ปาฐกถาไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม ครั้งที่ ๙

 

ปาฐกถาไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม ครั้งที่ ๙ จัดเมื่อวันที่ ๒๑ เมษายน ๒๕๖๖ ที่ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย   ในหัวข้อ นโยบายของจริง ประชาชนร่วมได้จริง สังคมได้ประโยชน์จริง   ให้มุมมองใหม่ๆ ด้านประชาสังคม   โดยเฉพาะอยางยิ่งเรื่อง ปัญญารวมหมู่ (collective intelligence) ที่บรรยายโดยคุณณัฐพงษ์ จารุวรรณพงศ์ 

มีผู้สรุปสาระการประชุมที่ (๑) เสียดายที่เขาไม่ได้สรุปการบรรยายพิเศษของคุณหนุ่ม ณัฐพงษ์   ที่ชี้ให้เห็นว่าประเทศที่พัฒนาแนวประชาสังคมตามที่ อ. ไพบูลย์ฝันไว้นั้น ต้องรู้จักใช้พลัง ปัญญารวมหมู่   โดยท่านชี้ให้เห็นว่าสมัยนี้ปัญญารวมหมู่ต้องประกอบด้วยองค์ ๓ คือ  (๑) กลุ่มบุคคลที่หลากหลาย  (๒) ปฏิสัมพันธ์ที่ดี มีพลัง ในหมู่กลุ่มบุคคลนั้น  (๓) พลังความฉลาดของเทคโนโลยี    

ที่น่าตื่นตาตื่นใจคือตัวอย่างจริงที่ท่านยกมาจากต่างประเทศ    ที่การใช้เทคโนโลยีช่วยให้เกิดปฏิสัมพันธ์ระหว่างพลเมืองที่หลากหลายในเมืองหนึ่งจำนวนเป็นหลายแสนคน   เพื่อแสดงออกเชิงความเห็นเชิงนโยบายในเรื่องใกล้ตัว     

อย่างไรก็ดี กลไกการรวมหมู่นั้น ไม่ได้ก่อเฉพาะด้านบวกเท่านั้น    อาจก่อผลด้านลบได้ด้วย  เรียกว่าความเขลารวมหมู่ (collective stupidity) 

วิทยากรที่ผมติดใจมากอีกท่านหนึ่งคือ ผศ. ธานี ชัยวัฒน์ ที่พูดเรื่องธรรมาภิบาล (good governance)   และชี้จุดอ่อนของสังคมไทยในการจัดการระบบธรรมาภิบาลว่า เน้นผิดทาง    คือหลงเน้นกระบวนการ  ไม่เน้นผลลัพธ์    ซึ่งผลลัพธ์สำคัญที่สุดคือ คอร์รัปชั่น    ท่านมีตัวเลขมาให้ดูว่า ระดับคอร์รัปชั่นของไทยคงที่มาประมาณ ๒๐ ปี   แต่อันดับเปรียบเทียบในโลกตกลงเรื่อยๆ   แสดงว่าประเทศอื่นๆ เขาพัฒนาขึ้น แต่ไทยคงที่   เสียดายที่ท่านพูดครึ่งแรกแล้วตั้งเป้าจะพูดครึ่งหลังในรอบสอง    แต่เอาเข้าจริงเวลาหมดตั้งแต่รอบแรก   

ผมเห็นคล้อยตาม ผศ. ธานีว่า น่าจะมีการวิจัยว่า หากระบบธรรมาภิบาลไทยหันไปเน้นป้องกันคอร์รัปชั่น   จะก่อผลดีต่อเศรษฐกิจและสังคมของประเทศอย่างไรบ้าง    ผมเชื่อมานานแล้วว่า หากสภาพคอร์รัปชั่นยังอยู่อย่างนี้    เป้าหมายการเป็นประเทศรายได้สูง สังคมดี เป็นอันหวังไม่ได้   

ที่จริงวิทยากรพูดดีทุกคน    ให้ความรู้แก่ผู้ฟังอย่างเต็มอิ่ม   

วิจารณ์ พานิช

๒๑ เม.ย. ๖๖