หมอนก ... ทพญ.ภรินยา วงศ์ฟู ที่ รพ.เถิน ลำปาง หมอนกรับอาสาทำกิจกรรมผู้สูงอายุเมื่อปี 2550 ค่ะ เธอเล่าว่า

• ที่ฝ่ายมีทันตแพทย์ 3 คน ... ส่วนตัวรับผิดชอบงานบริการใน รพ. และงานทั่วๆ ไป
• ที่คิดมาทำงานเรื่องผู้สูงอายุ ก็เพราะว่าเป็นการต่อยอดมาจากโครงการฟันเทียมพระราชทาน ที่ทำอยู่แล้วทุก รพ.
• เพราะดูแล้วว่า ปัญหาผู้สูงอายุในเขตเถิน จะมีปัญหาเรื่องในช่องปากค่อนข้างเยอะ ... เท่าที่ตรวจมา มีฟันใช้งานค่อนข้างน้อย ไม่ค่อยมีฟันใช้งาน และจะมีปัญหาเรื่อง จะต้องมาใส่ฟันเทียมเยอะมาก ปีที่แล้วเราก็ทำกันไป 40 case แล้ว
• เกิดประกาย อยากทำโครงการนี้ขึ้นมา เพราะได้ไปฟังจากที่ สสจ. ของที่นำร่อง 2 แห่ง คือ แจ้ห่ม และห้างฉัตร ไปฟัง present ของเขา ก็เข้าท่าดี เห็นความสำเร็จที่ของแจ้ห่ม ที่เป็นชุมชนที่เข้มแข็ง และสามารถทำได้
• ก็เลยคิดว่า ของเถินของเราก็น่าจะทำได้ เพราะว่าเป็นอำเภอที่ค่อนข้างใหญ่
• และตัวเองคิดว่า ทำนำร่องในเขต รพ. ก่อน เพราะว่าไปกำกับดูแลค่อนข้างง่าย และเดินทางสะดวก ... ก็เลือกที่ชมรมผู้สูงอายุบ้านดอนไชย ซึ่งตั้งอยู่ในเขตของ รพ. โดยตรง
• และที่เลือกชมรมนี้ เพราะว่ามีการไปปรึกษากับฝ่ายส่งเสริมสุขภาพ ซึ่งพี่เขาเป็นพยาบาล ทำงานกับผู้สูงอายุโดยตรง และนักวิชาการที่มาด้วยกัน
• กิจกรรมที่เขาทำก็จะเป็นการออกกำลังกาย ชั่งน้ำหนัก วัดความดัน เป็นกิจกรรมที่เขาทำอยู่แล้ว และไปต่อยอดกิจกรรมที่เขาทำ ไปแจมกับเขาเลยโดยตรง
• เขาบอกว่า เลือกชมรมนี้ดีนะ เพราะว่าผู้สูงอายุค่อนข้างเข้มแข็ง เขามีการรวมทีมกันค่อนข้างดี และเป็นคนที่ค่อนข้างมีความรู้ ซึ่งประธานชมรมผู้สูงอายุเขาก็เป็นข้าราชการเกษียณ เคยทำงานทหารอากาศ เขาก็ค่อนข้างจะมีความรู้ เข้าไปคุยกับเขาก็ค่อนข้างรู้เรื่อง
• จากที่เข้าไป ... เขาก็จะไม่รู้เลยว่า เราไปทำอะไรกับเขา เขาก็ไม่เคยมีโครงการฟันเข้าไปเลย เราก็จะเข้าไปนำร่องเขา  เขาก็ไม่รู้ว่าหมอจะไปทำอะไร ก็ไปทำความเข้าใจ ไปคุยกับเขา
• เขาก็บอก ดีนะ เข้ามาเป็นโครงการที่แปลกใหม่ดี เพราะว่าเขาก็มีความสนใจเรื่องสุขภาพช่องปากเหมือนกัน แต่ว่าไม่มีใครเคยเข้าไป เราก็เลยว่า เราเข้าไปดีกว่า เพราะว่าเราดูแล้วเราน่าจะจุดประกายให้เขาทำกิจกรรมต่างๆ ได้ดี
• เริ่มแรกด้วยการไปตรวจสุขภาพฟันให้เขาก่อน ให้เขาได้รับรู้ปัญหาเรื่องสุขภาพช่องปาก ของเขาเป็นยังไง แนะนำเขาตัวต่อตัวเลย กลุ่มเป้าหมายที่เราทำ ไม่ได้ทำ 100 กว่าคน เพราะว่าทำไม่ไหว
• ก็เอาที่สมัครใจก็คือประมาณ 50 คน ทำก่อน ว่า ใครมีความสนใจเข้าร่วมกิจกรรมนี้บ้าง ก็ให้เขามาเข้าร่วมกับเรา
• ตอนแรกเราตรวจสุขภาพช่องปากว่า เขามีปัญหายังไงก็แนะนำเขาไป ไปทำการรักษาอะไรหรือเปล่า ตอนแรกเขาก็ไม่ค่อยเชื่อใจเราว่า หมอมาทำอะไรให้เรา จะถอนฟันหรือเปล่า เขายังมีความกลัวอยู่
• แต่จากที่เราเข้าไป สร้างความคุ้นเคยกับเขา เขาก็ดีขึ้น ซักถามอะไรเรามากขึ้น จะไปให้บริการวันไหน
• เราก็บอก ต้องไปที่ รพ. เพราะวันนี้มาตรวจ
• และหลังจากนั้นก็ OK เขายอมเข้าร่วมกิจกรรมเราแล้ว ก็แนะนำเขาว่าเราจะมาทำอะไรบ้าง และก็จะมีการให้ความรู้ทันตสุขศึกษา มีการสอนแปรงฟัน
• และดูว่ากลุ่มน่าจะมีกิจกรรมอะไรที่ทำในชมรมให้มีความต่อเนื่องจากที่เราทำ ไม่ใช่เราทำเอง ให้เขามีส่วนร่วมด้วย
• เราจัดกิจกรรมขึ้นมาวันหนึ่ง โดยร่วมกับฝ่ายส่งเสริมฯ ที่เขาไปออกทำด้วยกัน
• ตอนแรกก็ไปสอนความรู้ทั่วไป เขาก็จะสนใจดี สอบถามทั่วไป มีการสอนการแปรงฟัน เขาก็ทำจริงๆ เลย ให้ทุกคนแปรงฟัน ดูว่ามีขี้ฟันตรงไหน ก็แปรงฟัน จับคู่กันดู ว่า คนนี้แปรงฟันสะอาดหรือยัง ก็ทำกันอย่างสนุกสนานเลยค่ะ ว่า ... เออ ดีดีนะหมอ น่าจะมาอย่างนี้บ่อยๆ ก็เลยมีกิจกรรมทำให้เขาเข้าใจขึ้น เขาบอกว่า แปรงฟันก็แปรงไม่ถูก บางทีก็ถูไปถูมา ก็ไม่รู้ว่าบางทีมันเป็นยังไง
• หลังจากนั้น เราก็ให้เขาทำกิจกรรมกลุ่ม คือแบ่งกลุ่มทำ ให้เขาคิดว่า นโยบายสาธารณะ หรือกิจกรรมที่เขาคิดว่าจะมีในชมรมของเขานั้น จะมีอะไรบ้าง
• เขาก็จะเขียนออกมาเลยว่า ในด้านของตัวผู้สูงอายุเอง เขาจะมีกิจกรรมทำอะไรบ้าง
• สัญญาว่าเขาจะแปรงฟันวันละ 2 ครั้ง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ตามที่เขาคิด
• ตอนแรกก็ไม่รู้นะคะ ว่าเขาจะคิดยังไง บางคนก็เครื่องรับไม่ดี หูไม่ดี เขียนหนังสือไม่เป็น ก็ซักถามเขา ช่วยเขาเรื่องการเขียน และให้เขามานำเสนอแต่ละกลุ่ม และเขาจะให้เรามีบทบาทอะไรก็ให้เข้ามาช่วย
• ทั้งบทบาทผู้สูงอายุ ชมรม เจ้าหน้าที่ก็คือของเรา เขาบอกว่า ดีมากเลย ที่หมอมา ให้หมอมาบ่อยๆ ...
• หลังจากนั้นที่เราทำกิจกรรมออกไป ประมาณ 3 สัปดาห์ก็ไปติดตามกลุ่มนี้อีกที ก็มาตรวจฟัน พบว่า สภาพช่องปากเขาสะอาดขึ้น บางส่วนไปทำฟันที่ รพ. เรื่องการทำฟันเทียมก็ไปทำที่ รพ.
• ภาคภูมิใจ คือ เขามีความสนใจเกี่ยวกับสุขภาพช่องปากมากขึ้น เขาเห็นเรา ไม่กลัวเราอีกต่อไป เปลี่ยนทัศนคติด้วย ก็ประมาณนั้นที่ทำนำร่อง และคิดว่าจะไปทำต่อในชมรมอื่น
• ทำมาประมาณ เมย.50 มีกิจกรรมประชุมทุกเดือน เพราะว่าฝ่ายส่งเสริมสุขภาพเขาจะออกทุกพุธที่ 3 ของเดือน
• ทีมงานจะมีน้องทันตาภิบาลไปช่วย ทันตแพทย์ต้องรับงานรักษาที่ รพ. เพราะตอนนี้งานรักษาใน รพ. ค่อนข้างเยอะ (รับผิดชอบประชากรกว่า 64,000 คน)

นี่ละค่ะ ที่ รพ.เถิน จ.ลำปาง

รวมเรื่อง "รวมก๊วนสร้างพลังเรียนรู้ และพัฒนากิจกรรมผู้สูงอายุ"