หมอแหวว หัวหน้าโครงการใหญ่ "โครงการฟันเทียมพระราชทาน" ละค่ะ มาเล่าให้ฟังกันว่า

• เราไม่ได้มีเนื้อหาแต่เรื่องของฟันเทียม จะมีอีกส่วนหนึ่ง คือ การลดการสูญเสียฟัน การพัฒนาบุคลากร การผลิตสื่อสนับสนุนต่างๆ และงานของเราจะอยู่ในเรื่องของการส่งเสริมสุขภาพ
• เราก็ตั้งโจทย์ง่ายๆ ว่า ทำยังไงจะให้ผู้สูงอายุไม่มีการสูญเสียฟันเพิ่มขึ้น เพราะว่าถึงตอนช่วงท้ายของชีวิต ยังไงแล้วฟันก็ผุเยอะแล้ว ไปอุดก็เยอะ ฟันโยกก็มี แล้วทำยังไงจึงจะไม่ให้สูญเสียฟันเพิ่มขึ้นอีก
• ก็มาสู่โครงการที่พวกเราช่วยกันดำเนินการ ปีนี้เป็นปีที่ 2 และขยายเครือข่ายออกไป ... ก็จะมีรูปแบบ สื่อ นวัตกรรมต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาพอสมควร จากการที่เราได้ไปติดตามกิจกรรมมา
• เรายังยึดกรอบแนวคิดว่า ... เราทำเป็นเครือข่าย แต่ละส่วนรับผิดชอบในบทบาทหน้าที่ของตัวเอง และเกื้อหนุนซึ่งกันและกันในแต่ละส่วน ...
• กองทันตฯ ก็จะกำหนดกรอบแนวคิด ให้การสนับสนุนติดตาม จัดประชุมในระดับประเทศ
• ในส่วนของศูนย์อนามัยก็สนับสนุนวิชาการ
• แต่ว่าพอทำจริงๆ มันก็จะมีอีกหลายอย่างที่มากกว่านี้
• สสจ. ก็จะดูแลในส่วนของจังหวัด และภาคีเครือข่าย
• องค์กรท้องถิ่นก็เริ่มเห็นว่า ระยะหลังๆ จะมีส่วนมาช่วยในการทำงานส่งเสริมฯ มากขึ้น
• เวลาออกไปตรวจเยี่ยมก็จะมี อบต. ออกมาต้อนรับ เข้าประชุมด้วย มีเทศบาลมาร่วมประชุม ก็จะมีอีกหลายๆ ส่วน ที่ท้องถิ่นเริ่มเข้ามา
• และส่วนของผู้สูงอายุเองก็จะเป็นผู้ดำเนินการ จัดกิจกรรมเพื่อผู้สูงอายุด้วยกัน
• ตอนนี้เรามีสมาชิกนำร่องอยู่ทั้งหมดในพื้นที่ของศูนย์อนามัย 5 เขต 4, 5, 6, 7, 10 ... 11 จังหวัด ... 22 โรงพยาบาลชุมชน และ 32 ชมรมผู้สูงอายุ ด้วยกัน
• จากการเยี่ยมชมกิจกรรมทุกชมรม ทีมไปเยี่ยมเยียนก็จะสนุกสนานกันมาก และกลับมาก็ประทับใจกันทุกคน
• ได้เห็นความร่วมมือจากทุกภาคส่วน จนกระทั่งเกิดกิจกรรมเหล่านี้มา
• ... ตอนที่ไปเยี่ยมผู้สูงอายุที่ท่านัด ดำเนินสะดวก ก็ไปเจอว่ามีกิจกรรมแปรงฟันหลังอาหารกลางวันเกิดขึ้น มีการตรวจสุขภาพช่องปาก มีการสาบานเค้กชิ้นนี้จะเป็นก้อนสุดท้าย
• ... ที่ห้วยลึก บ้านลาด เพชรบุรี มีการประกวดการแปรงฟัน
• ... ที่บุรีรัมย์ บ้านแฮด พุทไธสง ชมรมผู้สูงอายุก็ค้นหาปัญหากัน และแปรงฟันในกลุ่มต่างๆ ตั้งแต่ผู้สูงอายุ เด็ก รวมไปถึงพระ และตอนนี้จะก้าวไปสู่การลดการบริโภคขนมหวานในเด็ก
• ... ส่วนที่บ้านผักกาดหญ้า ลำปลายมาศ บุรีรัมย์ หมอแอ๊ดบอกว่า ตอนแรกไปคิดถึงเรื่องการใส่ฟันในผู้สูงอายุ แต่ทำไปทำมา พบว่า ผู้สูงอายุไม่ได้ต้องการใส่ฟัน และได้มาทำในเรื่องของการลดการบริโภคน้ำอัดลม ขนมกรุบกรอบ ในหมู่บ้าน โดยมี อสม. เป็นแกนนำสำคัญ และประกาศหมู่บ้านเป็นหมู่บ้านปลอดน้ำอัดลม
• ... ที่ชัยภูมิ ที่อำเภอบ้านเขว้า บ้านหลุบโพธิ์ จะมีไม้คนทา ซึ่งเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่ผู้สูงอายุใช้ทำความสะอาด และมีการให้ความรู้ทางหอกระจายข่าว ตั้งกองทุนแปรงสีฟัน ยาสีฟัน และขยายเครือข่ายไปทุกกลุ่มวัย
• ... ที่ศูนย์อนามัยที่ 6 ขอนแก่น เริ่มมีทันตบุคลากรไปตรวจสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ มีการไปอบรมความรู้ เป็นน้องใหม่ของโครงการ เชื่อว่าปีหน้า และปีต่อไป ก็จะมีกิจกรรมที่พัฒนากันต่อเนื่องไป
• ... ที่อุบลราชธานี เทศบาลเมืองพิบูลมังสาหาร ก็เป็นอีกจังหวัดน้องใหม่ ไปเยี่ยมที่ ชมรมผู้สูงอายุเทศบาลเมืองพิบูลมังสาหาร ก็มีการให้ความรู้ กับการเยี่ยมบ้านผู้สูงอายุ
• ... ที่ศรีสะเกษ ต.เมืองคง อ.ราษีไศล ที่นี่ผู้สูงอายุที่พื้นที่มีความภาคภูมิใจมาก และได้ยกเป็น Health Model ของเขา
• ... ที่อำนาจเจริญ ต.ดงบัง อ.ลืออำนาจ ก็มี Health Model ชนะเลิศผู้สูงอายุฟันดี วัย 80 ปี ของกรมอนามัย และมีการให้ความรู้สุขภาพช่องปาก
• ... ที่ท่ากว้าง อ.สารภี ตรงนี้จะมีการให้คำแนะนำในการดูแลสุขภาพช่องปาก และมีการไปเยี่ยมบ้านผู้สูงอายุ ที่บ้าน ไปสอนแปรงฟัน และการแปรงลิ้น กับผู้สูงอายุที่ไม่สบาย หรือไม่ได้เป็นสมาชิกของชมรมฯ เขาก็จะมีการช่วยเหลือเกื้อกูลกัน และจากชมรมฯ เขาก็ต่อไปสู่ผู้สูงอายุที่บ้านด้วย ไม่ได้ทอดทิ้งกัน
• ... ที่บ้านเจดีย์แม่ครัว แม่แฝกใหม่ จะให้คำแนะนำในเรื่องการดูแลสุขภาพช่องปาก การเยี่ยมบ้านผู้สูงอายุ
• ... ที่ลำปาง ห้างฉัตร จะมีการอบรมเรื่อง ฟันดีที่บั้นปลาย และมีเรื่องการดูแลสุขภาพช่องปาก จับคู่กันตรวจฟัน ย้อมสีฟัน และมีผู้สูงอายุตรวจฟัน และส่งมารักษาที่โรงพยาบาล
• ... ส่วนของแจ้ห่ม ลำปาง มีแกนนำผู้สูงอายุที่ดำเนินการเองหมด ในเรื่องของการตรวจสุขภาพช่องปาก และก็พัฒนาต่อ คือ พอผู้สูงอายุจะให้ความรู้กันเอง อยากจะให้สมาชิกชมรมรู้ว่าฟันในปากมีกี่ซี่ ทำยังไง ก็ได้สื่อเป็นรูปฟัน ผู้สูงอายุทำเอง และสื่อกันว่าฟันซี่นี้คืออะไร
• ... ที่บ้านศิลา อ.เกาะคา ก็จะมีการส่งเสริมสุขภาพ และมีการไป ดูแลเด็กในศูนย์เด็กเล็ก และจัดกิจกรรมวันรักษ์สุขภาพเหงือกและฟัน
• ที่ไม่มีภาพอยู่ในนี้ ก็จะเป็นส่วนที่เราไม่ได้ไปเยี่ยมติดตาม ซึ่งเราได้สุ่มไปจังหวัดละ 1 ถึง 2 แห่ง
• จากการไปเยี่ยมมานี้ ก็สามารถสรุปได้ว่า ... มีกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพในชมรมผู้สูงอายุได้จริง และหลากหลายกิจกรรม หลากหลายชื่อ หลายแบบ
• และกิจกรรมที่หลากหลายนี้ ตอนนี้บางส่วนก็ดำเนินการโดยชมรมผู้สูงอายุ บางส่วนก็ดำเนินการโดยทันตบุคลากร บางส่วนดำเนินการโดยนักวิชาการสาธารณสุข บางส่วนก็ช่วยกันทำอยู่ก็มีหลายแบบ และก็มีการพัฒนาไปไม่เท่ากัน
• ก็เพราะว่าขึ้นอยู่กับบริบทความพร้อมของเครือข่าย ทีมงาน เพราะจะจับทุกคนมาทำงานหลายๆ คน ไม่ใช่เรื่องง่าย และเครือข่ายที่เกี่ยวข้องต่างกัน
• ความร่วมมือของ อบต. แต่ละที่ก็ต่างกัน บางแห่งอาจจะไม่เห็น อบต. เลย แต่บางแห่ง อบต. เข้ามา เมื่อไรที่ต้องการเงิน ก็ขอกับ อบต. ได้เสมอ ... อบต. เอางบประมาณมาให้ ... มีกิจกรรม อบต. เอาเสื้อมาให้ เป็นต้น
• ก็เป็นภาพของภาคีเครือข่ายที่มาช่วยกันทำงาน ความต้องการการสนับสนุนของแต่ละแห่งก็ต่างกัน
• และความแตกต่างตั้งแต่ศูนย์อนามัย ไปยังชมรมก็มีความหลากหลาย ... ที่เป็นข้อดี ที่ทำให้เกิดกิจกรรมที่หลากหลายขึ้นในชมรมผู้สูงอายุ
• วันนี้ ก็เป็นการจัดเวทีให้พวกเราได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน แลกเปลี่ยนสิ่งที่ดีดีกัน จากที่เรามีประสบการณ์การทำงานกันมาบ้างแล้วพอสมควร
• กระบวนการที่เหมาะสมสำหรับพวกเรา ก็น่าจะเป็นกระบวนการจัดการความรู้ (KM) จึงได้จัดให้ ... โดยเริ่มจาก
  ... การ ลปรร. ความสำเร็จในการดำเนินงานพื้นที่นำร่อง 11 จังหวัด
  ... สรุปปัจจัยแห่งความสำเร็จ
  ... หลังจากนั้นก็จะได้มาทำเกณฑ์กันว่า เราสำเร็จแล้ว เกณฑ์ควรจะไปถึงไหน มากน้อยแต่ไหน
  ... และระดับความสำเร็จของแต่ละหน่วยงานจะเป็นอย่างไร
  ... และนำมาสู่การพัฒนางานในปี 2551 ต่อไป
• เชื่อว่า 2 วันนี้ เราก็จะได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน และเราคงจะได้อะไรดีดี ใหม่ๆ อาจจะไม่ใช่ความรู้ใหม่ๆ หรือกิจกรรมใหม่ๆ เท่านั้น แต่เป็นเทคนิคใหม่ๆ เลย เพื่อที่จะนำไปใช้ในการปฏิบัติงาน เพื่อสุขภาพ และคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้สูงอายุต่อไป

คุณหมอแหวว เล่าทั้งกิจกรรมที่ทำกันมาแล้ว ที่ส่วนกลางได้ไปดู ได้ไปเห็นมา และกิจกรรมที่จะมา ลปรร. กันในวันนี้ ให้ทุกคนที่ร่วมงาน ให้ได้รู้ ได้เห็น พร้อมๆ กัน ครั้งนี้ละค่ะ

รวมเรื่อง "รวมก๊วนสร้างพลังเรียนรู้ และพัฒนากิจกรรมผู้สูงอายุ"