เอกสาร Education 2030 Inchon Declaration ประกาศปี 2015 คือเกือบ ๑๐ ปีมาแล้ว เป็นประกาศข้อตกลงเรื่องการขับเคลื่อนการศึกษา เป็นส่วนหนึ่งของการขับเคลื่อนการพัฒนาที่ยั่งยืน SDGs ข้อที่ ๔ ผมอ่านรายละเอียดแล้วตีความว่า ส่วนที่ระบบการศึกษาไทยในปัจจุบันควรจับมาเป็นประเด็นพัฒนามากที่สุดคือ ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง
ซึ่งหมายความว่า การศึกษาต้องเป็น individualized learning ครูเอาใจใส่นักเรียนเป็นรายคน ทั้งเรื่องส่วนตัวและความเป็นอยู่ที่บ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งนักเรียนที่มีปัญหา ทั้งปัญหาการเรียน ปัญหาสังคม และปัญหาทางครอบครัว โดยต้องมีการจัดระบบเพื่อการนี้ ไม่ใช่ปล่อยให้ครูแต่ละคนตะเกียกตะกายเอาเอง
ประเทศฟินแลนด์คุณภาพการศึกษาคิดอันดับ top 10 ของโลกมายาวนานกว่า ๒๐ ปี ก็เพราะเขามีระบบนี้ ที่มีทีมช่วยเหลือนักเรียนที่เรียนบางสาระไม่ทันเพื่อน หรือมีปัญหาอื่นๆ โดยครูใหญ่เป็นหัวหน้าทีม มีครูแกนนำ ครูรายวิชา นักจิตวิทยา พยาบาล ฯลฯ เป็นสมาชิกทีม ดำเนินการช่วยเหลือจัดกระบวนการเสริม จนในที่สุดนักเรียนคนนั้นกลับเข้าเรียนร่วมกับเพื่อนๆ ได้ตามปกติ ในช่วง ๙ ปีของการศึกษาภาคบังคับมีนักเรียนประมาณหนึ่งในสาม ที่เคยใช้บริการนี้
ประกาศนี้ออกมาปี 2015 เรียกร้องให้ประเทศต่างๆ ลงทุนด้านการศึกษาอย่างน้อนร้อยละ ๔ - ๖ ของจีดีพี หรือร้อยละ ๑๕ - ๒๐ ของงบประมาณแผ่นดิน พอปี 2018 ธนาคารโลกก็เผยแพร่ WDR 2018 ที่บอกว่าประเทศที่คุณภาพการศึกษาต่ำ เงินลงทุนด้านการศึกษาไปไม่ถึงตัวเด็ก โดนดูดเอาไปเป็นผลประโยชน์ของคนในระบบเสียมาก เรื่องนี้ผมคิดว่าในประเทศไทยยังไม่มีการแก้ไขอย่างจริงจัง
เขาอ้างถึง ปฏิญญาจอมเทียน 1990 ที่ดูจะไม่ก่อผลกระทบต่อประเทศไทยเลย ทำให้ผมตีความว่า การเข้าร่วมกิจกรรมกับองค์การนานาชาติเป็นเรื่องหนึ่ง ส่วนการดำเนินการเพื่อผลกระทบต่อประเทศของเราเป็นคนละเรื่อง ผมสงสัยว่า จะมีผู้มีตำแหน่งใหญ่ชอบไปร่วมพิธี ได้เข้าวงการหรูหราและไปต่างประเทศ ไปแล้วกลับมาไม่ได้คิดทำอะไรจริงจังให้แก่บ้านเมือง ไม่ทราบว่าผมบาปหรือเปล่า ที่คิดอย่างนี้
กลับมาที่ Inchon Declaration อ่านตัวชี้วัดของ SDGs 4 ตัวที่ 4.1 – 4.7 และ 4.a – 4.c แล้ว เห็นชัดเจนว่า หากเราเดินตามเขา คุณภาพการศึกษาของเราจะไม่กระเตื้อง เราต้องคิดของเราเอง และในตอนนี้ผมคิดว่าตัวชี้วัด 4.c สำคัญที่สุด คือเรื่องคุณภาพครู ที่โครงการครูรัก(ษ์)ถิ่นของ กสศ. ให้ข้อเรียนรู้เรื่องการผลิตครูที่เหมาะสมต่อประเทศอย่างมากมาย
สรุปว่า ในความเห็นของผม Inchon Declaration ที่มีข้อเสนอถึง ๑๐๙ ข้อนี้ มีประโยชน์ต่อประเทศไทยน้อยมาก เราต้องคิดของเราเอง จะได้ผลกว่า ข้อเสนอของเขากว้าง และไร้บริบทจริงในแต่ละประเทศ และในแต่ละพื้นที่ของประเทศ
วิจารณ์ พานิช
๖ ธ.ต. ๖๗