ชีวิตที่พอเพียง 4183. ทำงานเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (๑๓๗) บริหารโครงการ หรือบริหารความสำเร็จ
กสศ. มุ่งทำหน้าที่ catalyst for change เพื่อพัฒนาคุณภาพและความเสมอภาคทางการศึกษาของประเทศ ยุทธศาสตร์การทำงานมีทั้งเอาเงินเข้าไปช่วยเหลือนักเรียนยากจนพิเศษโดยตรง จัดโครงการนำร่องเพื่อสร้างตัวอย่างความสำเร็จ สำหรับนำเหลักการและวิธีการออกเผยแพร่ขับเคลื่อนหรือกดดันการเปลี่ยนแปลง และสนับสนุนการวิจัยระบบภาพใหญ่ เพื่อเป็นข้อมูลเสนอแนะสู่การเปลี่ยนแปลง มาตรการหลังนี้มักร่วมมือกับหน่วยงานหรือทีมวิจัยภายนอก ทั้งในต่างประเทศหรือองค์การระหว่างประเทศ และภายในประเทศ
การเปลี่ยนแปลงในระบบการศึกษาไทยยากแค่ไหนเป็นที่รู้กันอยู่
ผมเข้าไปเกี่ยวข้องกับโครงการนำร่อง หนุนให้โรงเรียนพัฒนาตนเอง เพื่อสร้างผลลัพธ์การเรียนรู้คุณภาพสูงแก่นักเรียน ที่ตอนนี้เรียกว่า โครงการพัฒนาคุณภาพโรงเรียนทั้งระบบ ดำเนินการเข้าปีที่ ๓ และกำลังจะสิ้นสุดโครงการ และจะต้องหาทางสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืนในโรงเรียนเกือบ ๗ ร้อยโรงเรียนในโครงการ รวมทั้งใช้ความสำเร็จและการเรียนรู้จากโครงการ เอาไปขับเคลื่อนการขยายผล และการเปลี่ยนแปลงเชิงระบบ
หัวข้อบันทึกนี้ผุดขึ้นมาระหว่างอ่านเอกสารเตรียมประชุมคณะอนุกรรมการพัฒนาคุณภาพโรงเรียนทั้งระบบ เช้าวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕ ผมเกิดคำถามว่า ในขั้นนี้การบริหารโครงการนี้ ควรดำเนินตามแบบเดิมที่ทำมาเกือบ ๓ ปี หรือควรปรับเปลี่ยนอย่างแรง โดยหันไปบริหารความสำเร็จ โดยเก็บเกี่ยวเรื่องราวความสำเร็จพร้อมข้อมูลหลักฐานยืนยันผลกระทบต่อนักเรียน และการตีความเชิงหลักการหรือเชิงทฤษฎี ว่าความสำเร็จนั้นเกิดจากการดำเนินการโดยยึดหลักการ และแนวทางอย่างไรบ้าง สำหรับนำออกสื่อสารสังคม และเสนอแนะเชิงนโยบาย รวมทั้งใช้โค้ชโรงเรียนที่ต้องการเปลี่ยนแปลง
วิจารณ์พานิช
๑๘ ก.พ. ๖๕