บทเรียน...ของการศึกษาโดยกลุ่มยุวชนสร้างสรรค์ จังหวัดสุราษฎร์ธานี


ยุวชนฯ เติบโตมาเคียงคู่กับกัลยาณมิตรร่วมเส้นทาง

           การสร้างสรรค์การศึกษาโดยกลุ่มเยาวชน  จากการเรียนรู้ร่วมกันในการแก้ไขปัญหา      การสืบสานสิ่งที่ดีให้มีการพัฒนายิ่งขึ้น  ในการศึกษาของเด็กๆ ที่มีความสุข  จากการเรียนรู้ที่แยกไม่ออกเรื่องเล่น  เรื่องสนุกของเด็กในวัยซน     และการเรียนรู้ที่เป็นการสร้างอุดมคติ  สร้างความหมายในชีวิตของเยาวชน      การจัดการศึกษาของตนเองอย่างใกล้ชิดกับชุมชนของเด็กๆ  มีเป้าประสงค์เพื่อจะเข้าใจกฎเกณฑ์    โครงสร้างที่เชื่อมโยงถึงกันในระดับครอบครัว  ชุมชน  สังคมกับกระแสการพัฒนาจากภายนอก   สามารถกำหนดบทบาทที่สร้างสรรค์ของเด็กๆ และเยาวชนในกระแสการเปลี่ยนแปลงได้ด้วยปัญญาอันก่อให้เกิดความสุขร่วมกัน  เป็นกรอบคิดที่สำคัญในการจัดการศึกษาของกลุ่มยุวชนสร้างสรรค์

           ในช่วงการทำงาน   กลุ่มยุวชนฯ ได้ใช้งานวิจัยเป็นเครื่องมือในการถอดบทเรียน  โดยการสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนงานวิจัย (สกว.)  ซึ่งได้พบรูปแบบการเรียนรู้ของตนเองที่เรียบง่าย 7 รูปแบบ  ได้แก่  การศึกษาจากการปฏิบัติ  การสื่อสารประชาสัมพันธ์/รณรงค์  ชุมชนศึกษา  การซึมซับถ่ายทอดแบบที่ดี  การสนทนาที่ลึกซึ้ง  การศึกษาดูงาน  และการฝึกอบรม 

           ในการทำงานถอดบทเรียน  ได้เห็นช่องทางที่จะส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ของกลุ่มเยาวชนที่มีความพร้อม  ได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยใช้กระบวนการวิจัยซึ่งเป็นแบบแผนการศึกษาแบบใหม่  ที่แตกต่างจากการศึกษาแบบถ่ายทอดความรู้ในชั้นเรียน  ที่ห่างไกลจากชีวิตจริง  ห่างไกลความจริง

          กล่าวได้ว่า  ยุวชนฯ  เติบโตมาเคียงคู่กับกัลยาณมิตรร่วมเส้นทาง  ซึ่งนับได้ว่าเป็นบทเรียนสำคัญในเบื้องต้น  ดังจะเห็นว่ามีกัลยาณมิตรที่หนุนช่วยมา  ในเรื่องราวอันต่อเนื่องเป็นลำดับ  ทั้งกลุ่มเพื่อนลานสนสัมพันธ์  กลุ่มน้ำใจครู  มูลนิธิการศึกษาเพื่อชีวิตและสังคม  มูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม  มูลนิธิธรรมสวัสดี  เครือข่ายเยาวชน  4 ภาค  ผู้ใหญ่ภายใน  ภายนอกจังหวัด  เป็นต้น

           ในเส้นทางที่เรียนรู้  กลุ่มยุวชนฯ  ได้นำกระบวนการต่างๆมาปรับใช้อย่างเหมาะสมกับตนเอง  ภายใต้กรอบคิด  และวัฒนธรรมของกลุ่มที่ชัดเจน  ได้แก่  การศึกษาโดยกลุ่มเยาวชนที่มีรูปแบบการเรียนรู้  7 รูปแบบ  มีการสืบสานสายใยถึงครอบครัว  และชุมชน  มีบรรยากาศการเรียนรู้ที่สนุก  สดชื่น  แจ่มใส  เมื่อเข้ามาอยู่ในระบบสายสัมพันธ์ภายในกลุ่ม  ที่มีการช่วยเหลือกันด้วยความเป็นพี่น้อง 

          ด้านงานเคลื่อนไหว  บทเรียนที่สำคัญได้แก่การมีพี่เลี้ยงที่เข้าใจเรื่องกระบวนการเรียนรู้  เข้าไปยกระดับความสามารถของกลุ่มเยาวชนให้มีความสามารถเพียงพอที่จะทำงานสร้างการเรียนรู้ด้วยตนเอง  ในฐานความสนใจหรือปัญหาของตัวเด็กเอง  หรือชุมชนพร้อมทั้งเป็นผู้ช่วย  ผู้สื่อความกับกลุ่มพ่อแม่และครูที่ยังค่อยเข้าใจเรื่องการศึกษาแบบใหม่มากนักด้วย

          แม้ว่าการเรียนรู้ของยุวชนฯ  จะเชื่อมโยงออกไปถึงสิ่งใกล้และไกลตัว  แต่ด้วยวัฒนธรรมการเรียนรู้ที่สืบทอดมากจากการเรียนรู้ที่สวนโมกข์  ทำให้เกิดวัฒนธรรมการเรียนรู้ภายในตัว  การเรียนรู้ในเชิงศาสนธรรมเป็นแนวสำคัญของกลุ่ม       ซึ่งมีกระบวนการเรียนรู้อย่างบูรณาการกับแบบแผนการเรียนรู้ทุกๆด้าน  มีกิจกรรมการเรียนรู้ที่สวนโมกข์สม่ำเสมอ  ตลอดปีที่ผ่านมา      

ในวิถีการเรียนรู้ที่ลึกซึ้งในระดับจิตใจเช่นนี้  เป็นไปตามคำสอนของท่านอาจารย์  รัญจวน  อินทรกำแหง  ที่ปรึกษาของกลุ่มที่ให้แนวทางไว้ตั้งแต่ต้นว่า  แม้เราจะเป็นกลุ่มน้อย แต่เราทำอย่างเต็มกำลังความสามารถ  ด้วยชีวิตและวิญญาณของครูนี้  เป็นการทำงานที่เป็นบุญกุศลที่ใหญ่หลวง  ทั้งต่อชีวิตเด็กที่ได้เกิดมาอย่างบริสุทธิ์ไร้เดียงสา  และต่อสังคมชาติ  บ้านเมืองไทย  และจากคำกล่าวแม่ชี ดังฤดี  จันทรประภา  ผู้ก่อตั้งกลุ่มน้ำใจครูได้กล่าวกับพวกเราไว้ด้วยว่า  การงานเป็นอุบาย  ในการพัฒนาจิตให้สูงขึ้นเรื่อยๆ  ส่วนผลเรื่องอื่น  เป็นเรื่องรอง

สำหรับสายสัมพันธ์ที่ดีของกัลยาณมิตร  ทางกลุ่มมีบทเรียนในการสร้างความเชื่องโยงกันอย่างสร้างสรรค์  การได้ก้าวล่วงไปในบางด้าน  ที่ได้ยังไม่ได้เรียนรู้กัน  เรียกว่าเป็นการใช่หลักของนักเคลื่อนไหวของยุคก่อน  เป็นการแสวงหาจุดร่วม  สงวนจุดต่าง  โดยเฉพาะการปฏิสัมพันธ์กับองค์กร/สถาบันที่มีวัฒนธรรมต่างกันมากๆ  เรายิ่งต้องระมัดระวังประเด็นนี้กันมากขึ้นอีก  เช่นการร่วมมือกับระบบโรงเรียน  ที่มีวิธีคิดแบบแยกส่วน  เน้นการเรียนรายวิชา  การแข่งขัน  เราจะไม่ไปเกี่ยวข้องกับการเรียนในห้องเรียน ( ไม่ทำหลักสูตรในท้องถิ่น ) แต่จะชวนเด็กๆ และครูมาร่วมกันเรียนรู้  จากประเด็นของเด็ก โรงเรียน  ชุมชน  โดยใช้กระบวนการที่เหมาะสม

บทเรียนในด้านการประชาสัมพันธ์  พบว่ามีการสื่อสานสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการศึกษาแบบใหม่  กันอย่างจริงจัง  ยังไม่สามารถ  แต่ยังไม่สามารถ  สร้างกระแส  ได้มากเท่ากับกระแสอื่นๆ  เช่น  การปฏิรูประบบสุขภาพ  กรณีป่าชุมชน/คนอยู่กับป่า  ในด้านนี้  ยุวชนสร้างสรรค์  ยังขาดบทเรียนในการทำงานวงกว้าง  แต่ในการทำงาน  ในขอบเขตของกลุ่มและเพื่อนๆได้พบว่าการสื่อสารจากคนต่อคน  จากกิจกรรม  เป็นการสื่อสารที่  สร้างความเข้าใจที่ดี  มีผลในเชิงสร้างสรรค์ข้องข้างมาก  รวมถึงความเคลื่อนไหว  รณรงค์ผ่านเวทีเรียนรู้  โดยมีรูปธรรมมานำเสนอ  นำเป็นแนวทางที่มีประสิทธิภาพ

บทเรียนต่อมา         คือการพัฒนาพี่เลี้ยงที่มีความสามารถในการทำงานแบบมีส่วนร่วม การร่วมมือกับเยาวชนในการสื่อสาร สร้างความเข้าใจกับพ่อแม่  ครู และชุมชน   เพื่อสร้างสายสัมพันธ์ที่เหมาะสม   ส่งเสริมความเป็นพี่น้องภายในกลุ่ม  เป็นแบบอย่างที่ดีแก่กันตามแนวที่ท่านอาจารย์พุทธทาสได้กล่าวไว้ว่าตัวอย่างที่ดีมีค่ายิ่งกว่าคำสอน  เพื่อจะสร้างรูปแบบการเรียนรู้ใหม่ขึ้นมาในสถานการณ์จริงด้วยกระบวนการที่หลากหลาย เป็นการเรียนรู้หลายมิติ ใช้ชีวิตเป็นตัวตั้ง เรียนไปปฏิบัติไปด้วย  เรียนรู้เพื่อพัฒนาชีวิตในด้านเศรษฐกิจ สังคม  และสิ่งแวดล้อม โดยมีการสื่อสารสร้างความเข้าใจ   กับชุมชนและสังคม อย่างต่อเนื่องด้วย  

เรื่องสำคัญ ที่เด็กๆได้ทบทวนร่วมกัน   ในการประชุมที่ผ่านมา  คือบทบาทของกลุ่มในการทำงานเชิงสงเคราะห์ ในความหมายของการเกื้อกูลกันแบบเดิมๆที่ได้ทำมาโดยตลอดได้แก่การมอบทุนการศึกษาแก่เด็กๆที่มีความจำเป็น  การดูแล  ส่งเสริมด้วยกระบวนการเรียนรู้ที่เหมาะสม  การเป็นที่พักที่ปรึกษาซึ่งพี่ๆและคุณครูที่ศาลาน้อยได้สืบทอดกันมา รวมถึงการร่วมงานสร้างสรรค์กับฝ่ายประชาสังคมที่ต่อเนื่องมา เช่นกัน

ท่ามกลางระบบการศึกษาที่ยังผิดทิศผิดทาง  เรายังต้องช่วยกันสร้างกระบวนการเรียนรู้เพื่อเปลี่ยนแปลงต่อไปอีกมาก  ทั้งการสร้างพื้นที่รูปธรรมของระบบการเรียนรู้ของเด็กๆ   โดยเชื่อมโยงกับวิถีของชุมชน  ควบคู่ไปกับการสร้างความร่วมมือกับภาคสังคมและการเชื่อมโยงกันผลักดันเป็นนโยบายร่วมกับหลายๆภาคส่วนต่อไป

             การเรียนรู้ที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติจริง  การทบทวน  สรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ด้วยตนเอง  กระทั่งการวางแผนกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อก้าวต่อตามความสนใจของเด็ก ๆ ทำให้เห็นพัฒนาการที่เกิดขึ้นกับตัวเด็กเองอย่างน่าสนใจ            จากสิ่งเล็ก ๆ ที่ได้ดำเนินการตามความสนใจ  และมีความต่อเนื่อง  กระตุ้นให้อยากค้นหาและพัฒนาสิ่งที่ทำอยู่ให้มีความน่าสนใจและชวนคิดสิ่งใหม่อยู่เสมอ ๆ    นี่คือการเรียนรู้ที่มีการประสานระหว่างเรื่องราวความเป็นจริงของชีวิตกับสิ่งที่แวดล้อมอยู่   ท่ามกลางบรรยากาศแห่งการเรียนรู้ 

ย้อนอ่านรายละเอียดของกลุ่มที่  2  3  4  5  6  7  8   9 10  11  12 และติดตามความเป็นมาเวทีเยาวชนจิตอาสาเพื่อพัฒนาตนเอง  ตอนที่ 1  ตอนที่ 2  ตอนที่ 3

หมายเลขบันทึก: 91480เขียนเมื่อ 20 เมษายน 2007 18:26 น. ()แก้ไขเมื่อ 27 พฤษภาคม 2012 20:26 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (0)

ไม่มีความเห็น

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท