เรื่องของอารมณ์ (Emotion)
คำว่า "อารมณ์" เป็นคำทางจิต คือ เป็นชื่อทัวๆไปของ "ความรู้สึก" ที่เกี่ยวกับ "รัก, เกลียด, โกรธ, ร่าเริง, .... เป็นต้น" เป็นลักษณะหนึ่งของจิต คำเหล่านี้เป็นคำทางจิต
อารมณ์เกิดจาก กิจกรรมของระบบลิมบิค (Limbic system) ซึ่งเป็นวัตถุ ระบบนี้จะประกอบด้วย Thalamus, Hypothalamus ซึ่งอยู่มี่บริเวณตอนล่างของก้อนสมอง ที่ติดต่อกับก้านสมอง(Brain stem) โดยได้มีผู้ทดลอง ด้วยการเอา Electrodes เสียบเข้าไปที่บริเวณ Thalamus ของหนู แล้วปล่อยกระแสไฟฟ้าอ่อนๆเข้าไป พบว่า หนู่ถีบจักรไม่หยุด ตีความว่ามัน"รู้สึกเป็นสุข " เพราะว่าก่อนเสียบด้วย Electtrodes หนูไม่ถีบจักรนานถึงเพียงนี้
ระบบลิมบิคนี้ "เป็นวัตถุ" แต่ "ความรู้สึกเป็นสุข" นั้น "ไม่ใช่วัตถุ" คือมันเป็นลักษณะของ"จิต" เป็น"ภาษาทางจิต" ซึ่ง"ความรู้สึกเป็นสุข"นี้ไม่ได้เกิดที่ระบบลิมบิคครับ แต่มันไปเกิดที่ Cerebral cortex โน่นแนะ ในขณะที่ระบบลิมบิคแสดงกิจกรรมนั้น เรา"ไม่รู้สึกตัว"เลย มันไปรู้สึกตัวว่าเป็นสุขก็ที่ Cerebral cortext นั่นก็คือ Cerebral cortex ทำหน้าที่เป็น "ช่องทาง" ให้ "ความรู้สึกเป็นสุขได้"เผยตัว" ออกมา และตอบสนองด้วยใบหน้าท่าทาง ลองนึกถึงคนที่โกรธดูว่าหน้าตเขาเป็นอย่างไร
ขอย้ำว่า ถ้าพูดถึงระบบลิมบิค แล้วละก้อ แสดงว่าเราใช้ภาษาของวัตถุ แต่ถ้าเราพูดถึง"ความรู้สึกทางอารมณ์" แล้ว แสดงว่าเราใช้ภาษาทาง "จิต" หรือจิตวิทยา แยกให้ออก อย่าให้ปะปนกันนะครับ
นอกจากนี้ กิจกรรมของระบบประสาทอัตบาล (Autonomic nervous system) ก็เกี่ยวข้องกับการเกิดอารมณ์ด้วยเหมือนกัน
ความเห็น (2)
ดร.ไสว............
ข้อความว่า...
"....ระบบประสาทอัตบาล (Autonomic nervous system)....."
อัตบาล ยังไม่เคยเห็นใครใช้คำนี้เลย อาจารย์ช่วยขยายความอีกหน่อย...
ตามที่เคยเจอ Autonomy ทางปรัชญาบัญญัติศัพท์ว่า ภาวะอิสระ หรือ อัตตาณัติ (เน้นเฉพาะปรัชญาของคานต์) ซึ่งโดยส่วนตัวอาตมาก็เข้าใจว่า เป็นเจตจำนงที่ไม่มีอำนาจอื่นใด หรือเงื่อนไขอื่นๆ ชักจูง เป็นความตั้งใจที่เกิดขึ้นโดยตัวเอง... ประมาณนี้
เจริญพร
ดร.ไสว เลี่ยมแก้ว
นมัสการพระคุณเจ้า
"อัตบาล" หมายถึง ตัวมันเองควบคุม/ปกครองตัวมันเอง
ระบบประสาทส่วนกลางประกอบด้วย สมองและไขสันหลัง นอกจากนี้เป็นระบบประสาทส่วนนอก หรือที่เรียกว่า Peripheral nervous system ระบบประสาทชุดนี้จะเชื่อมต่อระหว่างรีเซบเตอร์กับไขสันหลัง และก้านสมอง และเชื่อมต่อระหว่างไขสันหลัง และก้านสมองกับกล้ามเนื้อ หรืออวัยวะภายใน เช่น ตับ ไต ต่อมต่างๆ เป็นต้น มันปฏิบัติการโดยไม่ผ่านสมอง คือสมองไม่จำเป็นต้องสั่งการมัน ให้มันทำโน่นทำนี่ มันทำของมันเอง แต่กิรรมของมันก็ล่วงรู้ไปถึงสองได้ด้วยประสาทตัวเชื่อม การที่การปฏิบัตินของมันไม่จำเป็น "ต้องรอ"การสั่งการจากสมองนี้เอง เราตั้งชื่อให้มันว่า ระบบประสาทอัตบาล ครับ (บางคนใช้คำว่า ระบบประสาทอัตโนมัตก็มีครับ) ที่พูดมาทั้งหมดนี้เป็นกระบวนการทางกาย(วัตถุ) แต่ผลของมันที่ไปเร้าCerebral cortex นั้น ทำให้"เกิดความรู้สึก" และเรารู้ตัว ที่ Cerebral cortex ครับ
Auonomic เป็น Adjective ส่วคำ Autonomy เป็นคำนาม
สิ่งที่ท่านได้เพิ่มเติมเข้าไปนั้น น่าสนใจมากครับ น่าสนใจและหน้าทึ่งตรงที่ คัมภีร์ทางศาสนาพุทธได้บันทึกถึงเรี่องนี้ไว้ด้วย