บทความนี้ เป็นการรวบรวมองค์ความรู้ และข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับคลองเจดีย์บูชา จังหวัดนครปฐม และการนำเสนอแง่มุมด้านการอนุรักษ์คลองเจดีย์บูชาโดยเน้นส่งเสริมการสืบสานคุณค่าทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม น้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 รวมทั้งส่งเสริมการรักษาสิ่งแวดล้อมของคลองเจดีย์บูชาให้คงอยู่ในสภาพและบรรยากาศที่เกื้อกูลต่อคุณภาพชีวิตและวิถีชีวิตของประชาชนริมคลอง รวมถึงนักท่องเที่ยวที่มาเยือน
จากการศึกษา พบว่า คลองเจดีย์บูชา เป็นลำคลองที่ขุดขึ้นด้วยพระราชศรัทธาของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ซึ่งพระราชทานพระราชทรัพย์ จำนวน 600 ชั่ง จ้างชาวจีนให้ขุดคลองขึ้น เพื่อเป็นทางเสด็จมานมัสการองค์พระปฐมเจดีย์ และส่งเสริมให้การคมนาคมทางเรือมีความสะดวกมากยิ่งขึ้น โดยมีระยะทางยาว 24 กิโลเมตร ปัจจุบันสภาพของคลองมีปัญหาสำคัญ คือ เรื่องคุณภาพน้ำที่เสื่อมโทรมมาก เพราะการปล่อยน้ำเสียจากโรงงาน ร้านค้า บ้านเรือนประชาชน และภาคเกษตรกรรมที่ใช้สารเคมีทางการเกษตรทำให้น้ำที่ลงสู่ลำคลองมีการปนเปื้อนสารเคมีด้วย
แนวทางการอนุรักษ์ที่สำคัญ คือ การใช้พลัง “บวร” หมายถึง พลังความร่วมมือจากบ้าน คือ ชุมชนและองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น วัด และโรงเรียน หรือสถานศึกษาในพื้นที่ริมคลองร่วมกัน โดยมีขั้นตอน ได้แก่ การสร้างการรับรู้ การปลูกฝังจิตสำนึก การสร้างค่านิยมรักคลอง การฟื้นคืนวิถีชีวิตและวัฒนธรรมริมคลอง และการรณรงค์การรักษาคุณภาพน้ำและสิ่งแวดล้อมริมคลองเจดีย์บูชา
เอกสารอ้างอิง
ญาณภัทร ยอดแก้ว. 2563. การอนุรักษ์คลองเจดีย์บูชา: สืบสานและรักษาสายน้ำแห่งพระราชศรัทธาสู่ความยั่งยืน. ในการประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม ครั้งที่ 12 วันที่ 9-10 กรกฎาคม 2563. นครปฐม: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม.
เรียบเรียงโดย
อาจารย์ญาณภัทร ยอดแก้ว
ผู้อำนวยการสำนักศิลปะและวัฒนธรรม
มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม
ไม่มีความเห็น