ชีวิตที่พอเพียง 4904. โครงสร้างองค์กรแห่งอนาคต
วันที่ ๒๑ ธันวาคม ๒๕๖๗ ผมไปร่วมประชุมสภามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่จัดแบบลูกผสมระหว่างการประชุมสภาตามปกติในช่วงเช้า และจัดแบบ reflection กระบวนการ transform องค์กรที่ดำเนินการมาในวาระของท่านอธิการบดี ศ. ดร. นพ. พงษ์รักษ์ ศรีบัณฑิตมงคล ที่ผมได้เรียนรู้มาก
หลักการสำคัญคือ โครงสร้างองค์กรที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน เป็นโครงสร้างแห่งอดีต ไม่เหมาะต่อการบริหารงานเพื่อความสำเร็จในอนาคต ที่สถานการณ์เปลี่ยนแปลงรวดเร็วเอาแน่นอนไม่ได้ รวมทั้งเป็นสถานการณ์ที่ซับซ้อน ต้องการความร่วมมือหรือบูรณางานข้ามสายงาน ข้ามหน่วยงาน ดังนั้น จึงต้องการโครงสร้างที่เอาชนะพฤติกรรมไซโลได้
การบริหารองค์กรในปัจจุบัน จึงต้องบริหารการปรับเปลี่ยนโครงสร้างองค์กร มีการยุบรวมหน่วยงาน และเปิดหล่วยงานใหม่ ที่ต้องมีการพัฒนาทักษะใหม่ที่ต้องการให้แก่เจ้าหน้าที่อย่างรวดเร็ว ซึ่งเป็นงานที่ท้าทายมาก เห็นทาง มช. ดำเนินการได้ โดยไม่ได้ยินคำโอดครวญหรือการต่อต้าน ผมพิศวงมาก
ทำให้ผมคิดต่อ (ไม่ทราบว่าคิดผิดหรือถูก) ว่า สมัยนี้ต้องบริหารองค์กรแบบตั้งคำถามต่อโครงสร้างที่ใช้อยู่ และทดลองโครงสร้างใหม่ เพื่อขยายไปปรับโครงสร้างของทั้งองค์กร เป็นเรื่องปกติธรรมดา รวมทั้งต้องมีกลไกเรียนรู้และพัฒนา ที่พนักงานทุกระดับมีการเรียนรู้ร่วมกันจากประสบการณ์ โดยมีการสะท้อนคิดตอบคำถามที่เราไม่ค่อยได้ถามคือ (๑) ข้อเรียนรู้ที่ได้ จะนำไปใช้ในการทำงานในรูปแบบที่แตกต่างจากในปัจจุบันได้อย่างไร เพื่อให้องค์กรปรับตัวตามสถานการณ์ได้ดี (๒) ข้อเรียนรู้จากการปฏิบัติงาน ช่วยชี้แนวทางปรับโครงสร้างองค์กรอย่างไรบ้าง คำถามทั้งสองเพื่อการสะท้อนคิดจากประสบการณ์การทำงาน จะช่วยเตือนสติพนักงานทุกคนว่า จะต้องร่วมกันเรียนรู้เพื่อหนุนการปรับตัวขององค์กร พร้อมกับตนเองเตรียมรับการเปลี่ยนแปลงหลากหลายด้าน ที่มีผลกระทบต่อองค์กร
เท่ากับโครงสร้าง การบริหาร และพฤติกรรมของทุกคนในองค์กร ต้องเอื้อต่อการปรับตัว (resilience) ขององค์กร โดยเข้าใจร่วมกันว่า ในโลกยุคใหม่ ไม่มีพื้นที่สำหรับอยู่ใน comfort zone สมาชิกชององค์กรทุกคนต้องตระหนักว่า ต้องร่วมกันทำงานใน learning & adaptive zone ตลอดเวลา โดยมีกลไกและวัฒนธรรมของการเสริมพลัง (synergy) ระหว่างบุคคล และระหว่างหน่วยงานภายในองค์กร รวมทั้งมีกลไกดูดพลังจากภายนอกด้วย อย่างที่ มช. มีวิธีเรียนรู้จากองค์กรภาคเอกชนและมหาวิทยาลัยอื่น
ดังตัวอย่าง จดหมายข่าวสภามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ฉบับ ๑๐๓ ประจำเดือนธันวาคม ๒๕๖๗ ลงเรื่อง แนวทางการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน กรณีศึกษา SCG โดย คุณวีนัส อัศวสิทธิถาวร
วิจารณ์ พานิช
๒๒ ธ.ค. ๖๗