มาตรวจสุขภาพกัน
มาตรวจสุขภาพกันเถอะ
อโรคยา ปรมาลาภา ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ เป็นประโยคที่ได้ยินกันบ่อยแต่เพิ่งจะมาเข้าใจด้วยตัวเองไม่นานมานี้เองครับ พออายุของหมอเองเริ่มเข้าใกล้วัยสี่สิบ โรคต่างๆก็เริ่มคืบคลานเข้ามาหาครับ ตัวอย่างเช่น โรคอ้วน ปวดหลัง ปวดข้อตะโพก ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดผิดปรกติ เรามาค่อยๆดูกันมั้ยครับว่าในการตรวจเช็คสุขภาพโดยทั่วไปเพื่อให้มีสุขภาพดี คุณหมอของคุณเค้าตรวจอะไรคุณบ้าง
1. Height and Body Weight ส่วนสูงและน้ำหนักของเราควรสัมพันธ์กันครับ ปรกติ BMI เป็นตัวชี้ตัวหนึ่งในการดูว่าเราอ้วนหรือไม่ โดยการนำเอาน้ำหนักเป็นกิโลกรัมเป็นตัวตั้งและส่วนสูงเป็นเมตรยกกำลังสองเป็นตัวหาร ในคนฝรั่งถ้าค่าที่ได้มากกว่า 25 ถือว่าน้ำหนักเกิน ในคนไทยถ้าได้ 25 ถือว่าอ้วนค่อนข้างมากแล้ว
2. Vital signs เป็นการดูค่า 4 อย่างได้แก่ อุณหภูมิในร่างกาย ชีพจร การหายใจและ ความดันโลหิต ในคนปรกติจะมีอุณหภูมิในร่างกายประมาณ 37.5 องศาเซลเซียส ชีพจรประมาณ 80 ครั้งต่อนาที การหายใจประมาณ 20 ครั้งต่อนาทีและ ความดันโลหิตไม่เกิน 140/90 มิลลิเมตรปรอท ค่าความดันตัวบนเป็นค่าความดันเลือดตอนหัวใจบีบตัวและค่าความดันตัวล่างเป็นค่าความดันเลือดตอนหัวใจคลายตัว
3. Complete blood count (CBC) เพื่อประเมินว่าผู้ป่วยมีภาวะโลหิตจางหรือไม่ ซึ่งอาจเกิดจากการขาดธาตุเหล็กหรือมีโรคทางพันธุกรรม CBC ยังสามารถใช้ดูความผิดปรกติของเม็ดเลือดขาวในกรณีเป็นมะเร็งในเม็ดเลือดขาว หรือดูปริมาณเกร็ดเลือดในภาวะไข้เลือดออกได้อีกด้วย
4. Urine exam and Kidney function test เป็นการตรวจปัสสาวะและเลือดเพื่อประเมินการทำงานของไต นอกจากนี้ยังใช้ดูว่ามีภาวะนิ่วหรือการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะหรือไม่ ผู้ป่วยที่มีนิ่วอาจมีเม็ดเลือดแดงในปัสสาวะและผู้ป่วยการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะเม็ดเลือดขาวในปัสสาวะ การตรวจระดับ BUN และ creatinine ในเลือดอาจบอกภาวะไตวายได้
5. Fasting blood sugar เป็นการประเมินภาวะเบาหวาน ผู้ป่วยเบาหวานมักมีอาการหิวน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อย ผอมลงแม้กินมากขึ้น อาจมีตามัว ชาตามปลายมือปลายเท้า พบว่ามีระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารอย่างน้อย 8 ชั่วโมงมากกกว่าหรือเท่ากับ 126 มก. ต่อเดซิลิตร
6. Lipid profile เป็นการตรวจระดับไขมันในเลือด ผู้ป่วยควรควรอดอาหารอย่างน้อย 12 ชั่วโมงก่อนได้รับการเจาะเลือด เกณฑ์การตัดสินภาวะผิดปกติของระดับไขมันคือมีค่าไขมัน Cholesterol รวมมากกว่า 200 มก. ต่อเลือด 100 มล., ค่าไขมันเลว LDL มากกว่า 130 มก. ต่อเลือด 100 มล., ค่าไขมันดี HDL น้อยกว่า 40 มก. ต่อเลือด 100 มลและ ค่าไขมันจากแป้งและน้ำตาล TG มากกว่า 150 มก. ต่อเลือด 100 มล. พึงสังเกตว่าถ้าเราจะคุมระดับไขมันในเลือดให้เหมาะสมคุณจะคุมเฉพาะอาหารมันอย่างเดียวคงไม่พอ ควรหลีกเลี่ยงอาหารพวกแป้งและน้ำตาลด้วย
7. Cardiovascular profile โรคกลุ่มอาการหัวใจขาดเลือดมักมีอาการเจ็บหน้าอก การเจ็บอาจร้าวไปที่คอม ขากรรไกรหรือไหล่ซ้าย การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) การตรวจเอนไซม์ในหัวใจ การตรวจโดยการเดินออกกำลังกายบนสายสะพานพบความผิดปรกติ ถ้ามีอาการดังกล่าวรีบพบแพทย์ครับ
8. Liver function test อาทิเช่น SGOT, SGPT และ alkaline phosphates เป็นการประเมินภาวการณ์ทำงานของตับว่าปรกติหรือไม่ ผู้ป่วยอาจมีการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบหรือการได้รับยาบางตัวมากเกินไปทำให้ค่าต่างๆเหล่านี้ขึ้นได้ เป็นต้น ในปัจจุบันมีการตรวจเพิ่มเติมเช่น การทำอัลตราซาวน์เพื่อดูภาวะการสะสมของไขมันในตับ
9. Uric acid เป็นการตรวจเพื่อวินิจฉัยโรคข้ออักเสบเก็าต์ โรคนี้มีสาเหตุมาจากการมีการฝังตัวของผลึกยูเรตในข้อ พบได้บ่อยในผู้ชาย เป็นโรคข้ออักเสบเฉียบพลันที่พบได้บ่อยที่ข้อโคนหัวแม่เท้าและข้อเท้า ข้อบวมแดงร้อนชัดเจน ปัจจัยส่งเสริมการเกิดโรคนี้ได้แก่ การกินเหล้า การติดเชื้อ และความเครียด
10. Chest X-Ray เป็นการดูสภาพปอดและหัวใจ ผู้ป่วยที่มีไอเรื้อรัง วัณโรคหรือปอดบวม ควรได้รับการตรวจเอ็กซเรย์ปอดในท่าต่างๆ
11. Pelvic examination (PV) and Mammogram ผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปี ควรได้รับการตรวจภายใน (PV and Pap test) และ แมมโมแกรม ผู้ป่วยโรคมะเร็งปากมดลูกและโรคมะเร็งเต้านมพบได้ค่อนข้างบ่อยในปัจจุบัน หากวินิจฉัยได้เร็วโอกาสหายหรือเป็นน้อยลงดีขึ้นอย่างมาก
12. Per Rectal Examination (PR) and PSA ผู้ชายอายุ 50 ขึ้นไปมีโอกาสเป็นโรคต่อมลูกหมากโตทำให้มีอาการต่างๆเช่น เวลาปัสสาวะอาจต้องเบ่งแรงกว่าปกติ ปัสสาวะพุงไม่แรง ปัสสาวะบ่อยครั้ง กินเวลานากว่าจะเสร็จ ควรไปให้หมอตรวจทางทวารหนัก ชายวัยทองบางคนอาจอาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศและอยากได้รับฮอร์โมนเสริม ควรตรวจเลือดดูค่า PSA (prostate specific antigen) และระดับ testosterone ก่อนจะรับประทานฮอร์โมนนะครับ อาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศ (ED) ปัจจุบันมีทางช่วยเหลือมากมายทั้งทางยาและอุปกรณ์เสริมอื่นๆ ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ครับ
13. Infectious profile การตรวจการติดเชื้อเอดส์ ไวรัสตับอักเสบบีและซี เป็นสิ่งที่ควรตรวจครับ สมัยนี้ไว้ใจใครไม่ได้ง่ายๆนะครับหากมีพฤติกรรมเสี่ยง เชื้อพวกนี้ติดทางเลือดและสารคัดหลั่งครับ
14. Psychiatric profile ปัจจุบันคนเป็นโรคซึมเศร้ากันมาก คำถามจากแพทย์ เช่น คุณพอใจในชีวิตและกิจกรรมที่เคยทำหรือไม่ คุณหมดหวังและไม่มีความสุขหรือ คุณความจำแย่ลง ไม่มีพลังงานและเห็นว่าคนอื่นดีกว่าตนเอง อาจเป็นการประเมินคร่าวๆว่าคุณมีภาวะซึมเศร้าหรือไม่
ก่อนจากขอฝากว่าแพทย์ส่วนใหญ่หวังดีกับคนไข้และพยายามช่วยเหลือคนไข้อยู่เสมอครับ หากผิดนิดพลาดหน่อยก็ควรให้อภัยซึ่งกันและกัน มีการพูดคุย พบปะกันเสมอๆ เพื่อที่เราจะได้เป็นเพื่อนที่ดีต่อกัน มีความรู้ทางสุขภาพที่ถูกต้องส่งผลให้มีสุขภาพที่ดีครับ
เรียบเรียงโดย...ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. นพ. ถาวรชัย ลิ้มจินดาพร
แพทยศาสตร์บัณฑิต ปริญญาดุษฎีบัณฑิต
อนุมัติบัตรผู้เชี่ยวชาญประกอบวิชาชีพเวชกรรมสาขาเวชศาสตร์ครอบครัว
1. Height and Body Weight ส่วนสูงและน้ำหนักของเราควรสัมพันธ์กันครับ ปรกติ BMI เป็นตัวชี้ตัวหนึ่งในการดูว่าเราอ้วนหรือไม่ โดยการนำเอาน้ำหนักเป็นกิโลกรัมเป็นตัวตั้งและส่วนสูงเป็นเมตรยกกำลังสองเป็นตัวหาร ในคนฝรั่งถ้าค่าที่ได้มากกว่า 25 ถือว่าน้ำหนักเกิน ในคนไทยถ้าได้ 25 ถือว่าอ้วนค่อนข้างมากแล้ว
2. Vital signs เป็นการดูค่า 4 อย่างได้แก่ อุณหภูมิในร่างกาย ชีพจร การหายใจและ ความดันโลหิต ในคนปรกติจะมีอุณหภูมิในร่างกายประมาณ 37.5 องศาเซลเซียส ชีพจรประมาณ 80 ครั้งต่อนาที การหายใจประมาณ 20 ครั้งต่อนาทีและ ความดันโลหิตไม่เกิน 140/90 มิลลิเมตรปรอท ค่าความดันตัวบนเป็นค่าความดันเลือดตอนหัวใจบีบตัวและค่าความดันตัวล่างเป็นค่าความดันเลือดตอนหัวใจคลายตัว
3. Complete blood count (CBC) เพื่อประเมินว่าผู้ป่วยมีภาวะโลหิตจางหรือไม่ ซึ่งอาจเกิดจากการขาดธาตุเหล็กหรือมีโรคทางพันธุกรรม CBC ยังสามารถใช้ดูความผิดปรกติของเม็ดเลือดขาวในกรณีเป็นมะเร็งในเม็ดเลือดขาว หรือดูปริมาณเกร็ดเลือดในภาวะไข้เลือดออกได้อีกด้วย
4. Urine exam and Kidney function test เป็นการตรวจปัสสาวะและเลือดเพื่อประเมินการทำงานของไต นอกจากนี้ยังใช้ดูว่ามีภาวะนิ่วหรือการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะหรือไม่ ผู้ป่วยที่มีนิ่วอาจมีเม็ดเลือดแดงในปัสสาวะและผู้ป่วยการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะเม็ดเลือดขาวในปัสสาวะ การตรวจระดับ BUN และ creatinine ในเลือดอาจบอกภาวะไตวายได้
5. Fasting blood sugar เป็นการประเมินภาวะเบาหวาน ผู้ป่วยเบาหวานมักมีอาการหิวน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อย ผอมลงแม้กินมากขึ้น อาจมีตามัว ชาตามปลายมือปลายเท้า พบว่ามีระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารอย่างน้อย 8 ชั่วโมงมากกกว่าหรือเท่ากับ 126 มก. ต่อเดซิลิตร
6. Lipid profile เป็นการตรวจระดับไขมันในเลือด ผู้ป่วยควรควรอดอาหารอย่างน้อย 12 ชั่วโมงก่อนได้รับการเจาะเลือด เกณฑ์การตัดสินภาวะผิดปกติของระดับไขมันคือมีค่าไขมัน Cholesterol รวมมากกว่า 200 มก. ต่อเลือด 100 มล., ค่าไขมันเลว LDL มากกว่า 130 มก. ต่อเลือด 100 มล., ค่าไขมันดี HDL น้อยกว่า 40 มก. ต่อเลือด 100 มลและ ค่าไขมันจากแป้งและน้ำตาล TG มากกว่า 150 มก. ต่อเลือด 100 มล. พึงสังเกตว่าถ้าเราจะคุมระดับไขมันในเลือดให้เหมาะสมคุณจะคุมเฉพาะอาหารมันอย่างเดียวคงไม่พอ ควรหลีกเลี่ยงอาหารพวกแป้งและน้ำตาลด้วย
7. Cardiovascular profile โรคกลุ่มอาการหัวใจขาดเลือดมักมีอาการเจ็บหน้าอก การเจ็บอาจร้าวไปที่คอม ขากรรไกรหรือไหล่ซ้าย การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) การตรวจเอนไซม์ในหัวใจ การตรวจโดยการเดินออกกำลังกายบนสายสะพานพบความผิดปรกติ ถ้ามีอาการดังกล่าวรีบพบแพทย์ครับ
8. Liver function test อาทิเช่น SGOT, SGPT และ alkaline phosphates เป็นการประเมินภาวการณ์ทำงานของตับว่าปรกติหรือไม่ ผู้ป่วยอาจมีการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบหรือการได้รับยาบางตัวมากเกินไปทำให้ค่าต่างๆเหล่านี้ขึ้นได้ เป็นต้น ในปัจจุบันมีการตรวจเพิ่มเติมเช่น การทำอัลตราซาวน์เพื่อดูภาวะการสะสมของไขมันในตับ
9. Uric acid เป็นการตรวจเพื่อวินิจฉัยโรคข้ออักเสบเก็าต์ โรคนี้มีสาเหตุมาจากการมีการฝังตัวของผลึกยูเรตในข้อ พบได้บ่อยในผู้ชาย เป็นโรคข้ออักเสบเฉียบพลันที่พบได้บ่อยที่ข้อโคนหัวแม่เท้าและข้อเท้า ข้อบวมแดงร้อนชัดเจน ปัจจัยส่งเสริมการเกิดโรคนี้ได้แก่ การกินเหล้า การติดเชื้อ และความเครียด
10. Chest X-Ray เป็นการดูสภาพปอดและหัวใจ ผู้ป่วยที่มีไอเรื้อรัง วัณโรคหรือปอดบวม ควรได้รับการตรวจเอ็กซเรย์ปอดในท่าต่างๆ
11. Pelvic examination (PV) and Mammogram ผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปี ควรได้รับการตรวจภายใน (PV and Pap test) และ แมมโมแกรม ผู้ป่วยโรคมะเร็งปากมดลูกและโรคมะเร็งเต้านมพบได้ค่อนข้างบ่อยในปัจจุบัน หากวินิจฉัยได้เร็วโอกาสหายหรือเป็นน้อยลงดีขึ้นอย่างมาก
12. Per Rectal Examination (PR) and PSA ผู้ชายอายุ 50 ขึ้นไปมีโอกาสเป็นโรคต่อมลูกหมากโตทำให้มีอาการต่างๆเช่น เวลาปัสสาวะอาจต้องเบ่งแรงกว่าปกติ ปัสสาวะพุงไม่แรง ปัสสาวะบ่อยครั้ง กินเวลานากว่าจะเสร็จ ควรไปให้หมอตรวจทางทวารหนัก ชายวัยทองบางคนอาจอาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศและอยากได้รับฮอร์โมนเสริม ควรตรวจเลือดดูค่า PSA (prostate specific antigen) และระดับ testosterone ก่อนจะรับประทานฮอร์โมนนะครับ อาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศ (ED) ปัจจุบันมีทางช่วยเหลือมากมายทั้งทางยาและอุปกรณ์เสริมอื่นๆ ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ครับ
13. Infectious profile การตรวจการติดเชื้อเอดส์ ไวรัสตับอักเสบบีและซี เป็นสิ่งที่ควรตรวจครับ สมัยนี้ไว้ใจใครไม่ได้ง่ายๆนะครับหากมีพฤติกรรมเสี่ยง เชื้อพวกนี้ติดทางเลือดและสารคัดหลั่งครับ
14. Psychiatric profile ปัจจุบันคนเป็นโรคซึมเศร้ากันมาก คำถามจากแพทย์ เช่น คุณพอใจในชีวิตและกิจกรรมที่เคยทำหรือไม่ คุณหมดหวังและไม่มีความสุขหรือ คุณความจำแย่ลง ไม่มีพลังงานและเห็นว่าคนอื่นดีกว่าตนเอง อาจเป็นการประเมินคร่าวๆว่าคุณมีภาวะซึมเศร้าหรือไม่
ก่อนจากขอฝากว่าแพทย์ส่วนใหญ่หวังดีกับคนไข้และพยายามช่วยเหลือคนไข้อยู่เสมอครับ หากผิดนิดพลาดหน่อยก็ควรให้อภัยซึ่งกันและกัน มีการพูดคุย พบปะกันเสมอๆ เพื่อที่เราจะได้เป็นเพื่อนที่ดีต่อกัน มีความรู้ทางสุขภาพที่ถูกต้องส่งผลให้มีสุขภาพที่ดีครับ
เรียบเรียงโดย...ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. นพ. ถาวรชัย ลิ้มจินดาพร
แพทยศาสตร์บัณฑิต ปริญญาดุษฎีบัณฑิต
อนุมัติบัตรผู้เชี่ยวชาญประกอบวิชาชีพเวชกรรมสาขาเวชศาสตร์ครอบครัว
เขียนใน GotoKnow โดย ร้อยตรีหญิง ศิรประภา วัฒนากิตติกูล
ใน เกร็ดความรู้ เกี่ยวกับการตรวจ ไวรัสตับอักเสบ B
ใน เกร็ดความรู้ เกี่ยวกับการตรวจ ไวรัสตับอักเสบ B
คำสำคัญ (Tags): #สุขภาพ
หมายเลขบันทึก: 81283เขียนเมื่อ 1 มีนาคม 2007 09:27 น. ()ความเห็น (2)
อยากตรวจมะเร็งลำไส้อะครับ มีวิธีตรวจเบื้องต้น แบบ ทินเพลบ เปล่า? (ภาษาวิบัติบ้างขออภัย)
สวัสดีคะคุณวีร์
สำหรับการตรวจมะเร็วลำไส้ วิธีตรวจเบื้องต้น คงจะเป็นการตรวจเลือดมากกว่าคะ โดยตรวจหาค่า CEA จากเลือดคะ
แต่ถ้าหากมีอาการผิดปกติ คงจะต้องทำการตรวจที่เฉพาะเจาะจงลงไปอีกเช่น การส่องกล้องสวนทางทวารหนัก หรือไม่ก็การตรวจเอกเรย์คะ