5. กลุ่มเยาวชนอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อม ร.ร.ปะทิววิทยา

ประวัติการก่อตั้งองค์กร

วันที่ 4 พฤศจิกายน 2532 ได้เกิด พายุไต้ฝุ่นเกย์ ที่จังหวัดชุมพร โดยความเร็ว

ของลมพายุอยู่ที่

120 กิโลเมตร ต่อ ชั่วโมง ทำให้เกิดความสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สินของ

ประชาชนชาวอำเภอปะทิว อำเภอท่าแซะ จังหวัดชุมพร และจังหวัดใกล้เคียงเป็นอย่างมาก เป็นภัยธรรมชาติที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ ความสูญเสีย ที่เกิดขึ้นกับชีวิตคนและสัตว์ ทรัพย์สิน อาคารบ้านเรือน ทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งทางบกและทางทะเล โดยเฉพาะ ปะการัง

แรงบันดาลใจอันนำไปสู่การอนุรักษ์ …….จุดเริ่มต้นของการก่อตั้ง ชมรมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการัง และสิ่งแวดล้อม อ. ปะทิว

อ. สุภาพ ศรีทรัพย์ เป็นอาจารย์สอนวิชาช่างอุตสาหกรรม ในโรงเรียนปะทิววิทยา แต่ด้วยความเป็นคนอำเภอปะทิวตั้งแต่เกิดและมารับราชการครูที่บ้านเกิดของตนเอง ซึ่งเคยเห็นความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติของอำเภอปะทิวในอดีต และชอบดำน้ำดูปะการังเป็นอย่างมาก จึงต้องการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของ อ. ปะทิว ขึ้นให้เร็วที่สุด จึงได้ปรึกษาหารือกับผู้บริหารโรงเรียนในสมัยนั้น คือ ผู้อำนวยการ ธรรมนิจ ชอุ่มผล ท่านก็เห็นด้วย จึงได้จัดตั้งชุมนุมสิ่งแวดล้อมขึ้นในโรงเรียนปะทิววิทยา ชื่อ “ชุมนุมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อม” ขึ้นในปี พ.ศ. 2538 มีสมาชิกเริ่มแรก จำนวน 6 คน เป็นผู้ชายทั้งหมด ได้ทำกิจกรรมกับเยาวชน คือ นำนักเรียนลงสำรวจระบบนิเวศของปะการัง เพื่อศึกษาซากปะการังที่ถูกทำลายจากพายุเกย์ บริเวณเกาะไข่ อ่าวบ่อเมา ช่วงวันหยุดเรียน ,ให้ความรู้นักเรียนในเรื่องราวเกี่ยวกับระบบนิเวศแนวปะการัง, จัดกิจกรรมสร้างจิตสำนึกและความตระหนักต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้กับนักเรียน เยาวชน ชุมชนและ ร่วมกันสอดส่อง ดูแล ปกป้อง ผู้บุกรุกทำลายทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในชุมชน

จากกลุ่มเล็ก ๆ ภายในโรงเรียนก็ได้ขยายกิจกรรมขึ้นเรื่อยๆ โดยประสานความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐ เอกชน และชุมชน ทำให้สมาชิกเพิ่มมากขึ้นเป็นชุมชนในท้องถิ่น จึงจัดประชุมหารือร่วมกันว่าสมควรที่จะรวมกลุ่มกันอย่างชัดเจน เพื่อทำงานได้อย่างสะดวกขึ้น และเมื่อเกิดเป็นกลุ่มสิ่งแวดล้อมแล้ว กิจกรรมที่ต้องดำเนินการก็ต้องขยายวงกว้างขึ้น ไม่ใช่อนุรักษ์ปะการังเพียงอย่างเดียว แต่รวมถึงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ ของท้องถิ่นด้วย เช่น ป่าไม้ ป่าชายเลน สัตว์ป่า แม่น้ำ ฯลฯ จึงได้จัดตั้งเป็น “ชมรมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อม อ. ปะทิว”

ในปลายปี พ.ศ. 2540 อ.สุภาพ ศรีทรัพย์ ไม่ได้ศึกษาทางด้านสิ่งแวดล้อมโดยตรง จึงต้องศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมด้านสิ่งแวดล้อมให้มากยิ่งขึ้น จึงสมัครเข้าร่วมโครงการ “โรงเรียนพิทักษ์สิ่งแวดล้อม” กับ สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย - TEI (องค์กรพัฒนาเอกชนด้านสิ่งแวดล้อม) องค์กรผู้เชี่ยวชาญด้านสิ่งแวดล้อม ทางสถาบันฯ จึงเข้ามาดำเนินโครงการ โรงเรียนพิทักษ์สิ่งแวดล้อมในโรงเรียนปะทิววิทยา เป็นเวลา 1 ปี เต็ม ในปี พ.ศ. 2540 ทำให้ได้รับประสบการณ์ การทำกิจกรรมให้กับเยาวชนและชุมชนมากขึ้น สามารถดำเนินกิจกรรมของชมรมฯ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

พัฒนาองค์กรขึ้นเป็น ศูนย์สิ่งแวดล้อมศึกษาจังหวัดชุมพร และเป็น สมาคมเพื่อนสิ่งแวดล้อมจังหวัดชุมพร

จากการที่อำเภอปะทิวได้รับความเสียหายจากพายุไต้ฝุ่นเกย์ เมื่อ ปี 2532 โรงเรียนปะทิววิทยาซึ่งถือเป็นโรงเรียนระดับมัธยมในอำเภอก็ถูกทำลายเช่นเดียวกัน อยู่ในสภาพซากปรักหักพัง ทางราชการช่วยเหลือด้านงบประมาณทำให้สามารถฟื้นฟูสภาพโรงเรียนมาในระดับหนึ่ง แต่สิ่งที่ไม่สามารถฟื้นฟูได้อย่างรวดเร็วคือทรัพยากรธรรมชาติที่ถูกทำลายไป ต่อมาในปี 2538 แรงบันดาลใจดังกล่าว “อาจารย์สุภาพ ศรีทรัพย์” ได้ลงดำน้ำบริเวณเกาะไข่ อ่าวบ่อเมา และพบว่า ปะการังที่เคยสวยงามได้ถูกทำลายหมดสิ้น และยังพบซากปะการังถูกคลื่นซัดขึ้นไปกองบริเวณเกาะไข่เป็นจำนวนมาก จึงเกิดแนวคิดว่าทำอย่างไรให้ปะการังกลับคืนมาอย่างเร็วที่สุด และแนวความคิดนี้จะสำเร็จได้นั้น ต้องได้รับความร่วมมือกับอีกหลาย ๆ ฝ่าย ทั้งนี้ก็คงต้องสร้างมาตรการร่วมกันระหว่างโรงเรียนและชุมชน เนื่องจากผู้ปกครองนักเรียนก็อยู่ในชุมชนแห่งนี้ จึงทำให้ได้จัดตั้ง “ชุมนุมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อม” ขึ้นในโรงเรียนปะทิววิทยา และได้จัดกิจกรรมของชุมนุมคือ การสำรวจปะการังบริเวณรอบ เกาะไข่อ่าวบ่อเมา หมู่ที่ 6 ต. ชุมโค อ. ปะทิว จ. ชุมพร และหลังจากนั้นก็ได้ขยายตัวขึ้นโดยร่วมกับชุมชนท้องถิ่น และเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญจากภาครัฐคือ กรมประมง และเจ้าหน้าที่ภาครัฐที่เกี่ยวข้องในท้องถิ่น ช่วยกันหลายฝ่ายเพื่อฟื้นฟูปะการังโดยการจัดกิจกรรมสร้างจิตสำนึกและความตระหนักให้กับชุมชนเพื่อร่วมกันดูแลปกป้อง ไม่ให้ถูกทำลายเพิ่มไปกว่านี้อีก จากชุมนุมเล็ก ๆ ในโรงเรียน จึงขยายสู่ชุมชน จึงกลายเป็น“ชมรมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อม อ. ปะทิว”

และเมื่อกิจกรรมต่าง ๆ ได้ขยายวงกว้างไปสู่ ชุมชนมากขึ้นและต้องอาศัยความร่วมมือจากหลาย ๆ ฝ่าย จึงทำให้เกิดเป็นชมรมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อมอำเภอปะทิว และการดำเนินงานก็ได้ทำอย่างต่อเนื่องเป็นต้นมา จนถึงปี 44 ทางกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม จึงได้แต่งตั้งให้โรงเรียนปะทิววิทยา เป็นศูนย์สิ่งแวดล้อมศึกษาระดับจังหวัด โดยมีผู้อำนวยการเป็นประธานศูนย์โดยตำแหน่ง และ อาจารย์สุภาพ ศรีทรัพย์ เป็นเลขานุการ ผู้รับผิดชอบงานด้านสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้กิจกรรมจะดำเนินการอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด จากการทำงานอย่างต่อเนื่องนั้น ทำให้องค์กรผู้เกี่ยวข้องกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้เล็งเห็นว่า โรงเรียนปะทิววิทยา อ. ปะทิว จ. ชุมพร มีความมุ่งมั่นอย่างจริงจัง ที่จะดำรงไว้ซึ่งทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จึงได้รับการจัดตั้ง ให้เป็น “ศูนย์สิ่งแวดล้อมศึกษาจังหวัดชุมพร” และสนับสนุนงบประมาณในการจัดตั้งและบริหารจัดการ เป็นระยะเวลา 3 ปี (ปี44 – 46) และต่อมา อ.สุภาพ ซึ่งเป็นเลขานุการเห็นว่า ศูนย์ฯ ได้สร้างเครือข่ายอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เป็นจำนวนมากในหลาย ๆ อำเภอ จึงเห็นว่า สมควรที่จะมีองค์กรหลักเพื่อเป็นต้นแบบให้กับเครือข่ายได้ และจะต้องมีศักยภาพมาก จึงเห็นสมควรจดทะเบียนเป็นองค์กรคุ้มครอง ด้านสิ่งแวดล้อมของท้องถิ่นในนามของ “สมาคมเพื่อนสิ่งแวดล้อมจังหวัดชุมพร” โดยมีนายรักชาติ วรพันธโยธิน เป็นนายกสมาคม และ อ.สุภาพ เป็น เลขานุการ

จุดเด่น/ จุดแข็ง (ผลงานขององค์กรที่สำคัญ)

ปี.พ.ศ. 2538 จัดตั้งชุมนุมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนปะทิววิทยา โดยได้รับการยอมรับจากผู้บริหารโรงเรียน และในช่วงวันหยุดหรือเสาร์-อาทิตย์ นำนักเรียนไปเรียนรู้ระบบนิเวศของปะการังที่ถูกทำลายจากพายุไต้ฝุ่นเกย์ บริเวณเกาะไข่ อ่าวบ่อเมา เพื่อได้เห็นสภาพจริง ๆ และนักเรียนได้เกิดการเรียนรู้ระบบนิเวศทางทะเลอย่างจริงจัง มีการประสานงานไปยังส่วนราชการกรมประมง เพื่อปรึกษาหารือในการที่จะทำให้ทรัพยากรปะการังและระบบนิเวศอื่น ๆ ได้ฟื้นกลับคืนมาอย่างรวดเร็วได้ มีการขยายผลสู่ชุมชนด้วย จึงได้จัดตั้งเป็น “ชมรมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อม อำเภอปะทิว” ขึ้น โดยมีสมาชิกอาวุโสซึ่งเป็นนักธุรกิจในพื้นที่ รับตำแหน่งประธานชมรม ได้แก่ นายรักชาติ วรพันธโยธิน พื้นที่เป้าหมายในการดำเนินการอนุรักษ์และฟื้นฟูปะการังและทรัพยากรทางทะเลได้แก่ เกาะไข่ หมู่ที่ 6 ต. ชุมโค อ. ปะทิว จ. ชุมพร

ปี พ.ศ. 2540 สมัครเข้าร่วมโครงการ “โรงเรียนพิทักษ์สิ่งแวดล้อม” กับสถาบันสิ่งแวดล้อมไทยทางสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย เป็นระยะเวลา 1 ปี เต็ม (สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย สนับสนุนค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นทั้งหมดระหว่างทำกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมกับเยาวชนและชุมชน) โรงเรียนปะทิววิทยาจึงเป็นโรงเรียนพิทักษ์สิ่งแวดล้อม

ปี พ.ศ. 2541 - 2542 ได้รับทุนจากองค์การสหประชาชาติ UNDP หรือกองทุนสิ่งแวดล้อมโลก ในการดำเนินโครงการตามแผนสนับสนุนโครงการขนาดเล็กของชุมชน จึงได้ร่วมกับชุมชนในพื้นที่บ้านบ่อเมา หมู่ที่ 6, บ้านบ่ออิฐ หมู่ที่ 1 และหมู่ที่ 5 บ้านบางจาก ต.ชุมโค อ. ปะทิว จ. ชุมพร จัดทำโครงการฟื้นฟูทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อม เป็นระยะเวลา 1 ปีเต็ม ทำให้ทรัพยากรต่าง ๆ ในพื้นที่แถบชายฝั่งทะเลปะทิว ได้มีการฟื้นตัวขึ้นมาในระดับหนึ่ง

ปี พ.ศ. 2543 ได้รับทุนต่อเนื่องโครงการอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อมโดยองค์กรชุมชน จากสหประชาชาติ UNDP (กองทุนสิ่งแวดล้อมโลก) ต่อจากปี 41 จึงได้ดำเนินการสานต่อจากปีที่ผ่านมา เพื่อให้เกิดความสมบูรณ์อย่างต่อเนื่อง ทำให้องค์กรของชมรมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อม อ. ปะทิว เกิดความเข้มแข็งขึ้น ชุมชน ให้ความสำคัญต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มากขึ้น จึงได้ร่วมกันปกป้องทรัพยากรฯ ไม่ให้ใครมาลักลอบทำลายเพิ่มเติมอีก

ปี พ.ศ. 2544-2546 ร่วมกับสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย ดำเนินโครงการโรงเรียน-ชุมชน ร่วมใจพิทักษ์และฟื้นฟูป่าชายเลนอ่าวทุ่งมหา โครงการนี้ดำเนินการเพื่อช่วยชุมชนฟื้นฟูสภาพพื้นที่ป่าชายเลนที่นายทุนได้คืนพื้นที่ที่บุกรุกทำนากุ้ง คืนให้กับชุมชนชาวบ้านทุ่งมหา ทำให้พื้นที่ดังกล่าวกลายเป็นนากุ้งร้าง จึงได้ปลูกป่าโกงกางเต็มพื้นที่สามารถคืนป่าชายเลนกลับมาให้กับชุมชน จึงทำให้เกิดทรัพยากรทางทะเลตามมาอย่างมากมาย และเกิดเป็น บ้านปลาธนาคารปู ให้กับกลุ่มชุมชนชาวประมงชายฝั่ง บ้านปากคลอง

กรมส่งเสริมฯ จึงได้แต่งตั้งให้โรงเรียนปะทิววิทยา อ. ปะทิว จ. ชุมพร เป็นศูนย์สิ่งแวดล้อมศึกษาระดับจังหวัด โดยมี ผู้อำนวยการเป็นประธานศูนย์ฯ โดยตำแหน่ง และ อ. สุภาพ ศรีทรัพย์ เป็นเลขานุการ โดยมีข้อตกลงร่วมกันระหว่างกรมส่งเสริมกับกระทรวงศึกษาธิการ พร้อมกับสนับสนุนงบประมาณ ให้ปีละ 100,000 บาท ต่อเนื่องกันเป็นระยะเวลา 3 ปีเต็ม การปฏิบัติงานของ อ. สุภาพ ได้ดำเนินงานทางด้านสิ่งแวดล้อมอย่างเต็มความสามารถ ประสานความร่วมมือกับชนในทุกระดับ เช่น ชุมชน ครูในโรงเรียน เยาวชน และนักเรียน ให้เข้าร่วมกิจกรรมสิ่งแวดล้อม ที่ส่งผลประโยชน์ให้กับส่วนรวมทั้งสิ้น ไม่ใช่ทำเพื่อผลงานของใครคนใดคนหนึ่ง ชุมชนให้ความร่วมมือ ผลงานที่เกิดขึ้นก็เป็นของชุมชน , ครูปฏิบัติงานก็สามารถใช้เป็นแนวทางในการเรียนการสอนให้กับนักเรียนในชั้นเรียนได้ และเยาวชนนักเรียนก็สามารถสร้างเสริมประสบการณ์ชีวิตให้กับตนเองได้ สามารถพัฒนาตนเองให้มีแนวคิด วิสัยทัศน์ที่กว้างไกลขึ้น อีกทั้งยังเป็นการช่วยเหลือสังคมได้อีกแนวทางหนึ่งด้วย จึงทำให้องค์กรและบุคลากรในหน่วยงานได้รับรางวัลประเภทต่าง ๆ เป็นจำนวนมาก เช่นรางวัลลูกโลกสีเขียว, รางวัลครูดีของแผ่นดิน, รางวัลสงขลานครินทร์,รางวัลเยาวชนดีเด่นแห่งชาติ ,รางวัลเยาวชนอาสาสมัครดีเด่นแห่งชาติ,รางวัลโรงเรียนพระราชทาน 3 ปีซ้อน

ปี พ.ศ. 2547-2548 ยังคงดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อมไปอย่างต่อเนื่อง และสรรหางบประมาณจากแหล่งทุนเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนและเยาวชน ไปจนถึงองค์กรเครือข่ายต่าง ๆ เพื่อให้สมาชิกเครือข่ายได้มีขวัญกำลังใจในการปฏิบัติงานอย่างต่อเนื่อง จึงได้เสนอโครงการไปยังองค์การบริหารส่วนจังหวัดชุมพร เพื่อสนับสนุนกิจกรรมเยาวชน และองค์การสหประชาชาติ กองทุนสิ่งแวดล้อมโลกเพื่อสนับสนุนกิจกรรมให้กับชุมชนเครือข่ายในการจัดทำป่าชุมชนขึ้น

ปี พ.ศ. 2549-2550 จากงบสนับสนุนของแหล่งทุนที่องค์กรได้รับ คือ จาก UNDP และ มูลนิธิกองทุนไทย ในโครงการส่งเสริมการให้เพื่อสังคม ทางกลุ่มเยาวชนชุมนุมอนุรักษ์ทรัพยากรปะการังและสิ่งแวดล้อมโรงเรียนปะทิววิทยา ซึ่งวัตถุประสงค์ขององค์กรไม่ใช่เรื่องปะการังเพียงอย่างเดียว แต่เป็นทุก ๆ เรื่องของสิ่งแวดล้อม จึงทำให้กลุ่มเยาวชนได้ดำเนินงานทำกิจกรรมการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าต้นน้ำในพื้นที่ บ้านทุ่งยอ ต. ชุมโค อ. ปะทิว , บ้านพรุตาอ้าย ต. ทะเลทรัพย์ และบ้านคอกม้า ต. บางสน และนอกจากนี้ยังดำเนินโครงการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าชายเลนอ่าวบางสน โดยการปลูกป่าเพิ่ม และประสานการทำงานกับชุมชนเพื่อให้เกิดเป็นเครือข่าย

งบประมาณขององค์กร

ไม่มีงบประมาณสนับสนุนประจำปี นอกจาก การเขียนโครงการเสนอต่อแหล่งทุน และการระดมทุนจากชุมชนและองค์กรส่วนท้องถิ่น และกิจกรรมทุกกิจกรรม ไม่สามารถหยุดนิ่งได้ โครงการต่าง ๆ ที่เราได้รับงบประมาณสนับสนุน และเมื่อปิดโครงการแล้ว การดำเนินงานเราไม่สามารถที่จะหยุดได้ ต้องทำงานต่อเนื่องร่วมกับชุมชนมาโดยตลอด เมื่อไม่มีงบประมาณ เราก็ยังทำกิจกรรมอยู่เรื่อยๆ โดยให้เยาวชน นำข้าวห่อมากินกันเอง ส่วนค่าน้ำมันรถก็ขอสนับสนุนจากชุมชน หรือเงินส่วนตัวของ ผู้ประสานงานกลุ่มเยาวชนเอง

ตัวแทนเยาวชน 1. นายศิระ จันทร์เณร 2. นายนวกานต์ วิบูลย์ศักดิ์

พี่เลี้ยงกลุ่ม 1. นายสุภาพ ศรีทรัพย์

ย้อนอ่านรายละเอียดของกลุ่มที่ 1 2 3 4 และติดตามความเป็นมาเวทีเยาวชนจิตอาสาเพื่อพัฒนาตนเอง ตอนที่ 1 ตอนที่ 2 ตอนที่ 3

056 - 681080 เบอร์คุณหมอเอกชัยนะครับที่เป็นคิดโครงการจิตอาสาของอำเภอโพทะเล(ต้นกล้า)

จ๊ะจ๋า