ใบอ้อยจ้องดูที่จอคอมพิวเตอร์แบบตั้งโต๊ะที่ในห้องทำงานที่บ้าน ในขณะเดียวกันกับที่เจ้าโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่เรียกว่า “อ้อยไทย 1.0” กำลังแสดงภาพการคำนวณผลผลิตอ้อยอย่างต่อเนื่อง

“อ้อยไทย 1.0” เป็นโปรแกรมที่เชื่อมโยงแบบจำลองอ้อย ฐานข้อมูลทางเกษตร แผนที่ และการแสดงผลการคำนวณในรูปแผนที่ของพื้นที่ขนาดต่าง ต่าง ใบอ้อยได้รับโปรแกรมนี้จากการเข้าร่วมในการฝึกอบรมที่ “บ้านวิจัย” เมื่อไม่นานมานี้เอง

“ถ้าข้าจะขอให้เองแสดงให้ดูหน่อยว่าเจ้าโปรแกรมเหล่านี้จะดูการ ทำงานของเจ้าแบบจำลอง ดูฐานข้อมูล และก็ดูแผนที่ต่าง ต่าง ได้หรือเปล่าล่ะ” ลุงมีถาม

“ได้อยู่แล้วจ๊ะ ลุง” ใบอ้อยกล่าวตอบ มะ เดี๋ยวฉันจะลองให้ลุงว่าเจ้า “อ้อยไทย 1.0” มันทำงานอย่างไรจ๊ะ
พูดพลางกดปุ่มขยายหน้าจอของโปรแกรมอ้อยไทยให้ใหญ่ขึ้น แล้วเลือกจังหวัดขอนแก่นโปรแกรมก็แสดงแผนที่ขอบเขตอำเภอ และตำบลของทั้งจังหวัด

“เอาแต่ของตำบลของพวกเราได้เปล่าละ” ลุงใจถาม

“ได้จ๊ะ ลุง แต่ฉันเลือกทั้งหมดจังหวัดเพราะอยากให้ลุงได้เห็นภาพรวมทั้งหมด แล้วฉันจะขยายเฉพาะส่วนของตำบลเราให้ลุงดูทีหลังจ๊ะ” ใบอ้อยตอบให้ลุงใจเข้าใจ พูดพลาง ชี้ไปที่ตำบลของพวกเขาและขยายภาพตำบลให้ใหญ่ขึ้นเต็มจอ

“เออ ดีจังเลย เหมือนหนังการ์ตูนเลย” ลุงใจตอบ

ใบอ้อย รีบเรียกให้โปรแกรมแสดงแผนที่แปลงอ้อยให้ปรากฏ พร้อมกับแผนที่ชุดดิน พลางพูดกับลุงใจ
“ฉันจะแสดงให้ลุงใจดูว่าในหมู่บ้านอ้อยใหม่มีดินชุดอะไรบ้าง แต่ละชุดดินอยู่ที่ไหนของหมู่บ้าน เป็นแปลงอ้อยของใคร แล้วค่อยให้โปรแกรมแสดงแผนที่ถนนที่เชื่อมโยงทั้งหมู่บ้านด้วย” พูดพลางชี้ไปที่จอภาพ

“นี่ไงแปลงอ้อยของลุง อยู่ทางเหนือของบ้านเรานี้เอง และก็แปลงอ้อยของลุงมีชุดดินที่เขาเรียกว่าดินชุดโคราช นะลุง ชื่อชุดดินเหมือนชื่อจังหวัดทางตอนใต้ของจังหวัดเรา” ใบอ้อยพูด พลางเอานิ้วชี้ไปที่จอให้ลุงมีเห็น ลุงมีได้แต่พยักหน้าตาม และก็ดูออกจะตื่นตาตื่นใจกับข้อมูลที่ใบอ้อยแสดงให้ดู
ใบอ้อยแสดงแผนที่ถนน และแผนที่ทางน้ำในอำเภอให้ลุงใจดูเพิ่มเติม
จากนั้นก็แสดงตัวเลขข้อมูลดินชุดโคราชให้ลุงใจดูอีก ตามความลึกของชั้นดิน มีแต่ข้อมูลมากมาย ลุงใจชักตาลาย กะจะเดินออกจากวงสนทนา แต่ใบอ้อยรู้ทัน พูดดักว่า

“ลุงใจจ๊ะ นี้มันเป็นข้อมูลของแปลงอ้อยของลุงนะ ลุงไม่อยากดูหรอกว่าลุงจะได้ผลผลิตอ้อยสดและน้ำตาลสักเท่าใดใน ปีนี้” ใบอ้อยกล่าวพร้อมกับดูที่หน้าจอแสดงผลข้อมูลแปลงของลุงใจ
ลุงใจเปลี่ยนใจหันกลับมาถามใบอ้อย
“เองไปมีข้อมูลของแปลงข้าตั้งแต่เมื่อไหร่”
“มีไม่ทั้งหมดหรอกจ๊ะลุง มีเท่าที่ผู้จัดทำโปรแกรมและระบบเขาจัดทำให้เบื้องต้นพอที่จะทำงาน ได้ระดับหนึ่ง แต่ถ้าจะเอาไปใช้งานจริง จริง จัง จัง ฉันว่าเราต้องทำข้อมูลช่วยกันจ๊ะ” ใบอ้อยตอบลุงใจ

เจ้าโปรแกรมเชื่อมโยงที่ใบอ้อยใช้ในตอนแรกของการสนทนากับเพื่อน บ้านเกี่ยวกับเรื่องการปลูก การฝังอ้อยในพื้นที่ของแต่ละคนนั้นได้รับการออกให้มีขั้นตอนง่าย ง่ายที่ผู้ใช้งานสามารถเลือกพื้นที่จังหวัด-อำเภอ-ตำบลที่ต้องการได้ มีข้อมูลพื้นฐานด้านแผนที่ต่าง ต่าง และข้อมูลที่สามารถใช้งานกับแบบจำลองอ้อยเพื่อช่วยให้การ

“แล้วข้อมูลแผนที่ที่เองให้ข้าดู กับข้อมูลชุดดินแต่ละชุด ข้อมูลอากาศ ความร้อนความเย็นต่าง ต่าง มันไปเกี่ยวอะไรกับเจ้าแบบจำลองอ้อยล่ะ เองช่วยเอาให้ข้าดูต่อหน่อย” ลุงใจถามต่อ
 
“ต้องเริ่มจากเจ้าแบบจำลองอ้อยก่อนที่จะไปดูว่าแต่ละอย่างมัน เชื่อมโยงกันอย่างไรจ๊ะลุง” ใบอ้อยตอบ
“ก็ได้ เอาแบบเข้าใจง่ายนะ” ลุงใจเน้น
“เท่าที่ฉันเข้าใจนะลุง เจ้าแบบจำลองอ้อยก็เป็นโปรแกรมที่นักวิชาการเขาเขียนเพื่อบรรยาย ความสัมพันธ์ของส่วนต่าง ต่าง ของต้นอ้อยกับสภาพภูมิอากาศ สภาพน้ำในดิน สภาพธาตุอาหารในดิน ลักษณะประจำพันธุ์อ้อย และสภาพการจัดการของเราแต่ละแปลง ตามหลักการทางวิทยาศาสตร์ เท่าที่นักวิทยาศาสตร์หรือนักวิจัยมีความเข้าใจอยู่นั่นละลุง” ใบอ้อยเล่าอย่างย่อ ย่อ

“พอลุงกำหนดสภาพต่าง ต่าง ที่ฉันเล่ามาให้แบบจำลอง เจ้าตัวเชื่อมโยงอ้อยไทยก็จะทำหน้าที่ของมันไปเรียกข้อมูลแต่ละชนิด จากฐานข้อมูลในเครื่องคอมพิวเตอร์ และก็คำนวณผลผลิตอ้อยและน้ำหนักน้ำตาลให้แก่ลุง”

ใบอ้อยขยายความเพิ่มเติม

“แบบนี้เจ้า อ้อยไทย ก็ทำหน้าที่เหนื่อยเลย เพราะต้องดึงโน่น ไปหานี่ตลอดเวลา” ลุงใจพูดกึ่งถาม
“ใช่แล้วลุง ในรุ่นต่อ ต่อไปจะทำได้มากกว่ารุ่นนี้” ใบอ้อยสรุป

 ==========================>>

(๑) | (๒) | (๓) | (๔) | (๕) | (๖)