เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายนที่ผ่านมาทางสสจ.ตากได้จัดประชุมอบรมเรื่องการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธีVIA เพื่อจะนำมาใช้ในจังหวัดตาก โดยมีวิทยากรหลัก 2 ท่านคือศาสตารจารย์ พญ. คุณหญิงกอบจิตต์ ลิมปพยอม และศาตราจารย์ นพ.สมเกียรติ ศรีสุพรรณดิษฐ์ พบข้อมูลที่น่าตกในว่า
มะเร็งปากมดลูกเป็นสาเหตุการตายอันดับหนึ่งของโรคมะเร็งสตรี
มีการอุบัติการณ์ 19.5 ต่อประชากรแสนคน
ขณะนี้ยังมีคนไทยเป็นมะเร็งปากมดลูกประมาณ 2 หมื่นคน
เป็นผู้ป่วยใหม่เพิ่มปีละ 6-7 พันคน หรือวันละ 20 คน
มีผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกเสียชีวิตวันละ 10 คน ในขณะที่มีหญิงไทยเสียชีวิตจากการตั้งครรภ์และการคลอดวันละ 1 คน แต่ถ้ามีเราถือเป็นเรื่องใหญ่ ขณะที่มะเร็งปากมดลูกเยอะกว่า 10 เท่า แต่ไม่เป็นข่าว
ถ้าเป็นการตรวจคัดกรองโดยใช้Pap smear
ต้องเป็นการตรวจอย่างมีประสิทธิภาพ
นั่นคือถ้าตรวจแล้วให้ผลลบต้องตรวจซ้ำ 3 ปีติดต่อกัน จึงจะเชื่อถือได้
แต่ทำได้ยากเพราะนักเซลวิทยามนการอ่านมีน้อย
กว่าจะได้ผลจะนานมาก
VIA เป็นการตรวจที่เป็น Single Visit Approach ย่อมาจาก Visual Inspection with Acetic acid โดยการป้ายที่ปากมดลูกด้วยน้ำส้มสายชู (Vinegar) จะทำให้สีของปากมดลูกที่แดงชมพูกลายเป็นซีดขาว ซึ่งจะเหมาะสมในกลุ่มเสี่ยงอายุ 30-45 ปี เมื่อพบความผิดปกติก็ให้การรักษาด้วยการจี้เย็นด้วยกาซคาร์บอนไดออกไซด์
มีการศึกษาเปรียบเทียบการตรวจคัดกรองแบบเดิมคือการตรวจเซลวิทยาโดยการทำ Pap smear กับ VIA พบว่า
Via มี Sensitivity (ความไว) 77% Specificity (ความจำเพาะ)44 %
Pap smearมี Sensitivity 64%
Specificity 91 %
นั่นคือ ถ้าตรวจคนที่เป็นมะเร็ง 100 คน VIAจะให้ตรวจเจอ (ผลบวก) 77 คน แต่ใช้Pap smear จะให้ผลบวก 44 คน และในคนที่ตรวจให้ผลบวก 100 คน นั้น ของVIA จะเป็นมะเร็งปากมดลูกจริง 44% ส่วนPap smear จะเป็นจริง 91 คน
ดังนั้น การใช้VIA จะพบได้ดีกว่า แม้จะเป็นผลบวกลวงมากกว่าแต่การรักษาโดยการจี้เย็นก็ไม่เป็นผลเสียต่อผู้ป่วย นอกจากนี้ยังทำได้ง่าย เห็นผลเร็ว คนไข้มาครั้งเดียวรู้ผลเลยพร้อมได้รับการรักษาเลย
Prevention (การป้องกันโรค) = Screening ( การคัดกรอง ) + Treatment (การรักษา)
Cervical cancer Prevention = VIA + Cryotherapy
และมีการศึกษาเปรียบเทียบCost-Effectiveness พบว่าVIA ดีที่สุด เพราะราคาถูกกว่าและลดอัตราการตายได้ถึง (Mortality Reduction) 34.9 %
อาจารย์กอบจิต จบการบรรยายด้วยภาษาจีนและภาษาอังกฤษที่ผมประทับใจมาก จากHuang Dee: Nai Ching. Chinese Medical Textbook, 2600 B.C. คือ
Superior doctors prevent the
disease;
Mediocre
doctors treat the disease before
evident;
Inferior
doctors treat the full blown disease.
ทำให้รู้สึกว่าการทำงานของเราในชุมชนมาถูกทางแล้ว