การสัมมนาวิชาการเคหกิจเกษตรทั่วประเทศ ในวันที่ 2 เริ่มด้วย ศ.ดร.ธันวา จิตต์สงวน รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บรรยายในหัวข้อ "ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงกับงานเคหกิจเกษตร"สรุปสาระสำคัญได้ดังนี้
ศ.ดร.ธันวา จิตต์สงวน บรรยายปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงกับเคหกิจเกษตร
มามิราเคิล วันนี้ ดีใจนัก
ได้รู้จักเคหกิจ มิตรยิ่งใหญ่
ร่วมสานฝัน เครือข่าย เป็นสายใย
หวังส่งเสริม เกษตรไทย ให้ยั่งยืน
· สถานการณ์ประเทศไทย
-เศรษฐกิจ หนี้สินล้น ส่งออกลด เงินบาทแข็ง
-สังคม ขาดสมานฉันท์ วัฒนธรรมอ่อนแอ
-สิ่งแวดล้อม เกิดภัยธรรมชาติ โรคระบาด
-การเมือง ผันผวน ไม่แน่นอน เป็นปัจจัยเสี่ยง
· ความจำเป็นที่ต้องเข้าใจเศรษฐกิจพอเพียง
-ร่างรัฐธรรมนูญมาตรา 82 ระบุว่า รัฐต้องส่งเสริมเศรษฐกิจพอเพียง
-เป็นความจำเป็นที่ต้องเข้าใจเศรษฐกิจพอเพียง
-ต้องแม่นในหลักการ พูดให้ถูก
· จุดยืนในการพัฒนา
-อยู่บนแนวทางสายกลาง ประนีประนอม
-ยอมรับความหลากหลายทางวัฒนธรรม ประเพณี ศาสนา ภูมิปัญญา
· ศักยภาพที่แท้จริงของเรา
-เกษตรกรรม อาหาร ผลิตภัณฑ์แปรรูป
-หัตถกรรม ศิลปะ บริการ กริยามารยาท
-ความหลากหลายทางชีวภาพ สมุนไพร
-ท่องเที่ยวเชิงเกษตร นันทนาการ
· ความสมดุลในการพัฒนา
-ทุนเศรษฐกิจ สร้างเงิน สร้างรายได้
-ทุนสิ่งแวดล้อม ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม ภูมิปัญญา มีความหลากหลายทางชีวภาพ
-ทุนสังคม มีการรวมกลุ่ม ชุมชนเข้มแข็ง อยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน รัฐบาลที่ผ่านมา เก่ง ทุนเศรษฐกิจ แต่ทำลายทุนสังคม สิ่งแวดล้อม
สรุปการพัฒนาที่สมดุล เงินทองต้องทำ สิ่งแวดล้อมต้องรักษา ชุมชนต้องเข้มแข็ง
· งานเคหกิจเกษตร
-สร้างอาชีพ สร้างรายได้ เพิ่มมูลค่าผลผลิต
-รวมพลังชุมชน รวมกลุ่มเรียนรู้-ใช้ประโยชน์ทรัพยากรและวัตถุดิบในท้องถิ่น
เป็นการใช้ประโยชน์จากทุนทั้ง 3 ของประเทศ
· ทำไมต้องส่งเสริมกลุ่มเคหกิจเกษตร?
-ขนาดการผลิตใหญ่ขึ้น ต้นทุนลดลง-อำนาจต่อรองทางการตลาด-เรียนรู้เพื่อพึ่งพิงอิงกัน
-การกระจายรายได้และการเป็นเจ้าของ
· หลักการทรงงาน 3 ประการของในหลวง
-หลักคิด คน คือ ศูนย์กลางของปัญหา
-หลักทฤษฎี เหตุและผลเป็นอย่างไร
-หลักปฎิบัติ ประยุกต์ให้ง่าย ประหยัด เน้นขั้นตอนเล็กไปหาใหญ่
· ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
คือ กรอบแนวคิดในการดำรงอยู่ของบุคคล ครัวเรือน องค์กร ชุมชน และประเทศชาติ ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงและความเสี่ยงภัย
สรุปจากพระราชดำรัสที่พระราชทานมาตั้งแต่ปี 2517 - ปัจจุบันกว่า 30 ปี เศรษฐกิจพอเพียง เป็นกรอบแนวคิด หรือเป็นปรัชญา เป็นเรื่องของสังคม เป็นวิถีชีวิต แนวทาง ปรัชญา บูรณาการทุกเรื่อง (ไม่ใช่ นโยบาย ไม่ใช่ทฤษฎี )
สรุปใจความเศรษฐกิจพอเพียง ปี 2542 เศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญา...
· 3 คุณลักษณะของปรัชญา
-ความพอประมาณ (Moderation) การดำรงอยู่อย่างเหมาะสมตามอัตภาพ ทางสายกลาง ไม่ตกขอบ
-ความมีเหตุผล (Resonableness) การพัฒนาศักยภาพสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมในชีวิตและสังคม
-การมีภูมิคุ้มกันตนเอง (Self-Immunity) การขจัดความเสี่ยงด้านต่างๆ ให้ลดลง
· 2 เงื่อนไขของปรัชญา
-ความรู้ (Knowledge) มีความรอบรู้ รอบคอบ ระมัดระวังใช้เหตุผล ไม่งมงาย
-คุณธรรม (Morality) ดำเนินชีวิตด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต อดทน ความเพียร ไม่โลภเกินไป
· 3 เป้าหมายของปรัชญา
-ความสมดุล (Equilibrium) จากความเหมาะสมตามอัตภาพ
-ความมั่นคง (Stability) จากการมีศักยภาพที่แท้จริง
-ความยั่งยืน (Sustainability) จากการไม่ประมาทต่อความเสี่ยง
· สำหรับปัจเจกชนอย่างเรา
-พอประมาณ จัดสรรหาเงินให้แก่คอบครัวตัวเอง งาน และสังคมอย่างเหมาะสมแก่อัตภาพ ตามฐานะ และตำแหน่งการงาน
-มีเหตุผล ประกอบอาชีพตามศักยภาพ ทักษะ ความรู้ และมีการพัฒนาปรับปรุงตนเองอยู่เสมอ ให้ทันโลก ทันเหตุการณ์
-มีภูมิคุ้นกัน มีการออกกำลังเพียงพอ ประกันสุขภาพ ชีวิต ออมทรัพย์ มีเพื่อน สมาชิกกลุ่ม ทุนสังคม มีเครือข่ายสนับสนุนการทำงาน ที่สำคัญ ใช้เหตุผล ไม่งมงาย ไม่ตามกระแส อดทน ซื่อสัตย์ ไม่โลภอย่างมาก ต้องมี ซ้าย ขวา หน้า หลัง มีเครือข่าย
· งานเคหกิจเกษตร ภายใต้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
-ความพอประมาณ มีขนาดกลุ่ม การลงทุน อัตราการเจริญเติบโตที่เหมาะสม ไม่ตกขอบ
-ความมีเหตุผล ใช้ทรัพยากร ตถุดิบ ทักษะ ภูมิปัญญา ที่มีในท้องถิ่น
-การมีภูมิคุ้มกัน สร้างทุนการเรียนรู้ การมีส่วนร่วม สนับสนุนโดยเครือข่ายรัฐและเอกชน
· การบรรลุเป้าหมายของเคหกิจเกษตร
-สร้างผลผลิต อาชีพ รายได้ ยกฐานะความมั่นคงทางเศรษฐกิจ
-จัดสรรใช้ประโยชน์ทรัพยากร สิ่งแวดล้อม แรงงาน และเวลาที่มีอยู่อย่างเกิดความสมดุล
-จัดระบบลดความเสี่ยงภัยทางชีวิต มีการออมทรัพย์
· กระบวนการพัฒนาเคหกิจเกษตร
-เรียนรู้ ค้นหาเป้าหมายร่วมกัน
-รวมกลุ่ม รวมพลัง แลกเปลี่ยนเรียนรู้
-ค้นหาทักษะ ทุนปัญญา วัตถุดิบ ตลาด
-ผสมผสานต่อยอดเทคโนโลยี สร้างนวัตกรรม-เพิ่มมูลค่า แปรรูป ควบคุมคุณภาพ
-กลยุทธ์การพัฒนากลุ่มการตลาด มีแผนระยะยาว
· จากเล็กไปหาใหญ่
-ระดับบุคคล ครัวเรือน เน้นการเรียนรู้ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และรายรับรายจ่าย
-ระดับกลุ่ม เน้นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ สร้างอำนาจการต่อรอง ใช้วัตถุดิบในท้องถิ่น
-ระดับสังคม เน้นสร้างเครือข่ายความร่วมมือ ติต่อประสานแลกเปลี่ยนข้อมูล
· ข้อคิดเห็นบางประการ
-งานเคหกิจเกษตร เริ่มจากคุณภาพชีวิต จบลงที่การตลาด
-งานเคหกิจเกษตร ต้องสอดคล้องกับศักยภาพของภูมิสังคม
-จนท.เคหกิจเกษตร ควรเข้าใจภาพย่อยและภาพใหญ่
-ภาคส่วนอื่นๆ ในสังคมเป็นเครือข่ายภูมิคุ้นกันเคหกิจเกษตร
· ข้อเสนอต่อกรมส่งเสริมการเกษตร
-ในวาระมงคล ในปี 2550 ควรมีการจัดประกวดกลุ่มเคหกิจเกษตรดีเด่น ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จากระดับจังหวัด สู่ระดับประเทศ
-มีการจัดทำหนังสือรวบรวม กรณีศึกษากระบวนการพัฒนาของกลุ่มเคหกิจเกษตรดีเด่น ที่ได้รับรางวัล
-มีการวิเคราะห์กรณีศึกษา เพื่อเผยแพร่ และศึกษาวิเคราะห์กลุ่มดีเด่น เพื่อย่อยให้เห็นว่า ตรงไหนหรือ คือ 3 ห่วง 2 เงื่อนไข
· สุดท้ายของฝาก..เคหกิจเกษตร หน้าที่ของท่าน 3 ระดับ
-สอนให้จำ ถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กลุ่ม
-ทำให้ดู ขับเคลื่อนกลุ่ม เครือข่าย
-อยู่ให้เห็น ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้เป็นแบบอย่างได้
นันทา ติงสมบัติยุทธ์
5 สค.50