายเขาโค้งกินน้ำหมดทั้งหนอง)..ลองทายซิคะ..

เฉลยค่ะ...รุ้งกินน้ำ

  **อะหยังเอ๊าะ.. ปากนึ่งกิ๋นดิน ปากนึ่งกิ๋นหญ้า ปากนึ่งอ้ากิ๋นลม ....(อะไรเอ่ย ปากหนึ่งกินดิน ปากหนึ่งกินหญ้า ปากหนึ่งอ้ากินลม)..ลองทายซิคะ..

เฉลยค่ะ...คนไถนา(ควาย=กินหญ้า ไถ=กินดิน คน=หายใจ)

  **อะหยังเอ๊าะ.. จิกปิกเต้าบ่าแคว้ง กิ๋นเจ็ดวันบ่หมด.. (อะไรเอ่ย ยอดเล็ก ๆ เท่าลูกมะเขือพวง กินเจ็ดวันไม่หมด)

เฉลยค่ะ..หัวนม ..ท่านว่าจริงไหมคะ..

  **อะหยังเอ๊าะ.. ปอกิ๋น บ่ปออาบ .. (อะไรเอ่ย พอกินไม่พออาบ )

เฉลยค่ะ..น้ำลาย

  **อะหยังเอ๊าะ.. หน้างอคออ่อน กิ๋นก่อนตึงวัน ..(อะไรเอ่ย หน้างอ คออ่อน กินก่อนทุกวัน)

เฉลยค่ะ.. ช้อน, ทัพพี

  **อะหยังเอ๊าะ.. สัตว์บ่มีตี๋นขึ้นต้นไม้ สัตว์บ่มีไส้กิ๋นเลือดคน.. (อะไรเอ่ย สัตว์ไม่มีเท้าขึ้นต้นไม้ได้ สัตว์ไม่มีไส้กินเลือดคน)

เฉลยค่ะ.. งู,ปลิง

  สนุกไหมคะ..เวลาอ่านคำทาย..คิดหาคำตอบ...และตอบปริศนา..ผิดบ้างถูกบ้าง นักเรียนก็คงสนุกเช่นกัน ..

  จากตัวอย่างที่เสนอเป็น "ปริศนาคำทายล้านนา" เพียงหมวดหมู่เดียว คือ ปริศนาคำทายล้านนา ที่เกี่ยวข้องกับการกิน (กิ๋น) ที่ผู้เขียนได้รวบรวมจัดเป็นหมวดหมู่ไว้ในงานวิจัย เรื่อง "การจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน โดยภูมิปัญญาล้านนา สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๕" ซึ่งมีหลายหมวดหมู่ เช่น ปริศนาคำทายเกี่ยวกับพืช สัตว์ ผลไม้ อุปกรณ์เครื่องใช้ เป็นต้น

คุณครูภาษาไทยสามารถนำไปเป็น "มือที่สาม" ในการฝึกทักษะการอ่าน การคิดวิเคราะห์ และ การเขียน ภาษาไทย หรือสาระอื่น ๆ ก็ได้เช่นกัน เพราะ ปริศนาคำทายมีทุกภาคอยู่แล้ว เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่สมควรอนุรักษ์ไว้

ในการนำปริศนาคำทายมาเป็นสื่อ คุณครูสามารถทำภาพประกอบปริศนาคำทาย, หนังสือภาพหน้าเดียว , แผ่นอ่าน, หนังสือเล่มเล็ก , สื่อ CAI, e-book ฯลฯ ได้เพื่อให้บทเรียนน่าสนใจยิ่งขึ้น กระตุ้นความอยากเรียนของนักเรียนที่จะร่วมทายกับครูและเพื่อน ๆ

สำหรับการวัดและประเมินผล ครูควรจะวัดจากคำตอบที่เป็นภาษาไทยกลาง นั่นคือหลังจากสนทนา ทายปริศนาที่เป็นภาษาถิ่นแล้ว คุณครูควรให้เด็กแปลเป็นภาษาไทยกลางด้วย เพื่อการวัดความสามารถด้านการอ่าน การเขียนที่ถูกต้อง เช่น "ฮักก่อจูบ บ่ฮักก่อจูบ" เด็กต้องอ่านและเขียนคำว่า "รัก" "ก็" "ไม่" "จูบ" ได้ เพราะเป็นคำพื้นฐานที่กำหนดไว้ในหลักสูตร เป็นต้น..อ้อ! แล้วไม่ลืมบันทึกผลหลังสอนทุกครั้งด้วยนะคะ

ดังนั้น "อะหยังเอ๊าะ" จึงเป็นปริศนาคำทายล้านนาที่เป็น "มือที่สาม"ของคุณครูภาษาไทยได้อย่างยอดเยี่ยมเชียวหละ

(ภาพประกอบอยู่ในหนังสือค่ะ.จะพยายามเอาขึ้นมาให้ท่านชมนะคะ..เร็วๆ นี้ )

หมายเลขบันทึก: 152203เขียนเมื่อ 8 ธันวาคม 2007 10:41 น. ()แก้ไขเมื่อ 24 มิถุนายน 2012 02:32 น. ()สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (23)
อะหยังเอ๊าะ น้ำถุ้งหน้อย ห้อยป๋ายหลัก ตักก่อเต๋ม บ่ตักก่อเต๋ม

สวัสดีเจ้า..คุณคนเมือง

บ่าป๊าว..เจ้า

ขอบคุณเจ้า..ตี้เข้ามาแวะ..ปุ๊มผะหญาบ้านเฮา..นะเจ้า

วัชราภรณ์

สวัสดีครับ

อะหยังเอ๊าะ สนุกดีครับ

เรื่องภูมิปัญญาท้องถิ่น และภาษาถิ่น ถ้าสามารถเชื่อมโยง (อาจเรียกบูรณาการ) กับประเด็นอื่น ภูมิปัญญาถิ่นอื่น หรือภาษาถิ่นอื่น จะช่วยในการเรียนรู้ได้มาก

ผมได้รู้ซึ้งตอนเรียนวรรณคดี ต้องประสานทั้งภาษา ขนบธรรมเนียม ทั่วทิศ จึงจะเข้าใจวรรณคดีไทยได้ดี

ฝากไว้เป็นการบ้านอาจารย์ ศน.อ้วน อิๆๆ

อาจารย์สบายดีนะครับ

สวัสดีค่ะ..ครู

เมื่อคืนนี้ง่วงจังค่ะ..จึงไม่ได้คุยกับครูในบ้านภาษาไทย

ครูคะ..กรุณาอธิบายวิธีการเชื่อมโยงภูมิปัญญาท้องถิ่นกับประเด็นอื่น ๆ เพื่อให้เข้าใจวรรณคดีมากยิ่งขึ้นด้วยนะคะ..ศน.อ้วนไม่เข้าใจค่ะ..ถ้าใช้สอนภาษาไทยประมาณช่วงชั้นที่ ๑-๒ ส่วนมากก็จะเน้นเรื่องการอ่าน การเขียน มีการเชื่อมโยงนิด ๆ แบบแตะ ๆ เท่านั้น ไม่ได้ลึกถึงวรรณคดีไทยค่ะ..ครูยกตัวอย่างด้วยนะคะ..

ตั้งใจจะเขียน "อะหยังเอ๊าะ ตอนที่ ๒" ต่อ ..จะได้นำมาใช้ด้วยค่ะ..

ไม่ค่อยสบายค่ะ..เป็นไข้หวัด..ตอนนี้เริ่มดีขึ้นแล้ว..ขอบคุณครูค่ะ

รักษาสุขภาพด้วยนะคะ..ระลึกถึงครูค่ะ

แวะมาอีกรอบ

  • ที่เป็นไข้หวัดนี่เพราะไปนั่งตากน้ำค้างกับหนูมาหรือเปล่า..ขอโทษค่ะ..หายเร็วๆนะคะเป็นห่วง

ใช่แล้วจ๊ะ..สาวน้อย..ขอบคุณหลายเจ้า..

  • สวัสดีค่ะ..สมาชิก G2K ที่รักทุกท่าน...
  • วันนี่มีความสุข.....ที่สุดค่ะ...
  • ทำอะไรเป็น.....ตั้งหลายอย่างแล้วนะคะ..
  • ขอบคุณ....คุณครูทุกท่าน..ค่ะ
  • กราบงาม ๆ ..ค่ะ...วัชราภรณ์....

สวัสดีครับ

แต่งบล็อกแล้วด้วย สวยดีจังเลยครับ

อ้าว ไม่รับการบ้านเหรอครับ อิๆ

ถ้า ประถมอาจจะไกลไปนิดหนึ่ง

แต่ก็ไม่แน่ใจว่านักเรียนสมัยนี้จะยังใช้ภาษาถิ่นกันมากน้อยแค่ไหนนะครับ

หายหวัดหรือยังครับ

สวัสดีค่ะ..ครู

ดีใจค่ะ..ที่ครูมาเยี่ยม และชมบ้านใหม่สวย..

ครูหายไปตั้งหลายวันเลยนะคะ..สบายดีหรือเปล่า

ครูคะ..ตั้งใจรอคำอธิบาย "การเข้าถึงวรรณคดี"ค่ะ จึงยังไม่ได้เขียน อยากได้ความมั่นใจค่ะ..

เรื่องการใช้ภาษาถิ่นของเด็กเดี๋ยวนี้ใช้กันอยู่ค่ะ..หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานเปิดโอกาสให้สถานศึกษาพัฒนาหลักสูตรเอง ๓๐% จึงอยู่ในส่วนนี้แหละ..ค่ะ ขึ้นอยู่กับศักยภาพของสถานศึกษาแต่ละแห่งเองในการนำวัฒนธรรมด้านภาษามาใช้  ว่าจะมากน้อยแค่ไหน  ต่างกันไปตามแล่ละท้องถิ่น ..ค่ะ

บ้านสวยได้จากการท่องโลก g2k  ค่ะ จาก....อ.ศิริพร ..ชอบสีพื้นสวยถูกใจมากค่ะ...ดอกไม้ก็สวย..แต่หัวบล็อกหาย..ค่ะ (ฮิๆ) แต่ชอบ believe in me ค่ะ..

ครูดีใจด้วยไหมคะ...ตอนนี้มีเมนูแล้ว  สุดยอดค่ะ..ไม่ต้องเป็นกังวลลืมเปิด-ลืมปิดโค้ด เวลาคุยกับเพื่อน ๆ ค่ะ..ต้องตามขอโทษเขาไปทั่ว.. 

หวัดหายแล้ว..ขอบคุณครูค่ะ..วัชราภรณ์

สวัสดีครับ

  • ดีใจด้วยคนครับ ที่มีเมนู ไม่ต้องเขียนโค้ดให้วุ่นวาย
  • ของผมก็เหมือนกัน เลยรีบมาเซ็นชื่อไว้ก่อน ;)
  • แวะมาเรียนภาษาเหนือค่ะ
  • บล็อกสวยขึ้น ค่ะ
  • ช่วงนี้เน็ตติดๆหลุดๆเหมือนกันคะ
  • หัวบันทึกบ้านภาษาไทยตัวเล็กไปนิดนึง  แต่พออ่านได้
  • แล้วจะแวะมาทักทายใหม่นะคะ

สวัสดีค่ะ..ครูnaree

ได้รับความอบอุ่นจากมิตรภาพที่ ครู naree มอบให้..ปลื้มใจที่สุดค่ะ..

พยายามส่งใจ..แด่ครูnaree..ตั้งแต่วานนี้แล้วค่ะ..แต่Web ไม่ดั่งใจเลย..

..ประทับใจครู naree มากค่ะ..วัชราภรณ์...

สวัสดีค่ะ..ครู

"เป็นไข้หวัดหายแล้ว..ค่ะ"  ขนาดระวังตัวแล้วนะคะนี่..

อยากได้ อะหยั๋งเอาะอีก

นักแกพ่องเน้อ .....

อะหยังเอ๊าะ ขี้มอดค้าง ขี้จ้างลอด ...?

สวัสดีเจ้า..คุณ hmk  และคุณ septsu

  • อะหยังเอ๊าะ..มีแถมเจ้าตี้

         http://gotoknow.org/blog/pasathaiauon/220284 

 

              ....บ่ดีลืมไปผ่อนะเจ้า..

นนท์คับคนภาคกลางพูดเหนือไม่เปงอ่า

พูดเหนือไม่เปง พอดีครูให้มาหาคำทายของเหนือเจอพอดีอ่าคับใจมากๆนะคับขอบคุนคับ คุคุ

นนท์คับคนภาคกลางพูดเหนือไม่เปงอ่า

พูดเหนือไม่เปง พอดีครูให้มาหาคำทายของเหนือเจอพอดีอ่าคับใจมากๆนะคับ

และขอบใจมากนะคร๊าฟฟฟฟฟฟ ว่างๆจะมาเม้นให้ใหม่ และก็เขียนสอนภาษาเหนือไว้

ให้มั้งจิ

ไม่มีภาษาถิ่นมาก

ลูกศิษย์ครูอ๊อดที่ยังจำศน.ได้ตอนไปแข่งเรียงความที่โรงแรม

น่าสนุกนะคะ แต่งได้ดีมาก จะขอนำไปใช้เป็นปริศนาคำทายวิชาภาษไทยนะคะ

แต่ถ้าเป็นไปได้ ขอให้มีปริศนาคำทายเกี่ยวกับเต่าด้วย ต้องการมากค่ะ

สนุกมากๆเลยครับ ชอบคำทายภาษาเหนือมากๆเลยครับ 

ถ้าอยากเรียนรู้ภาษาเหนือ และฝึกพูดภาษาเหนือ เข้าเยี่ยมชมเว็บไซต์อนุรักษ์ภาษาเหนือได้ ที่นี่...http://www.lannaza.com

เย็นออกเป๋นฝูง ผ่อหยั่งจู๋งกั๋นมา. (ค้างคาว) 5555+

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท