ผมได้กล่าวไว้แล้วว่า เรามีปัญหาการใช้ความรู้ที่อาจจะเหมาะสมกับเพียงบางจุด บางพื้นที่ที่เป็นต้นกำเนิดของแหล่งความรู้ และนำไปบันทึกไว้ในเอกสาร แบบไม่กำหนดขอบเขตและเงื่อนไขของความสำเร็จ ทำให้คนที่นำข้อมูลไปสร้างเป็นความรู้ ไม่ทราบว่าความรู้ดังกล่าวมีปัญหา และขีดจำกัดอย่างไรบ้าง
ลักษณะเช่นนี้ทำให้การพัฒนาในวงกว้างไม่ค่อยประสบผลสำเร็จ อันอาจสืบเนื่องมาจากการกำหนดกรอบพื้นที่ทำงาน ไม่ตรงกับเงื่อนไขของเทคโนโลยี
โดยเฉพาะกรณีที่เรานำความรู้จากต่างชาติ ต่างทวีป หรือต่างระบบพื้นฐานมาปรับใช้ในประเทศของเรา
ความรู้ต่างชาติที่นำมาปรับใช้ จะไม่มีปัญหาไม่มากนัก ถ้าผู้สอนหรือผู้พัฒนานำความรู้มาทดสอบแบบปรับใช้ในระบบชนบทของพื้นที่ต่างๆ โดยการประสานงานของหน่วยงานที่รับผิดชอบ แบบบูรณาการกับภูมิปัญญาพื้นบ้าน แบบ “คนไทยใส่เสื้อนอกทำนา”
แต่ขีดจำกัดก็มักมาจากการสอนในมหาวิทยาลัยที่มักนำตำราต่างชาติมาแปลแบบเกือบจะร้อยเปอร์เซ็นต์ แทรกประสบการตัวเองเข้าไปนิดหน่อย แบบ “ฝรั่งใส่งอบ” พอให้ดูไม่น่าเกลียดจนเกินไป หรือการทำงานพัฒนาที่นำแนวคิดและความรู้จากภายนอกเข้าไปกำหนดเป็นแผนในการทำงาน โดยมองข้ามภูมิปัญญาท้องถิ่น ทีเป็นฐานสำคัญ ของการพัฒนาแบบสอดคล้องกับความเข้มแข็งและความเหมาะสมกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน
และความรู้ในมหาวิทยาลัย แบบ “ฝรั่งใส่งอบ” เหล่านี้ยังได้รับการนำไปขยายผลในงานพัฒนาของภาคราชการเป็น “ฝรั่งใส่งอบถือเคียว” แล้วบอกว่านี่คือเกษตรกรที่ทำนาที่เหมาะจะทำนาในภาคอีสาน หรือถือแกระ ในภาคใต้ ประมาณนั้น
ผมเลยไม่ค่อยแน่ใจว่า “คนไทยใส่เสื้อนอก” หรือ “ฝรั่งใส่งอบ” ใครจะเก่งกว่ากัน
แต่ผมขอเสนอปรับรูปแบบให้เราเอาเฉพาะผ้าที่ทนกว่ามาตัดเย็บเอง ให้เหมาะสมขึ้นมาอีกหน่อย แบบ “คนไทยใส่กางเกงยีน” ที่ทนทานกว่า “กางเกงหม้ออ้อม” หรือ นุ่งผ้าขาวม้าทำนา
พอพูดมาในระดับนี้ ผมคงไม่ต้องอธิบายรายละเอียดของระบบที่นำเสนอนะครับ ถ้าเราปรับการพัฒนาความรู้แบบ ฝรั่งใส่งอบ มาเป็น คนไทยใส่เสื้อนอก ก็ยังดี แต่ทีผมอยากเห็นระบบ คนไทยใส่ยีน มากกว่าครับ
แต่ถ้าไม่จำเป็นนะครับ คนไทย แต่งตัวแบบไทย ก็น่าจะดีกว่า แต่ก็ต้องเป็นไทยที่ทันสมัยหน่อย ไม่ใช่นุ่งผ้าขาวม้าอย่างเดียว ไปทำนา นั้น ผมเกรงว่าจะไปไม่รอดครับ
โดยเฉพาะในสังคมโลกไร้พรมแดนนี้ครับ ท่านเห็นอย่างไร และคิดว่าควรจะปรับตัวอย่างไรให้ได้ตามเป้าหมายที่วางไว้ครับ
แต่ยังไงอย่าให้เป็น "คนไทยติดโซ่นักโทษ" ทำนา อย่างที่เป็นอยู่เลยนะครับ สงสารเขาบ้างเถอะครับ
ใส่งอบยังดี ถ้าใส่สะเก๊ตทำนาละ ห่วยไม่จืด
ใส่งอบแปลว่า แปลหนังสือฝรั่งเป็นไทยแบบไม่มีบริบทสังคมไทยครับ