รู้จัก...สุวรรณภูมิ (ตอนที่ ๒)

สุวรรณภูมิ...ดินแดนแห่งทองคำ

สวัสดีค่ะเพื่อนๆ ชาว gotokhow ทุกคน วันนี้พิพิธภัณฑ์ฯชุมพร  มีเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และโบราณคดีมาฝากเพื่อนๆ เช่นเคยค่ะ  หลังจากที่เราเคยเสนอข้อมูลเรื่อง  "รู้จัก...สุวรรณภูมิ  (ตอนที่  ๑)" ไปบ้างแล้ว  วันนี้เรามาทำความรู้จักดินแดนที่เรียกว่า  สุวรรณภูมิ  กันต่อเลยค่ะ

สุวรรภูมิอยู่ที่ไหน?  

ผลการศึกษาจากหลักฐานด้านเอกสารและด้านโบราณคดี  อาจสรุปได้ว่า  สุวรรณภูมิ  คือ  ดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทั้งหมด  ในบริเวณที่เป็นแผ่นดินใหญ่ในประเทศพม่า ไทย  มาเลเชีย  สิงค์โปร์  กัมพูชา  เวียดนาม ลาว และบริเวณที่เป็นแผ่นดินคาบสมุทร คือ คาบสมุทรพม่า  คาบสมุทรมลายู และคาบสมุทรอินโดจีน  ตลอดจนดินแดนที่เป็นเกาะ  คือ  หมู่เกาะในมหาสมุทรอินเดียและมหาสมุทรแปซิฟิก  เช่น  หมู่เกาะในประเทศอินโดนีเชีย  บรูไน  ฟิลิปปินส์  และติมอร์ตะวันออก ค่ะ

 ศูนย์กลางของสุวรรณภูมิอยู่ที่ไหน? 

สำหรับเรื่องศูนย์กลางของสุวรรณภูมินั้น มีนักวิชาการตั้งข้อสมมุติฐานไว้  ๒  บริบทค่ะ คือ  บริบทที่เป็นศูนย์กลางทางการค้า และบริบทที่เป็นศูนย์กลางความเจริญทางพุทธศาสนา

บริบทที่เป็นศูนย์กลางทางการค้า
      มีนักวิชาการตั้งสมมุติฐานไว้  ๓  แห่ง  คือ
          ๑. ศาสตรจารย์ฌอง บวสเซลิเย่ร์  สันนิษฐานว่า น่าจะอยู่ที่เมืองอู่ทอง  จังหวัดสุพรรณบุรี  เนื่องจากได้พบสินค้าต่างชาติทั้งจากอินเดีย  เปอร์เชีย  และกรีก-โรมัน  เป็นจำนวนมาก
          ๒.หม่อมเจ้าจันจิรายุ  รัชนี  สันนิษฐานว่า  น่าจะตั้งอยู่ที่เมืองไชยา  จังหวัดสุราษฎร์ธานี  เนื่องจากเป็นบริเวณที่มีลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ (ลมการค้า) มาบรรจบกัน
          ๓.นายปอล วีตเลย์ สันนิษฐานว่า  น่าจะตั้งอยู่บริเวณคาบสมุทรมาเลย์  เนื่องจากมีความเหมาะสม และสามารถคุมเส้นทางการค้าที่ผ่านช่องแคบมะละกาและช่องแคบซุนด้าได้

บริบทที่เป็นศูนย์กลางความเจริญทางพุทธศาสนา 
      มีนักวิชาการ  ตั้งสมมุติฐานไว้  ๒  แห่ง  คือ
          ๑.นักวิชาการต่างชาติและนักประวัติศาสตร์ชาวพม่า  สันนิษฐานว่า  น่าจะอยู่ที่เมืองสะเทิม  ประเทศพม่าตอนล่าง  โดยอ้างอิงจากศิลาจารึกกัลยาณีสมัยพระเจ้าธรรมเจดีย์ และศาสนวงศ์
       ๒.พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่  ๔  ทรงสันนิษฐานว่า  พระปฐมเจดีย์ จังหวัดนครปฐม เป็นเจดีย์องค์แรกสุดที่สร้างขึ้นในประเทศแถบนี้

คำว่า  สุวรรณภูมิ  ที่ปรากฏในจารึกโบราณ

เพื่อนๆ ทราบไหมค่ะว่า  คำว่า สุวรรณภูมิ เป็นชื่อที่มีปรากฏอยู่ในจารึกโบราณที่พบทั้งในประเทศไทยและประเทศพม่าค่ะ

ประเทศไทย  พบชื่อ  สุพรรณภูมิ  ในศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงหลักที่  ๑ (พ.ศ.๑๘๓๕) ว่าเป็นชื่อเมืองที่พระองค์ทรงปราบได้และตีความว่าเป็นชื่อของเมืองอู่ทอง  จังหวัดสุพรรณบุรี

ประเทศพม่า พบจารึกที่ระบุชื่อ  สุวรรณภูมิ  ในศิลาจารึกกัลยาณี  ซึ่งจารึกในสมัยพระเจ้าธรรมเจดีย์  (พ.ศ.๒๐๑๕-๒๐๓๕) โดยกล่าวว่า  สุวรรณภูมิคือประเทศมอญ

จากข้อมูลข้างต้น อาจกล่าวได้ว่า  สุวรรณภูมิ  เป็นชื่อเรียกเมืองโบราณในประเทศไทยและประเทศพม่า  โดยเริ่มปรากฏในจารึกประเทศไทยในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่  ๑๙  และในจารึกประเทศพม่าในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่  ๒๑ ซึ่งคำว่า  สุวรรณภูมิ ทั้งสองนี้ อาจมีความเกี่ยวข้องหรืออาจไม่มีความเกี่ยวข้องกับชื่อ  สุวรรณภูมิที่ปรากฏอยู่ในหลักฐานเอกสารโบราณในสมัยประวัติศาสตร์ยุคต้นก็เป็นได้ค่ะ

คราวหน้าเรามาติดตามกันนะคะว่า
ชื่อ  สุวรรณภูมิ  มีปรากฏในวรรณกรรมอะไรบ้าง 

และทำไมสุวรรณภูมิจึงเป็นดินแดนแห่งความใฝ่ฝัน
และหมายปองของพ่อค้าและนักแสวงโชคที่เดินทางมาค้าขายตั้งแต่สมัยโบราณ

                                                             เอกสารอ้างอิง
- ผาสุข  อินทราวุธ.ศ.ดร. สุวรรณภูมิจากหลักฐานทางโบราณคดี.   ภาควิชาโบราณคดี  คณะโบราณคดี  มหาวิทยาลัยศิลปากร, ๒๕๔๘.