ฐานันดรศักดิ์แห่งองค์สมเด็จพระสังฆราช

ฐานันดรศักดิ์แห่งองค์สมเด็จพระสังฆราช  

มี 3 ระดับ

สมเด็จพระมหาสมณเจ้า

      คำว่า “สมเด็จพระมหาสมณเจ้า” เป็นพระราชทินนามที่พระมหากษัตริย์ทรงโปรดเกล้าฯแต่งตั้ง

พระบรมวงศ์เธอที่ได้ทรงดำรงตำแหน่งเป็นสมเด็จพระสังฆราช ซึ่งเป็นพระราชทินนามที่พระบาทสมเด็จ

พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเริ่มใช้เป็นครั้งแรกเมื่อทรงสถาปนาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ

กรมพระยาวชิรญาณวโรรส สมเด็จพระสังฆราชขึ้นเป็น สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส

ในประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์ เจ้านายชั้นพระองค์เจ้าที่ทรงผนวชและได้รับพระราชทานสมณุตมาภิเษกมี

3 พระองค์ คือ

          สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส

          สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์

          สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส

สมเด็จพระสังฆราชเจ้า

          สมเด็จพระสังฆราชเจ้า เป็นฐานันดรศักดิ์ของสมเด็จพระสังฆราชที่พระมหากษัตริย์ทรงสถาปนาจากพระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าและพระองค์เจ้าหรือผู้นับเนื่องในพระราชวงศ์ชั้นหม่อมราชวงศ์ มี 2 พระองค์ คือ

          สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม

          สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ วัดบวรนิเวศวิหารราชวรวิหาร

สมเด็จพระสังฆราช

          พระมหากษัตริย์ทรงตางตั้งจากสามัญชน จะมีราชทินนามว่า สมพระอริยวงษญาณสมเด็จพระสังฆราช สกลสังฆปริณายก

          ภายหลังเปลี่ยนราชทินนามเป็น สมเด็จอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆราชปริณายก

สมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 20 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

     สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพวรางกูร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม ขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 20 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดยมีพระราชพิธีสถาปนาเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2560 

     พระนามเต็ม สมเด็จพระสังฆราช องค์ที่ 20 ที่จารึกในพระสุพรรณบัฎ คือ “สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สุขุมธรรมวิธานธำรงสกลมหาสงฆปริณายก ตรีปิฎกธราจารย อัมพราภิธานสังฆวิสุตปาพจนุตตมสาสนโสภณ กิตตินิรมลคุรุฐานียบัณฑิต วชิราลงกรณนริศรปสันนาภิสิตประกาศ วิสารทนาถธรรมทูตาภิวุฒ ทศมินทรสมมุติปฐมสกลคณาธิเบศร ปวิธเนตโยภาสวาสนวงศวิวัฒ พุทธบริษัทคารวสถาน วิบูลสีลสมาจารวัตรวิปัสสนสุนทรชินวรมหามุนีวงศานุศิษฎ บวรธรรมบพิตร สมเด็จพระสังฆราช”

     สิริอายุ 89 ปี 68 พรรษา มีพระนามเดิมว่า “อัมพร ประสัตถพงศ์”  เป็นเจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร เป็นชาวจังหวัดราชบุรี