ชีวิตที่พอเพียง 4411. เรียนรู้เรื่องคุณค่าของปัญหาสุดโหด

 

ผมเพิ่งรู้จักเรื่อง ปัญหาสุดโหด (wicked problem) เมื่อวันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๕ ตามในบันทึก (๑)    และเห็นว่า การมีโอกาสได้เผชิญปัญหาโหด คือโอกาสค้นพบนวัตกรรมยิ่งใหญ่ทางสังคม      

จึงค้นเรื่อง wicked problem และพบว่ามีคนนิยามไว้ดังนี้ 

อีกนิยามหนึ่งว่าดังนี้

อีกนิยามหนึ่งว่า

พบ Ted Talk เรื่อง Got a wicked problem? ตั้งแต่ต้นปี 2015   เสนอเครื่องมือ collaborative visualization  ให้องค์กรใช้เผชิญปัญหาสุดโหด    ซึ่งเป็นการใช้ systems model ในการเชื่อม nodes ด้วย links    โดยใช้หลักการ engage และ align แนวคิดที่หลากหลายของสมาชิก    ด้วยกิจกรรม ออกแบบวิธีการ   

ทำให้ผมนึกถึงสุภาษิต “หนามยอกเอาหนามบ่ง”    คือเมื่อเผชิญปัญหาสุดโหด  ก็ต้องแก้ด้วย “กระบวนการที่สุดโหด”   คือเอาไอเดียที่แตกต่างหลากหลายในระดับขั้วตรงกันข้ามมาผสมผสานกัน จนกลายเป็นหลักการและวิธีการใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อน    ที่อาจเรียกได้ว่า เป็นกระบวนการ “สร้างสรรค์ร่วมกันเป็นกลุ่ม” (group creativity)   

ซึ่งหมายความว่า สมาชิกต้องสวมวิญญาณ แตกต่างไม่ใช่ศัตรู   แตกต่างเป็นพลังเสริม (synergy) ซึ่งกันและกัน    ซึ่งกระบวนการ collaborative visualization ช่วยให้เกิดพฤติกรรมนี้ โดยไม่รู้ตัว    ไม่ต้องพูดหรือตกลงหลักการ         

แก้ปัญหาสุดโหด  ด้วยวิธีการที่สุดโหด    คือไม่เป็นไปตามรูปแบบที่คุ้นเคย    สร้างรูปแบบจากความไร้ระเบียบ   

คุณค่าของปัญหาสุดโหด  คือเป็นเส้นทางค้นพบนวัตกรรมด้านการจัดการ    ค้นพบวิธีคิดใหม่ กระบวนทัศน์ใหม่    เป็นเส้นทางแห่งปัญญา   

เพิ่มเติม ๒๖ ก.พ. ๖๖

พบคำอธิบาย wicked issue  ในเว็บไซต์ the Guardian เรื่อง How do you tackle a ‘wicked’ issue? ที่น่าอ่านมาก เขียนตั้งแต่ปี 2012   มีนิยามและความหมายของคำนี้ละเอียดมาก      

 

 

วิจารณ์ พานิช

๑๙ มกราคม ๒๕๖๖   เพิ่มเติม ๒๖ ก.พ. ๖๖