เส้นทางลัดสู่ คศ.3
โดย สุพจน์ ชุมผาง
ตำแหน่ง ครูชำนาญการพิเศษ อันดับ ครู คศ. 3 โรงเรียนบ้านท่ามะไฟหวาน
เมื่อกล่าวถึงการขอเลื่อนวิทยฐานะให้สูงขึ้นของบุคลากรทางการศึกษาแล้ว ครูทุกคนต่างมีความต้องการที่จะพัฒนาตนเองเพื่อเข้าสู่เส้นทางแห่ง ครูมืออาชีพ มีนักวิชาการมากมายที่เสนอวิธีการทำผลงานวิชาการตรงกันคือ 1. ต้องศึกษาปัญหาที่ผู้เรียนประสบอยู่เกี่ยวกับการเรียนรู้ด้านต่างๆ 2. วิเคราะห์หลักสูตรว่าปัญหาที่ผู้เรียนประสบอยู่เป็นเรื่องที่สอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้และสาระข้อใด 3. สร้างนวตกรรมเพื่อแก้ปัญหาหรือพัฒนาผู้เรียนให้มีผลการเรียนดีขึ้น 4. เขียนแผนการจัดการเรียนรู้ สร้างแบบฝึก สร้างแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน แล้วนำไปปรึกษาผู้เชี่ยวชาญอย่างน้อย 3 คน เพื่อหาความตรงของเครื่องมือ (Validity) ปรับปรุงตามข้อเสนอแนะ 5. นำไปใช้กับกลุ่มเล็กซึ่งไม่ใช่กลุ่มตัวอย่างที่ใช้สอนเพื่อหาประสิทธิภาพ 6. นำไปใช้กับกลุ่มตัวอย่างเพื่อหาประสิทธิภาพ 7. รายงานผลการใช้ 5 บท คุณครูเห็นขั้นตอนโดยสรุปของนักวิชาการเรียนแล้วหลายคนเกิดความท้อถอย ไม่เป็นไรครับ ถ้าท่านลองทบทวนประสบการณ์ที่ท่านบ่มเพราะมาจากเริ่มที่ตนเองได้รับการศึกษามาว่ามีเรื่องอะไรที่ตนเองมีความรู้ดีที่สุด และเคยใช้ความรู้นั้นแก้ปัญหาด้านการเรียนของตนเอง หรือผู้เรียนที่ตนเองเคยสอนมาแล้วประสบความสำเร็จ หรือเรื่องที่ตอนเองชอบและเก่งที่สุด แล้วผู้เขียนจะขอยกตัวอย่างที่ทำแล้วประสบความสำเร็จมาแล้วเกี่ยวกับการสร้างหนังสือส่งเสริมการอ่าน คือ ครั้งหนึ่งผู้เขียนได้ไปศึกษาดูงานที่ สปจ. ชัยภูมิ ที่มีการจัดแสดงผลงานของ อาจารย์ 3 (เดิม) ที่ ได้เห็นผลงานของ อาจารย์ พีรพรรณ เวียงทอง เป็นหนังสือส่งเสริมการอ่านกลุ่มสร้างเสริมประสบการณ์ชีวิต ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 มีความรู้สึกเป็นเรื่องที่ดีและนำเสนอแบบง่าย ๆ มีภาพประกอบสวยงาม เมื่อกลับมาโรงเรียนก็เริ่มสร้างหนังสือส่งเสริมการอ่าน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ใช้เนื้อหาหน่วยที่ 4 ชาติไทย พระมหากษัตริย์ไทย และประวัติบุคคลสำคัญ ในช่วงกรุงศรีอยุธยาตอนต้น ถึง กรุงธนบุรี ได้ทั้งหมด 12 เล่ม โดยใช้วิธีเขียนเป็นบทร้อยกรองประเภท กาพย์ยานี 11 แล้วค่อยไปวิเคราะห์หลักสูตร เพื่อจัดหน่วยการเรียน และเนื้อหาโดยเพิ่มเนื้อจากหนังสือบทร้อยกรองที่สร้างขึ้นบรรจุเข้าไปในหน่วยที่ 4 ชาติไทย จัดตารางสอน เขียนการสอน สร้างแบบฝึก สร้างแบบทดสอบ ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ ปรับปรุง ทดลองใช้ นำไปใช้กับกลุ่มตัวอย่าง เก็บผลการการใช้ รายงานผลการใช้ 5 บท แล้วส่งกรรมการชุดที่ 3 จุดตรวจ ณ จ. สุรินทร์ ผลคือ คณะกรรมการให้ปรับปรุง ผ่านการประเมิน อาจารย์ 3 เชิงประจักษ์ เมื่อ 9 มิถุนายน 2548 ดังบทคัดย่อ บทคัดย่อ
สุพจน์ ชุมผาง. 2546. รายงานการใช้หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพกลุ่มสร้างเสริมประสบการณ์ชีวิต หน่วยที่ 4 ชาติไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนบ้านท่ามะไฟหวาน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาชัยภูมิ เขต 2 การรายงานการใช้หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพมีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1. เพื่อแก้ปัญหาการไม่ผ่านจุดประสงค์ วิชากลุ่มสร้างเสริมประสบการณ์ชีวิต ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ดังนี้จุดประสงค์ที่ 10 วางแนวทางในการทำงานกลุ่ม จุดประสงค์ที่ 11 นำกระบวนการทำงานกลุ่มไปใช้ในการทำงานกลุ่มเป็นประจำ จุดประสงค์ที่ 18 ปฏิบัติตนตามบทบาทที่มีต่อครอบครัว ชุมชน ประเทศชาติ ศาสนา และพระ มหากษัตริย์ ถูกต้องเหมาะสมและปรับปรุงให้ดีขึ้นอยู่เสมอเป็นประจำ 2. เพื่อจัดทำหนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพ กลุ่มประสบการณ์ชีวิตชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หน่วยที่ 4 ชาติไทย จำนวน 12 เล่ม ดังนี้ เล่มที่ 1 ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา (ตอนสมเด็จพระเจ้าอู่ทอง) เล่มที่ 2 ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา (ตอนสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ) เล่มที่ 3 ประวัติบุคคลสำคัญ (ตอนสมเด็จพระสุริโยทัย) เล่มที่ 4 ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา (ตอนเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1) เล่มที่ 5 ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา (ตอนสมเด็จพระนเรศวรประกาศเอกราช) เล่มที่ 6 ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา (ตอนสมเด็จพระนเรศวรทำยุทธหัตถี) เล่มที่ 7 ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา (ตอนสมเด็จพระนารายณ์มหาราช) เล่มที่ 8 ประวัติบุคคลสำคัญ (ตอนพระโกษาธิบดี ) เล่มที่ 9 ประวัติบุคคลสำคัญ (ตอนศึกบางระจัน) เล่มที่ 10 ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา (ตอนเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2) เล่มที่ 11 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
เล่มที่ 12 ประวัติบุคคลสำคัญ (ตอน พระยาพิชัยดาบหัก) 3. เพื่อจัดทำแผนการสอน สำหรับเป็นแนวการสอน โดยใช้หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพ ที่จัดทำขึ้นจำนวน 12 แผน 4. เพื่อเผยแพร่ผลงานแก่คณะครู – อาจารย์ และผู้เกี่ยวข้องสำหรับใช้ประโยชน์ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน และพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนในโอกาสต่อไป มีวิธีการดำเนินการ คือ 1. สร้างหนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพ2. วิเคราะห์หลักสูตร 3. จัดหน่วยการเรียนรู้ 4. เขียนแผนการสอน 5. สร้างแบบฝึก และแบบทดสอบ นำแผนการสอน แบบฝึก และแบบทดสอบปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ 6. ทดลองใช้กับกลุ่มเล็กเพื่อหาประสิทธิภาพ 7. นำไปใช้กับกลุ่มตัวอย่าง ผลการวิจัยพบว่า1. ประสิทธิภาพของหนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพทั้ง 12 เรื่อง มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์มาตรฐาน 80 /80 โดยจำแนกแต่ละชุดต่อไปนี้ 1.1 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่อง ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา (ตอนสมเด็จพระเจ้าอู่ทอง) มีประสิทธิภาพ 100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.2 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่อง ประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา(ตอนสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ) มีประสิทธิภาพ 100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.3 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพ เรื่อง สมเด็จพระสุริโยทัย มีประสิทธิภาพ100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.4 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่องเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 มีประสิทธิภาพ100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.5 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่องสมเด็จพระนเรศวรประกาศเอกราชมีประสิทธิภาพ 100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐานที่วางไว้ 1.6 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่องสงครามยุทธหัตถี มีประสิทธิภาพ 100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.7 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่องสมเด็จพระนารายณ์มหาราช(ยุคทองวรรณคดี) มีประสิทธิภาพ 100 /100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.8 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่องพระโกษาธิบดี (ปาน) มีประสิทธิภาพ 100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.10 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่องเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 1 มีประสิทธิภาพ 100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.11 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่องพระเจ้าตากสินมหาราช มีประสิทธิภาพ100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน 1.12 หนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพเรื่องพระยาพิชัยดาบหัก มีประสิทธิภาพที่ 100 / 100 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน
2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนและหลังการใช้หนังสือบทกร้อยกรองประกอบภาพทั้ง 12 เรื่อง แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .05 ซึ่งเป็นไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว้แสดงว่า ก่อนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนด้วยหนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพ นักเรียนมีความรู้อยู่บ้าง แต่เมื่อได้ศึกษาหนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพทั้ง 12 เรื่องแล้ว นักเรียนเกิดการพัฒนาทั้งทางด้านความรู้และทักษะกระบวนการทำงานกลุ่มได้ดีขึ้นจากแบบสังเกตพฤติกรรมที่ผู้รายงานสังเกตได้และคะแนนมาตรฐาน 80 / 80 ได้มากกว่าเกณฑ์ถึงร้อยละ 20 นอกจากนี้คะแนนจากแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนนักเรียนสามารถนำความรู้มาทำแบบทดสอบหลังเรียนได้คะแนนมากกว่าก่อนเรียน ฉะนั้นหนังสือบทร้อยกรองประกอบภาพทั้ง 12 เรื่อง จึงเป็นหนังสือประกอบภาพที่มีประสิทธิภาพ ใช้ประกอบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาสร้างเสริมประสบการณ์ชีวิต ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 หน่วยที่ 4 ได้เป็นอย่างดี กระบวนการที่เป็นปัญหาของครูทุกคนคือ การสร้างผลงานทางวิชาการ นั่นคือ นวตกรรมทางการศึกษา เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุเป้าหมาย ครูทุกคนรู้ดีว่า ปัญหาด้านการเรียนการสอนคืออะไร แต่คิดหาวิธีแก้ที่ได้ผล และต่างจากคนอื่นยังไม่ได้ ถึงเวลาแล้วที่พวกเรา ครูมืออาชีพ จะต้องพิจารณาความสามารถของตนเอง และเริ่มพัฒนาตนเองให้ทันกับความก้าวหน้าของสายงาน เพราะไม่มีการลงทุนใดที่คุ้มค่าเท่ากับการลงทุนทางด้านวิชาการ ด้วยเหตุว่า การลงทุนทางด้านการค้าหรือสาขาวิชาชีพอื่นเสี่ยงต่อการขาดทุน แต่การลงทุนทางวิชาการของบุคลากรทางการศึกษามีแต่กำไร ครูพัฒนา ผู้เรียนได้ความรู้ ผู้ปกครองพึงพอใจ ถึงเวลาหรือยังที่พวกเรา จะพัฒนาตนเองเพื่อความก้าวหน้า และความผาสุกของสังคม