การพัฒนาระบบฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด

ปราณีพร บุญเรือง และคณะ
ศูนย์บำบัดรักษายาเสพติดขอนแก่น

วัตถุประสงค์
- เพื่อพัฒนาระบบฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด ศูนย์บำบัดรักษาขอนแก่น

วิธีการศึกษา
- เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาวิเคราะห์ปัญหา และการวางแผนปรับระบบ กรอบแนวทางในการศึกษาใช้การบูรณาการทฤษฎีระบบร่วมกับการดูแลโดยทีมสหวิชาชีพ มีผู้จัดการการดูแล (care manager) เป็นผู้ประสานให้เกิดการดูแลผู้ป่วยร่วมกัน ขั้นตอนที่ 2 การทดลองปฏิบัติตามแผนการรอบที่ 1 ขั้นตอนที่ 3 การประเมินผลการปฏิบัติงานตามระบบใหม่ รวมทั้งการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้อง ได้แก่ ผู้ป่วย ญาติ และบุคลากรทีมสหวิชาชีพ และขั้นตอนที่ 4 ขั้นตอนสะท้อนผลการปฏิบัติงาน โดยนำข้อมูลที่ได้จากขั้นตอนที่ 3 ไปปรับปรุงแก้ไขแล้วนำไปทดลองใช้ตามขั้นตอนที่ 2,3 และ 4 จนได้ระบบการฟื้นฟูสมรถภาพที่สมบูรณ์ ดำเนินการศึกษาระหว่างเดือนมิถุนายน 2548 ถึง พฤษภาคม 2549

ผลการศึกษา
- พบว่า จากการพัฒนาระบบฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดโดยการพัฒนาปัจจัยนำเข้า ได้แก่ บุคลากรทีมสหวิชาชีพ ผู้จัดการการดูแล และผู้ช่วยเหลือในการบำบัด ได้รับการพัฒนาสมรรถนะในด้านต่างๆ ได้แก่ ความรู้ด้านการด๔แลเฉพาะทาง เน้นด้านสุขภาพจิตและจิตเวช ความชำนาญด้านการปฏิบัติงาน การปฏิบัติงานบนพื้นฐานของข้อมูลเชิงประจักษ์ ใจรักในการวิจัยและพัฒนา เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการกำหนดกระบวนการฟื้นฟูสมรรถภาพ การประเมินผลสัมฤทธิ์ร่วมกัน ผลจากการพัฒนาบุคลากร ทำให้เกิดกระบวนการฟื้นฟูสมรรถภาพที่มีความชัดเจน ลดปัญหาความซ้ำซ้อนในการทำงาน การประเมินผลลัพธ์ พบว่า ผู้ป่วยที่เข้ารับการฟื้นฟูสมรรถภาพในช่วงเดือนตุลาคม 2548 – มีนาคม 2549 สามารถประเมินการเตรียมความพร้อมกับสู่สังคม ร้อยละ 83.33 แต่ก็พบว่า มีความแปรปรวนเกิดขึ้น โดยกิจกรรมในส่วนของนักสังคมสงเคราะห์ยังปฏิบัติได้เพียงบางกิจกรรม และปฏิบัติได้ไม่ต่อเนื่อง กิจกรรมของพยาบาลยังพบปัญหาอุปสรรคที่ญาติยังมีส่วนร่วมในการฟื้นฟูสมรรถ ภาพไม่สม่ำเสมอ ส่วนความพึงพอใจของผู้ป่วยและญาติต่อการรับบริการทีได้รับอยู่ในระดับมาก ที่สุด ร้อยละ 85.53

จาก บทคัดย่อผลงานวิชาการนำเสนอ
ในการประชุมวิชาการกระทรวงสาธารณสุข ประจำปี ๒๕๔๙
วันที่ ๔-๖ กันยายน ๒๕๔๙ ณ โรงแรมปรินซ์ พาเลซ กรุงเทพมหานคร