ไม่ได้เข้ามาบันทึก เสียนาน เพราะต้องเร่งทำงานหลายอย่างให้เสร็จ เวลาเขียนแต่ละบันทึก ผมมักจะสูญเสียพลังไปพอสมควร เป็นงานที่ต้องใช้สมาธิสูง  แถม  internet ที่บ้านก็ล่ม เข้าทำนองผีซ้ำด้ามพลอย ข้ออ้างเยอะ   วันนี้ internet เข้าได้ก็เลยมาเขียนเสียบ้าง ( นี่ก็ข้ออ้างอีกเหมียนกัน )

เมื่อ 2 สัปดาห์ก่อน ผู้ป่วยเบาหวานคนหนึ่ง  มารักษาที่ pcu ขาดนัดไป 1 วัน ไม่ทันได้เอ่ยปากถาม แกรีบบอกก่อนว่า " อั๊ว ขากนักไป เมื่อวางไปลูหลานที่โรงพยาบาง  มังป่วยเป็ง  ไข้เลือกอก ง่ะคุงหมอ "  พอฟังเสร็กผงนึกในใจ เป็งภาษาจิง  ( เฮ้ย เผอพิงเป็งภาษาจิงไปล่วย !!! )  " ไอ๊หยา ไข้เลือกอก อีกเลี้ยว "

เมื่อตอนเด็ก ๆ เรียนสุขศึกษา     คุณครูก็สอนเรื่อง  ไข้เลือกอก เอ๊ย ไข้เลือดออก ว่ามาจากยุงลาย ให้คว่ำกระโหลกกระลา ตอนหน้าฝน ( จนถึงวันนี้ผมยังไม่เคยคว่ำกระโหลกเลยครับ เคยแต่คว่ำกระลา)     

 พอโตมาเป็นหมอในโรงพยาบาลก็ได้รักษาไข้เลือดออก            ได้เป็น กรรมการจัดทำ CPG ไข้เลือดออก ได้เป็น วิทยากรอบรม เจ้าหน้าที่  ทั้ง pcu และโรงพยาบาลเรื่องไข้เลือดออก    ได้มีโอกาสไปตีฆ้องชัย วันที่ อสม. รณรงค์หมู่บ้านปลอดลูกน้ำยุงลาย ในฐานะ ผู้อำนวยการโรงพยาบาล กิน break   เดินดูงานถ่ายรูปท่าควำกระโหลกกระลา  ให้โอวาท แล้วก็กลับ รอให้เจ้าหน้าที่สรุปสถานการณ์ รายวัน คอยสั่งการ

สิ่งที่เล่ามาทั้งหมดผมเคยทำมาแล้วทั้งนั้น  มาปีนี้ สนุกกว่าทุกปี โชคดีที่ได้ทำงานที่ PCU ครับ         ผู้ป่วย ตำบลห้วยขะยุงมาถึงตอนนี้ 17 ราย 240 ต่อแสนประชากร ( เป้าหมาย < 50 /แสนประชากร ) เป็นครั้งแรกในชีวิต ที่ได้เห็นเหตุการณ์ การเคลื่อนไหวของโรค ในฐานะผู้ปฏิบัติงาน ทั้งหมด   ผมได้มีโอกาสเยี่ยมบ้าน สอบสวนโรค ด้วยตัวเอง ต้องมาเรียนวงจรยุง และนิสัยของยุง ใหม่ มีตัวอย่างมาเล่าให้ฟังครับ

ผมพบสุรเจษฐ์ ก็ตอนทีมีไข้สูงมา 3 วันแล้ว มาที่ pcu รัดแขนมีจุดเลือดออก ก็ส่ง ไปโรงพยาบาล พร้อมโทรศัพท์ไปบอก ที่ ER ไว้ให้ช่วยเจาะเลือด และปรึกษาแพทย์เวร  ผมคุยกับพยาบาล ที่ pcu ว่า ให้โทรประสานกับ เทศบาลเพื่อเตรียมฆ่ายุงลายตัวแก่ที่อาจกัดสุรเจษฐ์    พร้อมที่จะแพร่เชื้อให้คนอื่นต่อ  พรุ่งนี้ให้ไปบ้านสุรเจษฐ์แต่เช้าเลย

สุรเจษฐ์ก็ admit ด้วยไข้เลือดออกจริง ๆ  ตอนเย็นก็ตามมาดูที่ ward ต่อ สอบสวนโรคกันใน ward กับแม่ ได้ข้อมูลมาพอสมควร

วันต่อมา ก่อนที่โรงพยาบาลจะแจ้งมาที่ pcu ทางโทรศัพท์ เราก็ลงไปพ่นกำจัดยุงตัวแก่ และสำรวจบ้านสุรเจษฐ์แล้ว เดินดู สำรวจลูกนำยุงลาย กำจัดทำลาย พ่นยาฆ่าตัวแก่       เดินไปข้างบ้าน ติดกัน  เป็น ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคติดต่อหมู่บ้าน  ผมเลยแซวเจ้าหน้าที่เราว่า อย่างนี้มันล้วงคอ  งูเขียว ชัด ๆ สงสัยว่ายุงมันจะอ่านป้ายไม่ออกหรือไง    มันถึงได้ช่างไม่กลัว เอาเสียเลย อิอิ !

ผม กำลังมอง ศูนย์ควบคุมป้องกันโรคติดต่อ กับหัวหน้าผม ( พี่สมสวย )

สอบสวนได้ความว่า สุรเจษฐ์ มีโอกาสสูงที่น่าจะติดจาก ร้าน เกมส์ ที่สุรเจษฐ์ไป เล่นทุกวันหลังเลิกเรียน ซึ่งอยุ่ติดกับบ้านสุพรรณี ที่เป็นไข้เลือดออก เมื่อ 3 สัปดาห์ก่อน ( แสดงว่าเรายังไม่สามารถคุมการติดต่อได้ดีนัก  เลยเกิด case ใหม่ได้อีก )   

พอทำ แผนที่เดินดิน  ก็ค่อยเห็นภาพชัดเจนขึ้นมากครับ  เป็นเครื่องมือที่ดีจริง ๆ       ผมรักษาสุรเจษฐ์ในโรงพยาบาล ต่ออีก  จนตอนนี้สุรเจษฐ์หายดีแล้ว     ก็น่าเป็นห่วงเด็กทุกคนที่ไปเล่นเกมส์         จริง ๆ แล้วร้านเกมส์อยู่ห่างจากบ้านสุรเจษฐ์ มากโข แต่กลับเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญ ( นอกจากรอบบ้านผู้ป่วยแล้ว ) ในการตัดวงจร ยุงลายทีมากัดสุรเจษฐ์ 

งานนี้ ผมได้รับรู้เรื่องราว ก่อนที่สุรเจษฐ์จะป่วย เนื่องจากมี case สุพรรณีเกิดขึ้นก่อนแล้ว  เจอวันที่ป่วย จนได้ รักษาในโรงพยาบาล จนกลับ ติดตามหลังจากกลับ ลง  สำรวจบ้านสุรเจษฐ์ และพื้นที่ ด้วยตัวเอง วางแผนดำเนินการ ตัดวงจรที่จะเกิดอีกหลัง case นี้   ได้มีโอกาสดูแลเรื่องราวตั้งแต่ต้นจนจบ จนเลยไปถึงเฝ้าระวัง ปัญหาที่กำลัง จะเกิดอีกในอนาคต ในสัปดาห์นี้

สิ่งที่เราได้เรียนรู้

1. การที่ได้มีโอกาสทำงาน primary care ทำให้เรามองเห็นองค์รวมของ การเจ็บป่วยมากขึ้น ถ้าเป็นเมื่อก่อน ผมคงเป็นแค่ส่วนหนึ่งขององค์รวมในช่วงที่สุรเจษฐ์ อยู่โรงพยาบาลเพียง 3-4 วัน

แต่ในการทำงานทั้งในโรงพยาบาล และ pcu ทำให้เห็น พลวัติ ของความเจ็บป่วย มองเห็นผลกระทบ และปัจจัยต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น มากกว่าเพียงเป็นผู้รับรู้ เฉพาะการรักษาโรคในช่วงที่อยู่โรงพยาบาล

อีกทั้งมีความรวดเร็วในการลงพื้นที่สอบสวนโรค มากกว่าเดิมพอสมควร pcu สามารถที่จะ  ดำเนินการได้ทันที ไม่จำเป็นต้องต้องรอรายงาน มาจากโรงพยาบาล หรือ สสอ.เสียก่อน เป็นการทำงานที่สามารถทำได้ครบวงจรด้วยตัวเอง

2. การสอบสวนโรค มีความสำคัญมาก ครับ เพราะทำให้เราพอจะรู้ที่มา ที่ไป รู้ว่าน่าจะทำอะไรกับสิ่งที่เกิดขึ้น  การทำงานโดยไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้น มันมายังไง แล้วจะไปยังไง ทำให้ผมอึดอัด  ไม่แน่ใจ   แต่ถ้าเราพอจะรู้ที่มาที่ไป ก็ สนุกมากครับ