วันนี้เป็นวันครอบครัว วันที่ 14 เมษายน 2551 วันนี้จะมาเล่าเกี่ยวกับมะม่วงอกร่องตามที่ได้สัญญาเอาไว้ในบันทึกฉบับที่แล้ว มะม่วงที่นิยมนำมาทานกับข้าวเหนียวมากที่สุดคือ มะม่วงน้ำดอกไม้ เพราะมีขายกันทั้งปี อันดับสองคือมะม่วงอกร่อง ซึ่งมีขายกันตามฤดูกาลในช่วงเดือนมีนา-เมษายนของทุกปีเท่านั้น มะม่วงอกร่องเป็นมะม่วงที่มีขนาดเล็ก ขนาดใหญ่ที่สุดคือ 4-5 ลูกต่อกิโล ดังนั้นจึงไม่เป็นที่นิยมในการปลูกของชาวสวนมากนัก เทียบกับน้ำดอกไม้ที่มีขนาดใหญ่สุด 3 ลูก 2 กิโล มะม่วงอกร่องที่มีชื่อเสียงที่สุดคือ มะม่วงอกร่องจากบางช้าง เป็นพื้นที่แถบ อ.ดำเนินสะดวก ดังนั้นเรามักจะได้ยินว่าอกร่องดำเนิน พื้นที่ดำเนินสะดวกเป็นพื่นที่สวนเกษตรเก่าแก่มากของประเทศไทย มีผลไม้ที่มีชื่อเสียงหลายๆตัว มะม่วง คือหนึ่งในนั้นโดยเฉพาะมะม่วงอกร่อง

มะม่วงอกร่องที่ปลูกในร่องสวนแถบดำเนินขอเน้นพื้นที่เลยหน่ะครับจะมีรสชาดหอมหวานจัดกว่าจากพื้นที่อื่นๆ ในประเทศไทย ถึงแม้จะเป็นบริเวณใกล้เคียงกันเช่นจังหวัดราชบุรี ก็ไม่เหมือนกัน แต่นับวันมะม่วงอกร่องดำเนินแท้ๆก็จะค่อยๆหายไปจากท้องตลาด เนื่องจากว่าต้นมะม่วงเหล่านั้นมีอายุมากแล้ว อาจจะมีอายุมากถึง 50 ปีขึ้นไปเพราะฉะนั้นการให้ผลผลิตก็จะลดน้อยลงไปทุกปี การดูแลรักษาและการเก็บผลผลิตก็ยากเพราะต้นจะสูงมาก เก็บลงมาแล้วก็ขายยากเพราะผิวพรรณและขนาดสู้มะม่วงต้นสาวที่ปลูกต่างถิ่นไม่ได้ แต่ขอโทษถ้านำมากินแล้วหล่ะก็พวกมะม่วงเด็กๆพวกนั้นไม่ได้กินมะม่วงแก่ๆเหล่านี้ได้เลย อันนี้ยืนยันได้ด้วยตัวเองและชาวสวนมะม่วงด้วย ถ้าทุกคนลองนึกย้อนกลับไปซัก 3-4ปีก่อนหน้านี้ แม่ค้ามะม่วงหรือข้าวเหนียวมะม่วงจะไม่มีการโปรโมทตัวเองเลยว่าขายมะม่วงอกร่องดำเนินผมเพิ่งจะเห็นว่ามีการโฆษณาว่ามะม่วงอกร่องของตัวเองมาจากดำเนิน เพื่อที่จะขายความแตกต่าง แต่การทำตลาดก็ยากมากๆเพราะว่าสิ่งเหล่านี้ต้องมีซื้อหาไปทานก่อนถึงจะทราบผลแต่มะม่วงอกร่องดำเนินจะมีฤดูกาลเก็บเกี่ยวเต็มที่ก็แค่ 3 อาทิตย์เท่านั้นยิ่งถ้านับเฉพาะจังหวะเวลาที่ดีที่สุดก็ไม่เกิน 2 อาทิตย์ เพราะฉะนั้นกว่าจะมี Feedback กลับมาก็ไม่มีมะม่วงให้ขายแล้วครับ

ประเด็นถัดมาที่น่าสนใจเกี่ยวกับมะม่วงอกร่องดำเนินก็คืออายุของต้นไม้ เท่าที่สอบถามและตั้งข้อสังเกตุเปรียบเทียบกับไม้ผลตัวอื่นๆและมะม่วงสายพันธุ์อื่น ก็คือ อายุมีผลต่อรสชาด มากๆเลยครับ ไม่ทราบมีใครเคยได้ยินคำโฆษณามังคุดของจันทบุรีบ้างว่า มังคุดจันทบุรี 100 ปี ต้นมังคุดที่จันทบุรีบางต้นมีอายุแก่ถึง 100 ปีดังนั้นคุณจะได้สัมผัสถึงความต่างระหว่างมังคุดจันท์และมังคุดใต้อย่างชัดเจนในเรื่องของรสชาด มังคุดจันท์เนื้อจะฟูขาวและรสชาดหวานกล่อม ในขณะที่มังคุดใต้เนื้อจะไม่ค่อยฟูขาว และรสชาดก็ไม่หวานจัดจนกว่าจะสุกงอมเกินไป มะม่วงก็เช่นกันโดยเฉพาะอกร่อง ถ้าคุณได้เก็บเกี่ยวมะม่วงจากต้นที่มีอายุมากๆ รสชาดจะดีกว่าโดยเฉพาะความหอมของมัน แต่เป็นที่น่าเศร้าก็คือเวลานี้ผู้บริโภคดูเรื่องราคาเป็นหลัก ไม่ค่อยได้คำนึงถึงเรื่องรสชาดมากนัก หรือในทางกลับกันอาจจะอยากทานของอร่อยแต่ไม่มีให้เลือกเนื่องจากพ่อค้าแม่ค้าโดยเฉพาะพวกห้างฯซึ่งเจ้าหน้าที่ไม่มีความรู้เรื่องพวกนี้เลย รู้แต่เรื่องขายอย่างไรให้ได้เงินเท่านั้น จบ แต่โดยส่วนตัวเห็นว่า ของกินเป็นศาสตร์และศิลป์ ทุกคนอยากกินของอร่อยเท่าๆกัน แต่ไม่มีโอกาส ตอนนี้ผมหวังว่าเพื่อนๆที่ได้อ่านบันทึกฉบับนี้จะมีข้อมูลเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งเรื่องเกี่ยวกับมะม่วงครับ

จะมีมะม่วงอีกแบบหนึ่งคือ มะม่วงกระเทย ผมไม่ได้ล้อเลียนใครแต่ผมกำลังพูดเรื่องจริง มะม่วงกระเทยเป็นการเจริญผิดปกติของมะม่วงนั้นๆในช่วงดอกบาน ทำให้ผลแคระแกร่นไป (ไม่โต) แต่เรื่องรสชาดหายห่วง ลองนึกภาพมะม่วงหนึ่งลูกที่มีผลเล็กมากๆความยาวผลประมาณ 3 นิ้ว เมล็ดลีบแบนเหมือนแผ่นกระดาษ (คนมาเลย์และสิงค์โปร์จะเรียกว่า paper seed) เนื้อแน่น เนื่องจากการสะสมแป้งและน้ำตาลใช้เวลาเท่ากับมะม่วงลูกใหญ่ๆ ซึ่งเค้าควรจะต้องเป็น ดังนั้นมันเหมือนกับเราเอาปริมาณแป้งที่ต้องใส่ในพิมพ์ขนาดใหญ่ไปอัดลงในพิมพ์ขนาดเล็กกว่าตั้ง 4-5เท่าจนหมด เราจะได้อะไร

มะม่วงทุกสายพันธุ์มีโอกาสเป็นกระเทย แต่ที่พบบ่อยก็คือ หนังกลางวัน และที่ผมชอบที่สุดคือ          อกร่องกระเทย เนื้อแน่นไม่นิ่มเหมือนอกร่องลูกใหญ่ หวานหอมจัดกว่า ผมว่านี้คือสุดยอดของมะม่วงแล้วครับ สมัยเป็นเด็กๆ ไม่มีใครปลอกให้กินก็ใช้ฟันกัดเปลือกแล้วใช้มือลอกเปลือกออกมา จากนั้นก็เอาเข้าปากกินเลยครับ (อยากจะใช้คำว่าดูดแต่กลัวโดนเซ็นเซอร์ เพราะมีคำว่า กระเทยและดูด มันจะ nude ไปหน่อย) กินเสร็จก็คายเมล็ดซึ่งก็จะมีเสี้ยนติดอยู่ออกมาทิ้ง เสี้ยนในเนื้อมะม่วงอกร่องเป็นสื่งที่บางคนตั้งแง่ว่ากินแล้วคันคอ