การพัฒนาการคิดเด็กปฐมวัยตามแนวคิดไฮ-สโคป

การพัฒนาการคิดตามแนวไฮ-สโคป

 ปัจจุบันความเจริญทางเทคโนโลยีทำให้สังคมพัฒนาเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วและมีปัญหาความซับซ้อนมากขึ้น การที่บุคคลจะอยู่ในสังคมได้อย่างมีประสิทธิภาพจำเป็นต้องมีความสามารถในการคิดแก้ปัญหาซึ่งเกิดจากการได้รับประสบการณ์และการฝึกฝน โดยเฉพาะการคิดของเด็กปฐมวัย เพราะเด็กวัยนี้จะพัฒนาทางสมองอย่างรวดเร็วกว่าผู้ใหญ่ ดั้งนั้นจึงควรเริ่มปลูกฝังการคิดและแก้ปัหาที่ถูกต้องตั้งแต่เด็ก ปัจจุบันการพัฒนาการคิดในเด็กปฐมวัยมักไม่ค่อยประสบผลสำเร็จเห็นได้จากการประเมินของสมศ. มาตารฐานด้านที่4 คือการคิดของเด็กยังตำ ยังควรต้องส่งเสริมและพัฒนา ครูจึงเป็นบุคคลสำคัญที่จะต้องช่วยกระตุ้นและจัดประสบการณ์ที่ช่วยพัฒนาด้านการคิดให้แก่เด็กอย่างเหมาะสมและต่อเนื่อง

  ข้าพเจ้าได้มีโอกาสแลกเปลี่ยนเรียนรู้และศึกษาแนวคิดหลักการที่จะพัฒนาพบว่ากระบวนการตามแนวคิดของไฮ-สโคปมีความน่าสนใจ สามารถพัฒนาได้ไม่ยากโดยหลักการมี 3ขั้นตอนคือ 1. การวางแผน (Plan)คือการเลือกตัดสินใจก่อนลงมือปฏิบัติ 2. การปฏิบัติ (DO )คือการปฏิบัติตามที่วางแผนไว้เด็กได้มีส่วนร่วมวางแผน ช่วยเหลือ สามัคคี แก้ปัญหาร่วมกันและลงมือปฏิบัติจากประสบการณ์ตรง 3. การทบทวน ( Review)เป็นการนำเสนอสิ่งที่กระทำ ฝึกการเล่าเรื่อง กล้าแสดงออก ได้สำรวจหรือปรับปรุงแผนงานที่วางไว้เป็นทักษะที่นำไปใช้ได้ในชีวิต จากกิจกรรมนี้เด็กจะเชื่อมโยงประสบการณ์ที่ได้รับเป็นรูปธรรมด้วยการคิด สังเกตและไตร่ตรองอย่างมีระบบ เด็กจะเรียนรู้การแก้ปัญหาจากการลงมือกระทำอย่างมีแผน มีลำดับด้วยการสัมผัสจากการกระทำด้วยมือสร้างพื้นฐานของการอยากเรียนรู้ เด็กจะสนุกและมีความสุขในการเรียน เด็กจะมีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่นมีการแลกเปลี่ยนความคิด ทบทวนงานของตน เป็นการกระตุ้นให้เด็กสร้างความรู้ด้วยตนเอง  ครูเป็นผู้สนับสนุนและกระตุ้นเร้าให้เกิดการดำเนินกิจกรรม จัดเตรียมอุปกรณ์ ให้กำลังใจ ให้คำแนะนำเมื่อเด็กต้องการปรึกษา  ข้าพเจ้าได้นำแนวคิดดังกล่าวไปจัดทำเป็นแผนการจัดประสบการณ์ โดยได้ศึกษาค้าคว้าและขอคำแนะนำจากท่านผู้อำนวยการ เพื่อนครูและท่านศึกษานิเทศ และได้นำไปทดลองใช้กับนักเรียนชั้นอนุบาลปีที่ 1 จำนวน 14 คน เป็นระยะเวลา 2 ภาคเรียน พบว่านักเรียนมีพัฒนาการด้านกระบวนการคิดดีขึ้นตามลำดับ นักเรียนคิดอย่างเป็นระบบมากขึ้น กล้าแสดงออก กล้าพูดและเสนอความคิดเห็นได้ดี โดยครูจดบันทึกการแสดงความคิดของนักเรียนลงในแผนที่ระดมความคิดทุกครั้งที่จัดกิจกรรม พบว่านักเรียนมีความคิดที่หลากหลายมากขึ้น และสนุกที่จะเรียนรู้ 

   ข้าพเจ้าได้นำแผนการจัดประสบการณ์ดังกล่าวไปจัดแสดงและนำเสนอในที่ต่างๆเช่นการจัดนิทรรศการทางวิชาการที่โรงเรียนพิบูลวิทยาลัย การนำผลงานที่เกิดจากนักเรียนไปจัดแสดงในกิจกกรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการจัดการความรู้ ( KM)ที่จ.พระนครศรีอยุธยา และจ.ชลบุรี  รวมทั้งได้นำเสนอแก่คณะศึกษาดูงาน  จากจังหวัดต่างๆก็ให้ความสนใจเป็นอย่างดี

  ดังนั้นการพัฒนาการคิดเด็กปฐมวัยไม่ใช่เรื่องยาก หากครูเข้าใจ  ให้โอกาส ส่งเสริมพัฒนาโดยเน้นให้เด็กเป็นผู้คิด ปฏิบัติ และทบทวนงานของตนอย่างอิสระจะช่วยพัฒนาความสามารถด้านกระบวนการคิดของเด็กให้ดีขึ้นได้และช่วยพัฒนาการได้อื่นควบคู่ไปได้อีกด้วย เด็กของคุณก็จะมีคุณภาพตามมาตรฐานที่ต้องการ