ที่ชุมชนบ้านทางเกวียนมี สหกรณ์กองทุนสวนยางในเขตปฏิรูปที่ดินบ้านทางเกวียน จำกัด ตั้งอยู่หมู่ที่ 2 ตำบลโคกม่วง อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง (โทรศัพท์ 0-7461-8653) ซึ่งมีผลการดำเนินงานที่น่าชื่นชมมาก ดำเนินการโดยชุมชนเองทุกอย่าง เริ่มต้นจากเป็นกองทุนเล็ก ๆ ของคนที่นี่ที่มีอาชีพกรีดยาง ค่อย ๆ ขยายและเติบโต จนเป็นสถานที่ศึกษาดูงานของที่อื่น ปีละหลาย ๆ ครั้ง สหกรณ์แห่งนี้มีการดำเนินงานใน 3 แผนก คือ 1) การจัดหาสินค้ามาจำหน่ายให้แก่สมาชิก เช่นปุ๋ย สินค้าอุปโภค บริโภค 2) รวบรวมผลผลิต และแปรรูป เช่นน้ำยางสด ยางผึ่งแห้ง ยางรมควัน เศษยาง และ 3) ธุรกิจสินเชื่อแก่สมาชิก โดยการให้กู้เงินจากสหกรณ์
มาดูผลประกอบการ 2 ปีที่ผ่านมา คือกำไรสุทธิ ปี 2547 เท่ากับ 1,673,452.86 บาท และปี 2548 เท่ากับ 1,847,487.46 บาท สินทรัพย์รวม ณ 31 มีนาคม 2548 เท่ากับ 18,938,256.45 บาท ในนี้เป็นสินทรัพย์หมุนเวียน เท่ากับ 16,381,343.25 บาท สมาชิกสหกรณ์รวมถึงปัจจุบัน 300 คน (ผมเป็นสมาชิกอยู่ด้วย) โดยมีประธานกรรมการคือนายเจริญศักดิ์ ชูสง (ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ที่ 2 บ้านทางเกวียน) นายวินัย ทองคง เป็นกรรมการ/เลขานุการ คณะกรรมการอีก 7 คน สำหรับนายสุธา สุขมิ่ง เป็นผู้จัดการสหกรณ์ฯ
คณะกรรมการของสหกรณ์เวลาเปลี่ยนจะไม่เปลี่ยนทีเดียว แต่จะใช้วิธีหมดวาระไม่พร้อมกัน (ทยอยในแต่ละปี) คนหนึ่งจะเป็นได้วาระละ 2 ปี และเกิน 2 วาระติดต่อกัน การทำแบบนี้ก็จะเกิดการสอนงานกัน (coaching) และการเป็นพี่เลี้ยง (mentoring) กัน หมุนวนกันตลอดไปครับ ฉะนั้นในแต่ละปี ก็จะเกิดคนที่เปี่ยมด้วยคำว่า “นักบริหารชุมชน” และพร้อมที่จะถ่ายทอดไปสู่คนรุ่นใหม่ต่อไปเรื่อย ๆ ฉะนั้นผมอยากจะเรียกที่นี่ว่าเป็น “มหาวิทยาลัยนักบริหารชุมชน” ที่ทำหน้าที่ผลิตนักบริหารจากการปฏิบัติจริงออกสู่ตลาดชุมชนทุกปี
วันนี้ (23 พ.ย.2548) ผมได้รับทราบเพิ่มเติมว่าสหกรณ์ฯ ของชุมชนแห่งนี้ ได้เพิ่มสวัสดิการแก่สมาชิก โดยมีการจ่ายเงินคืนเมื่อสมาชิกไปใช้บริการสาธารณสุข แล้วต้องเสียค่าธรรมเนียม 30 บาท (อย่างอื่นเป็นรัฐสวัสดิการหมดแล้ว) โดยให้แวะเอาใบเสร็จรับเงินไปแลกได้เลยที่สหกรณ์