ในจิตศาสตร์ ของหลวงวิจิตร วิจิตรวาทการ กล่าวว่า เรื่องที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมของคนนั้น จะประกอบด้วย สัญญา และปัญญา เพื่อคนและสิ่งมีชีวิตทั้งหลายได้เคลื่อนไหว ในสัญญา 5 อย่าง ทางตา หู ลิ้น จมูก กาย และใจ ดำเนินไปอย่างว่ายากหรือว่าง่ายของคน ถ้าเราเห็นสุนัขซึ่งต่างจากคน เพราะไม่มีปัญญา มีแต่สัญญาอาการที่แสดงออกมาจะเป็นเชื่องในความที่เป็นเจ้าของอาหารวันละหลายมื้อ เชื่องในความที่เป็นสุนัข คิดไม่เป็นใช้ให้ทำอะไรก็ทำ กับ สุนัขที่เชื่องเพราะธรรมะ ไม่มี เพราะว่าเทวธรรมคือขันติ และโสรัจจะ (อดทนและเสงี่ยม) สุนัขแยกพ่อแม่ได้หรือไม่ เวลาทานอาหารต้องให้พ่อแม่ทานก่อนแล้วค่อยทาน สุนับทำได้หรือไม่ ถ้าอย่างนั้นที่คนต่างจากเดรัจฉานคือ ปัญญา คนมีปัญญา คือการรู้ผิดชอบชั่วดี ปัญญาจะควบคุมสัญญาไม่ใช้กำเริบใฝ่ทางชั่ว มีคนดี 1ใน 3 ก็ดีแล้ว ถ้าดีด้วยฉลาดด้วยสัก หนึ่งคน จะคุมคนได้เป็น พันเป็นหมื่นคน