UCD process (อธิบายโดยใช้ diagram)
กระบวนการพัฒนาโดยใช้ผู้ใช้เป็นศุนย์กลาง
ลองมาดู diagram ของกระบวนการทาง UCD นะครับ คิดว่าน่าจะทำให้เข้าใจได้มากขึ้น
UCD process ถ้าค้นตาม web หรืออ่านหนังสือก็จะเห็นว่ามันจะมีอยู่เยาะมากและมีความต่างกันไปแล้วของแต่ละเจ้า อย่างไรก็ตามการต่างกันไปของแต่ละอันมันจะไม่ทิ้ง หลักการพื้นฐาน 3 ข้อและจะใช้ techniques เดียวกัน
ok มาสรุปง่ายๆอีกที หลักการพื้นฐาน 3 ประการดังกล่าวคือนี้คือ
1. Research และ Analysis ผู้ใช้ ("Know Thy User" รู้จักผู้ใช้ของเรา) ตรงนี้ก็จะใช้ระเบียบวิธีการเก็บข้อมูล และ analysis techniques มาช่วยตรงนี้ละที่ระเบีบบวิธีทาง มนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์ จะมาช่วยได้เยอะ
2. Design และ Prototyping ต้นแบบขึ้นมา แน่นอนละตรงนี้จะต้องใช้ design techniques และ ความรู้ทางเทคโนโลยี และ computer science เข้ามาช่วย
3. Evaluation (iterate back to Design) มีการวัดผล และต้องกลับไป ดีไซด์ใหม่ถ้าพบปัญญาหรือยังไม่บรรลุเป้าหมาย ตรงนี้เราจะใช้techniques ที่ยืมมาจากทาง Experimental Psychology และ Human Factors มาใช้
*ดัดแปลงมาจากเอกสารประกอบกาเรียนการสอนของ Dr. William M. Gribbons ผุ้อำนวยการ Human Factors Program, Bentley College
หมายเลขบันทึก: 83603เขียนเมื่อ 13 มีนาคม 2007 02:15 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 17:52 น. () สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:
ความเห็น (13)
พี่ณรินทร์ค่ะ
สร้างต้นแบบแล้ว ทำการวัดผล จากนั้นเก็บปัญหามาพัฒนาใหม่ แล้ววัดผล เพื่อประเมินการออกแบบ ซึ่งตรงนี้จะทำซ้ำกันหลาย ๆ รอบ เพื่อออกแบบส่วนที่ต้องปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้ให้ดีที่สุด ใช่ไหมค่ะ
ใช่แล้วครับในทางทฤษฏี เราต้องการให้เป็นอย่างนั้น แต่ว่าในทางปฏิบัติจริงๆ มันยากครับเพราะ resources และ time constraint ของ โปรเจค schedule ครับ จริงๆแล้ว 1 ครั้งสำหรับ Formative evaluation และ อีกหนึ่งครับสำหรับ Summative evaluation ก็เพียงพอที่จะ discover potential problems เกือบทั้งหมดแล้วครับ
พี่ณรินทร์ค่ะ
อยากทราบรายละเอียดคราว ๆ ของการทำ Formative evaluation และ Summative evaluation ค่ะ
รบกวนพี่ณรินทร์ เขียนบันทึกแนะนำด้วยนะค่ะ
ชอบมากค่ะ ขอบคุณคุณณรินทร์ค่ะ
เจอตัวจริงเสียงจริงของคนไทยด้าน usability นี่ชื่นใจจริง ๆ ค่ะ
กลับมาเมืองไทยเมื่อไหร่ อย่าลืมมาแวะหาดใหญ่นะค่ะ :)
น้องมะปรางเปรี้ยวครับ
Usability Inspection Methods และ Usability Testing นี้เรียนกันเป็นเทอมเลยครับเพราะมันเยอะเนี้อหาและระเบียยวิธีมันเยอะมาก เอาเป็นว่าพี่อธิบายความหมายคราวๆแล้วกันนะครับ
- Formative evaluation คือการวัดผลในขณะ(during) ที่เรากำลังพัฒนา จุดมุ่งหมายหลักตรงนี้คือต้องการที่จะปรับและพัฒนาให้ดีขึ้นครับ และส่วนใหญ่จะใช้ analytic evaluation approach ครับ คือวัดผลแค่ feature หรือ task ที่เราต้องการวัดผลครับ
- Summative evaluation คือการวัดผลหลังจากเราพัฒนา prototype เราสมบุรณ์แล้ว จุดมุ่งหมายหลักตรงนี้คือเป็นการชั่งน้ำหนักในการตัดสินใจสุดท้ายครับ ของสิ่งที่เราพัฒนาครับ ส่วนใหญ่ตรงนี้จะใช้ approach ที่เรียกว่า global evaluation ครับ คือวัดผล overall performance ของสิ่งที่เรา prototype ครับ
(จริงๆแล้ว global evaluation approach ก็สามารถที่จะใช้ในขณะที่เราทำ formative evaluation ได้ และในทางตรงข้าม analytic evaluation approach ก็ สามารถใช้ได้ในเวลาที่เราทำ summative evaluation ได้เหมือนกัน) งงหรือเปล่า อย่าพึ่งงงนะ ;-)
อาจารย์ จันทวรรณ ครับ
ขอบคุณครับอาจารย์
ตั้งใจไว้แล้วครับ จริงๆแล้วผมมีความตั้งใจอยู่แล้วครับว่า ผมจะหาโอกาสให้ได้ที่จะไปหาดใหญ่เพื่อแวะหาอาจารย์และอาจารย์ ธวัชชัย ครับ :-)
เรียนเป็นเทอมเลยเหรอครับ T_T
มีตำราบนเวบหรือบนกระดาษที่แนะนำให้อ่าน Usability Inspection Methods ต่อปะครับ?
พี่ณรินทร์ค่ะ รบกวนถามเพิ่มเติมค่ะ
ไม่ทราบว่ามะปรางจะเข้าใจถูกรึเปล่าค่ะ โดยเปรียบเทียบกับโปรเจคที่เคยทำ กับบันทึกพี่ณรินทร์อเขียนไว้ค่ะ โดย
- Formative evaluation เปรียบเหมือน Unit Testing ของระบบรึเปล่าค่ะ แต่มองเป็นการวัดผลด้าน Usability ในส่วนของงานที่ต้องการวัดผล เช่น มองเป็น Scenario ที่ 1 Scenario มีหลาย ๆ งานย่อย ๆ ใช่ไหมค่ะ
- Summative evaluation เปรียบเหมือน System Integration Testing ซึ่งลักษณะของรูปแบบการวัดผลจะเป็นภาพรวมทั้งหมดของการใช้งานในด้าน usability คือ เมื่อได้ prototype ทั้งหมดก็อาจจะทำการวัดผลของการใช้งาน ที่อาจมีหลาย Scenario ย่อย ๆ รวมกัน อย่างนี้รึเปล่าค่ะ
หากไม่ถูกต้อง รบกวนแนะนำด้วยค่ะ เพื่อจะได้ทำความเข้าใจมากยิ่งขึ้นค่ะ
น้องวีร์ครับ
web ข้างล่างนี้อฺธิบาย Inspection Methods ใหญ่ๆนะครับจริงๆ ยังมีอีกหลาย techniques และ methods เวลาทำงานเราต้องเลือกใช้วิธีทืีเหมาะสมกับงานและเวลาครับ
น้องมะปรางเปรี้ยวครับ
Testing ที่่น้องมะปรางเปรี้ยวยกมา เป็น testing ใน SQA ของ Software/IT Development Process ครับ เ็ป็นการวัดคุณภาพ ประสิทธิภาพของ software หรือ system ที่ถุกพัฒนา คนละเป้าหมายกับ usability testing ครับ ถ้าิคิดในเชิงของ evaluation approach สิ่งที่น้องมะปรางเปรี้ยวเปรียบเทียบก็ไม่ผิดเสียที่เดียวครับ unit test ใช้ analytic approach และ integration test ใช้ global approach (พี่เดาที่น้องมะปรางเปรี้ยวยกว่า “system integration testing” น้องมะปรางเปรี้ยวน่าจะหมายถืง integration testing นะครับ คงไม่ได้หมายถึง system testing)
แต่ถ้าเทียบกับจริงๆแล้ว มันคนละเป้าหมาย คนละเวลา คนละเครื่องมือ กันเลยครับ ระหว่าง Testing ใน development process (ที่เป็น Software Quality Assurance) กับ Usability testing ครับ
คนละเวลา ถ้าจะลองเทียบกับ steps โดยทั่วไป ใน development process แล้วคงจะพอเห็นภาพว่า prototype หรือ design นะควรจะเสร็จตั้งแต่ analysis phase หรือ อย่างช้าที่สุด ก็ต้องช่วงต้นๆ ของ design phase แล้ว เพื่อที่จะได้ส่วนอื่นๆจะได้เริ่มงาน ใน phase ต่อไปคือ development phase หรือ บางทีก็เรียกว่า implementation phase การวัดผลใน usability testing ทั้ง formative และ summative ต้องเสร็จก่อนทีเราจะ hand out ให้ developer แล้วละครับ ส่วน unit testing จะเริมทีหลัง และ integration testing ส่วนมากจะเริ่มใน testing phase แล้วครับก่อนที่จะ deploy สิ่งที่เราพัฒนา
คนละเป้าหมาย Usability testing ใช้วัดผลโดยตรงกับผู้ใช้ เพีือทดสอบ ดีไซด์ของเราว่าจะตรงกับ cognitive factors และ tasks ของกลุ้มเป้าหมายผู้ใช้เราใหม ส่วน SQA Testing จะทำโดย developers หรือ testing team เพีือให้ได้คุณภาพ (system performance, reliability etc.) ของสิ่งที่พัฒนา
คนละเครื่องมือUsability testing ใช้ task script ครับ ให้ผู้ใช้ปฏิบัติตาม task ส่วน testing ใน development process ใช้ test script ครับ และ testing team จะปฏิบัติตาม test script
อย่างไรก็ตามถ้าจะให้เทียบกันดูแล้วให้บอกว่าจาก testing ใน IT/Software Development Process ประเภทใหนที่นะจะใกล้เคียงกับ usability testing มากที่สุด ก็นะจะเป็น Alpha testing ใน Acceptance testing มากกว่าครับ
พี่ณรินทร์ค่ะ
ขอบคุณมากค่ะ สำหรับคำแนะนำ เรื่องเป้าหมายของการทดสอบ มะปรางเข้าใจแล้วค่ะ ทำให้มองเห็นภาพมากขึ้นค่ะ
ขอบคุณมากครับ สำหรับ URLs
แอบอ่านคำถาม/ตอบของคุณมะปรางด้วย ;-)