VUCA: ปัจจัยเร่งการเปลี่ยนโฉมโลก (VUCA: A catalyst factors that shape the world)
หลายวันก่อนผมเขียนเกี่ยวกับ BANI ว่าจะมาแทนที่ VOCA ไหม ซึ่งผมมองว่า BANI น่าจะเป็น VUCA ที่เติบโตขึ้นมากกว่า ซึ่งก็มีผู้สนใจเข้ามาอ่านพอสมควร ก็ขอขอบคุณทุกท่านที่แวะเข้ามาเยี่ยมครับ และอยากฟังความเห็นจากท่านด้วยครับ
สำหรับวันนี้ว่าจะเขียนเกี่ยวกับ VUCA หน่อยเป็นการให้ข้อมูลสำหรับท่านที่ยังไม่ได้รู้จักกับ VUCA และเป็นการแรกเปลี่ยนเรียนรู้เพิ่มเติมสำหรับท่านที่รู้จักและคุ้นเคยกับ VUCA แล้วนะครับ
VUCA เป็นคำย่อของคำว่า Volatility, Uncertainty, Complexity, และคำว่า Ambiguity ซึ่งมีการกล่าวถึงเป็นครั้งแรกในหนังสือภาวะผู้นำของ Bennis & Nanus (1985) แต่ก็ไม่ได้จัดระบบความคิดเรื่องนี้จริงจังนักครับ จนมีผู้นำมากล่าวถึง และขยายความภายหลัง จึงทำให้ VUCA เกิดขึ้น และกล่าวขวัญถึงมากขึ้นโดยเฉพาะในช่วงหลังนี้ครับ เช่น หนังสือของ Mack & Khare (2016), Abid (2018), Deaton (2018), และของ Gilman (2017) เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการเขียนถึงในอินเตอร์เน็ตอีกไม่น้อยครับ
จากการศึกษาและติดตามแนวคิดนี้ในช่วงที่ผ่านมา ประกอบกับบริบทของโลกที่เป็นอยู่ในปัจจุบันนั้นผมเห็นว่า VUCA อธิบายปัจจัยเร่งและรูปแบบการเปลี่ยนแปลงโลกในปัจจุบันได้เป็นอย่างดี ซึ่งผู้บริหารหรือผู้นำที่ไม่เข้าใจและใส่ใจปัจจัยเหล่านี้แล้วจะทำให้องค์การซึ่งเปราะบางอยู่แล้ว เปราะบางยิ่งขึ้น และมีความเสี่ยงที่จะล่มสลายมากขึ้น
และสาระสำคัญของ VUCA มีดังนี้ (สมาน อัศวภูมิ, 2565)
Volatility (ความผันผวน) อันเนื่องมาจากปัจจัยการเปลี่ยนแปลงไม่มีแบบแผน หรือ pattern เป็นสภาวะการเปลี่ยนที่เกิดขึ้นแบบคาดไม่ถึง พยากรณ์ยาก ไม่มีสัญญาณล่วงหน้า เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว รุนแรงขึ้น และถี่ขึ้น มีมีความสัมพันธ์เชิงเหตุและผล วิธีการและประสบการณ์ที่เคยใช้ได้ผล อาจจะใช้ไม่ได้ จึงทำให้มีสภาวะผันผวนสูง
Uncertainty (ความไม่แน่นอน) ความไม่แน่นอนเป็ฯสิ่งที่จะเกิดขึ้นแน่นอน สิ่งที่เคยคิดว่าดีแล้ว มั่นคงแล้วอาจจะล้มคลืนลงในพริบตา สิ่งที่ไม่เคยคาดคิดว่าจะเกิด ก็เป็นไปได้ ปัจจัยการเปลี่ยนแปลงอาจไม่มีความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ มาได้หลายทิศทาง ไม่เป็นแบบเส้นตรงก็ได้ จึงทำนายได้ยาก ความไม่แน่นอนทำให้การตัดสินใจยากขึ้น
Complexity (ความซับซ้อน) ปรากฎการณ์หรือการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นมีความซับซ้อนและยากต่อการทำความเข้าใจมากขึ้น ด้วยหลายอย่างเกิดขึ้นพร้อมกัน และเกิดจากหลายตัวแปร จากหลายทิศทาง มีหลายชั้นทับซ้อนกัน จึงทำให้เห็นความสัมพันธ์ของสิ่งเหล่านั้นได้ยาก การตัดสินใจก็ยุ่งยากขึ้น และทางเลือกเดียวอาจจะไม่พอในการแก้ปัญหา จึงทำให้ทุกอย่างเปราะบางมากขึ้น
Ambiguity (ความคลุ่มเครือ)จากปัจจัย VUC ที่กล่าวมาข้างต้นทำให้สิ่งต่าง ๆ มีความคลุมเครือ หรือไม่ชัดเจน และยากต่อการกำหนดเป้าที่จะเล็ง และที่จะไป ข้อมูลแม้จะมากแต่ก็ไม่เพียงพอ หรือไม่ตรงความต้องการ หรือเป็นข้อมูลเท็จ จึงทำให้ภาพที่ไม่ชัดเจน และจากความไม่กระจ่างชัดในสิ่งที่เห็น ที่รู้ และที่เข้าใจ จะทำให้ตีความผิดได้ง่าย ความสับสนในสถานการณ์ และสาเหตุและผล แล้วจะทำอย่างไรดี
ฝากแนวคิดเพื่อนำใช้ประโยชน์ทั้งการดำรงชีวิต และการทำงานนะครับ
สมาน อัศวภูมิ
9 ธันวาคม 2565
ความเห็น (1)
I think these VUCA, BANI, sailing, ride a tiger, … are ‘new terms’ for human interactions (in wheeling and dealing style) which has been for many thousands years and still is practiced in human society today. The prime mover is ‘greed’ (taking advantages for self). The Buddha suggested ‘nibbāna’ as a place void of VULCA,… - a refuge from ‘māyā’. In a loose term, we say ‘truthful’ practice under code of ‘sīla’ (or ‘magga’) is a more permanent resolve than giving drums to deceitful practices.
VUCA and their kins are symptoms of human diseases!