เพราะลงมือทำจึงได้ทบทวนตน

     การที่ตนได้มีโอกาสศึกษาในรายวิชา ความเป็นครู ED ๕๑๐๑  ทำให้ตนได้สิ่งที่สำคัญบางอย่างต่อวิชาชีพครู สิ่งที่ตนได้ไม่ใช่เพียงความรู้ที่อยู่ในเอกสาร ตำราเรียน แต่แก่นแท้จริง ๆ ที่ได้คือการตระหนักรู้ซึ้งในบทบาทและจิตใจของความเป็นครู (รักในหน้าที่ที่ต้องทำเพื่อเด็ก) ทั้งนี้ มาจากกระบวนการสอนของอาจารย์กิตตินันท์ หอมฟุ้ง ที่ให้นักศึกษาลงมือทำใบงานต่าง ๆ ที่สามารถสะท้อนความนึกคิดของครูที่มีอยู่ในตัวทุกคนออกมา ซึ่งจะของจาระไนสิ่งที่ได้จากการถ่ายทอดงานต่าง ๆ (ขออนุญาตเรียงตามหมวดหมู่) ดังนี้  

๑. การสมัครสมาชิก Classstart.org เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้สามารถติดตามกิจกรรมของวิชาเรียนได้ สร้างความกระตือรือร้น และสามารถนำขั้นตอนนี้ไปประยุกต์ใช้ในการทำงานครูของตนได้

๒. ประวัติส่วนตัว ทำให้ตนระลึกขึ้นได้ว่าเราควรใช้ประวัติส่วนตัวเป็นกิจกรรมเบื้องต้นที่ทำให้เราได้รู้ภูมิหลังผู้เรียน ทัศนคติ และความคาดหวัง ที่ผู้เรียนสะท้อนออกมา ซึ่งควรทำเช่นนี้ก่อนการสอน และการเขียนประวัตินักศึกษาแบบกลุ่ม (Album) ทำให้นักศึกษาแต่ละคนเริ่มรู้จักและเริ่มต้นการทำงานร่วมกัน

๓. กิจกรรม “จดหมายจากมหาวิทยาลัยถึงคนไกลที่อยู่ทางบ้าน” นับว่าเป็นตัวช่วยที่ดี สำหรับลูกที่ไม่กล้าบอกสิ่งที่สำคัญกับพ่อแม่โดยตรง ตนจึงใช้จดหมายฉบับนั้นใช้เป็นตัวสารสื่อคำขอบคุณ บอกรัก และบอกว่าจะดูแลแม่เป็นครั้งแรก

๔. กิจกรรมการวิเคราะห์ 
๔.๑ วีดิทัศน์ชุด “ทบทวนความเป็นครู” ตนได้ทบทวนว่า จริง ๆ แล้ว เราอยากเป็นครูหรือไม่ ทำตอบคือ "ใช่" เพราะคือ passion แล้ว จึงตั้งใจจะปลุกและเพิ่มความเป็นครูของตนมากกว่าที่เป็นอยู่
๔.๒ วีดิทัศน์ชุด “ทบทวนตนเอง” ก่อนจะเป็นครูที่ดี ควรเป็นลูกที่ดีก่อน เพราะเป็นบทบาทแรก เมื่อรับชมวีดิทัศน์แล้ว ตนร้องไห้ไม่หยุด สิ่งที่ได้อย่างสุดซึ้งเลย คือ รู้สึกผิดและอยากจะทำหน้าที่ลูกให้ดีกว่าเมื่อวาน (เป็นงานชิ้นแรกที่ได้คะแนนเต็ม ๑๐ เพราะถ่ายทอดจากก้นลึกความรู้สึก)
๔.๓ วีดิทัศน์ชุด “ครูที่ดีคือ อะไร” วีดิทัศน์ชุดนี้ทำให้ตนเข้าใจความเป็นครูที่ดีมากขึ้น ครูที่ไม่ใช่เป็นเพราะวุฒิที่เรียนมา แต่คือครูที่เป็นครูจากใจ
๔.๔ วีดิทัศน์ชุด “Children Full of Life” การที่ได้เห็นตัวอย่างกระบวนการสอนของครูการามูริ ทำให้ตนได้ตัวอย่างที่ดีของการเป็นครู อย่างเช่น เรื่อง การเป็นครอบครัวเดียวกับเด็กและใส่ใจความละเอียดอ่อนในตัวเด็ก
๔.๕ วีดิทัศน์ชุด “จิตวิญญาณความเป็นครู” ทำให้ตนเห็นจิตวิญาณที่น่าชื่นชม อยู่ ๔ เรื่อง ได้แก่ การยึดมั่นจรรยาบรรณ ความศรัทธาในใจครู ความเพียรเพื่อศิษย์ และอุดมการณ์ที่ครูมี ตนจึงเข้าใจว่าครูดีที่จิตวิญญาณ ไม่ใช่ดีที่ตำแหน่ง
๔.๖ วีดิทัศน์ชุด “ในหลวงรัชกาลที่ ๙ ครูของแผ่นดิน” เมื่อเรามีความเชื่อเราจะทำด้วยพลัง วีดิทัศน์นี้ ทำให้เห็นถึงความเชื่อที่ครูทำเพื่อพ่อของแผ่นดิน ซึ่งทำให้ครูสามารถทำดีได้อย่างสุดกำลัง
๔.๗ วิเคราะห์อัตชีวประวัติ “คุณครูโกมล คีมทอง” ได้แนวคิดการเป็นครูดีจากการดำเนินชีวิตอย่างนักพัฒนา อาทิ การเป็นบุคคลที่กล้าคิด กล้าเริ่ม และกล้าปรารภ  การหาโอกาสศึกษาความคิดของผู้ทรงรู้ทางการศึกษา  การเป็นนักลงมือทำที่เห็นใจผู้อื่น  รวมทั้งการเป็นครูที่ให้โอกาสศิษย์  ทั้งหมดนี้ คือการเพิ่มมุมมองและทบทวนตัวเองในเรื่องของคุณสมบัติการเป็นครูที่ลงมือทำจริง ๆ

๕. งานเขียน ครูที่สร้างแรงบันดาลใจ + ครูที่ไม่อยากเป็น
๕.๑ ครูที่สร้างแรงบันดาลใจ ทำให้ตนได้หวนระลึกถึงพระคุณของครูเก่าที่สร้างและจุดประกายความดีงามแก่ชีวิต อันนำพาให้ตนกลายเป็นครูตามวิถีของครูท่าน เหนืออื่นใดคือการอยากเป็นครูเก่งและอบอุ่น อย่างที่ตนเคยได้รับความรู้สึกดี ๆ ในวัยเด็ก
๕.๒ ครูที่ไม่อยากเป็น ใจความหลักที่รับรู้ได้ขณะที่ทำงานชิ้นนี้คือ เราไม่ชอบครูเช่นไร เราจะไม่เป็นครูเช่นนั้น เพื่อให้เด็กปราศจากความโชคร้ายที่มีครูผู้ไม่รักในหน้าที่ครู

๖. กิจกรรมการเขียนแผนภาพความคิด (Mind Map)
๖.๑ การเขียนแผนภาพความคิด “บทที่ ๒ มาตรฐานวิชาชีพครู” การที่ได้ถ่ายทอดสิ่งที่อ่านออกมาแผนภาพความคิด ทำให้ตนมีความเข้าใจเรื่องมาตรฐานวิชาชีพครูอย่างเป็นระบบ ซึ่งจะเป็นประโยชน์มากต่อการสอบภาคทฤษฎีในเรื่องดังกล่่าว
๖.๒ การเขียนแผนภาพความคิด “บทที่ ๗ บทบาทหน้าที่และคุณลักษณะที่ดีของครู” ทำให้ตนได้มีโอกาสทบทวนการกระทำของตนตลอดระยะเวลาการปฏิบัติหน้าที่ครูว่ามีคุณสมบัติตามที่ตำราและสังคมแต่ละยุคสมัยได้กำหนดมากน้อยเพียงใด ทั้งนี้ หากเราท่องจำ Mind Map เพื่อจะใช้สอบ ก็คงไม่มีประโยชน์ใดที่สร้างสรรค์เลย หากไม่ลงมือกระทำ เพราะนี่คือ "หน้าที่" ที่ครูต้องรับผิดชอบ
๖.๓ การเขียนแผนภาพความคิด "บทที่ ๑๓ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับวิชาชีพครู" ทำให้ตนมีระบบความคิดเรื่องใหม่ที่ไม่เคยมีโอกาสได้ศึกษา เกี่ยวกับ เรื่องพระราชบัญญัติการศึกษา  เรื่องพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการครู  เรื่องพระราชบัญญัติสภาครูและบุคลากรทางการศึกษา เป็นต้น

๗. การเขียนบันทึก (Post)ในสมุดบันทึก เว็บไซต์ GotoKnow
๗.๑ การสมัครสมาชิก การสร้างสมุดบันทึก การสร้างข้อมูลส่วนตัว การติดตามสมาชิกอื่น ฯลฯ  เป็นการฝึกทักษะนักเขียนและนักเรียนรู้ผ่านเทคโนโลยีบล็อก ที่ตนไม่เคยมีโอกาสใช้สื่อประเภทนี้เลย จึงได้ฝึกประสบการณ์ใหม่  แล้วหลังจากทำกิจกรรมจนเกือบครบกระบวนการ สิ่งที่ตนได้จริง ๆ คือ "วินัย" ความรับผิดชอบในการสร้างสรรค์งานของตน และรับผิดชอบในการติดตามสมาชิกคนอื่น ๆ ทุกสัปดาห์
๗.๒ การเขียนบันทึกที่ ๑ "ขอบคุณ ๑๐๐ สิ่ง/อย่าง" (Thanks ๑๐๐ to be me) ได้กลับมาใช้ทัศนคติที่ดีในการมองบวก คิดบวก ต่อสิ่งรอบตัวให้สร้างสรรค์และสำนึกรู้คุณทุกอย่างที่ทำให้เราเป็นเราอย่างทุกวันนี้ ซึ่งอาจเป็นคุณสมบัติอันดับต้น ๆ ของนักสร้างงานเขียน
๗.๓ การเขียนบันทึกที่ ๒ "แกลเลอรีภาพถ่ายของฉัน" (กลิ่นอายจากภาพฉายความทรงจำ) บันทึกนี้ทำให้ตนได้ตั้งใจถ่ายทอดมุมมองที่มีต่อภาพที่ตนบันทึกความทรงจำไว้ แต่ไม่เคยถ่ายทอดให้ผู้ใดได้รู้ นับว่าเป็นการฝึกเป็นนักเล่าเรื่อง
๗.๔ การเขียนบันทึกที่ ๓ "เพลงที่เป็นแรงบันดาลใจแก่ฉัน" (พลังเพลงเปลี่ยนโลก เพลง I Was Here ของ Beyonce) เพลงหลาย ๆ เพลงช่วยบรรเลงพลังบวกในใจคนได้ ตนก็มีเพลงดีเปี่ยมแรงบันดาลใจเหล่านั้นอยู่ไม่น้อย บันทึกนี้ จึงทำให้ตนได้มีโอกาสแบ่งปันคลังเพลงที่มีคุณค่าแก่คนอื่น เพราะเมื่อตนได้ฟังเพลงนี้แล้วเกิดอยากทำดี จึงคิดว่าหากมีใครได้ฟังก็คงเป็นเหมือนกันกับตน นับว่าได้เป็นผู้ให้อีกครั้ง
๗.๕ การเขียนบันทึกที่ ๔ "เขียนจดหมายถึงตัวเอง" (จดหมายฉบับนี้ ถึงคนที่ยิ้มน้อยลง) ผลงานนี้ ถือว่าได้ใช้ความละเอียดอ่อนทางความคิดและจินตนาการในการเขียนถึงตัวเอง อีกสิ่งที่ได้คือ ได้ข้อความให้กำลังใจจากตัวเราถึงตัวเราเอง
๗.๖ การเขียนบันทึกที่ ๕ "จุดเปลี่ยน" (Second Chance) ตนได้ทบทวนเส้นทาง ประสบการณ์ และการเปลี่ยนแปลง ในชีวิตที่ผ่านมา สะท้อนให้เห็นว่าทุกคนต่างมีภูมิหลังและเรื่องราว ดี-ร้าย กว่าจะมีวันนี้ การเลือกและหยัดยืนอดทน อาจทำให้พบประตูสู่ความสุข ความสำเร็จ
๗.๗ การเขียนบันทึกที่ ๖ "วันสุดท้ายของชีวิต" (The Day after Tomorrow) ตนได้ทบทวนแผนระยะยาวของชีวิต และได้ทำใจให้พร้อมยิ้มรับกับภาพวันสุดท้ายของตน ได้ลองถามว่าก่อนจากไปจะขอบคุณใคร ทำดีอะไร และมีความสุขสงบแบบไหน สุดท้ายคือการตั้งอยู่กับสติปัจจุบัน
๗.๘ การเขียนบันทึกที่ ๗ "เรื่องที่อยากเล่า" (Get Money & Free Time) ได้แบ่งปันความสุข ว่าหากชีวิตสำเร็จลุล่วงและโชคดีขั้นสุด เราจะบริหารความสุขไปในทิศทางใด ความพิเศษในมนุษย์ที่สัตว์อื่นไม่มีคือความสวยงามของความฝัน
๗.๙ การเขียนบันทึกที่ ๘ "สิ่งที่ได้จากสิ่งที่ทำ" (เพราะลงมือทำจึงได้ทบทวนตน) สำหรับในความคิดของตน กิจกรรมนี้จะช่วยให้ทุกคนทบทวนว่าสิ่งที่ทำมาตลอดในรายวิชานี้ ทำเพื่ออะไร บันทึกนี้จึงทำเพื่อมองเห็นภาพรวมว่าเราได้ค่อย ๆ ถักทอวิสัยความเป็นครู เพราะทุกกระบวนการมันล้อเป็นเส้นเรื่องเดียวกัน การเขียนก็คือการถ่ายทอด การถ่ายทอดคือทักษะของครู
๗.๑๐ การติดตามบันทึกของเพื่อนร่วมหมู่เรียน ๒๙ คน  การที่ตนได้เข้าไปแสดงความคิดเห็นงานเขียนเพื่อน ๆ ถือว่าเป็นการให้กำลังใจกันและได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้มุมมองคนอื่นที่ต่างออกไปในเรื่องเดียวกัน

๘. แฟ้มสะสมผลงานประจํารายวิชา เป็นการรวมผลงานที่ตนได้ทำมาทั้งภาคเรียน แสดงประสบการณ์ที่ได้ แสดงทัศนคติที่มี แสดงความอดทนและความเพียรของพวกเรา ควรจะภูมิใจในสิ่งที่ได้ทำ

๙. ดูงาน CMU Book Fair ครั้งที่ 26 (3 – 12 ก.พ.63)....(กำลังอยู่ในขั้นตอนการเรียนรู้)....

ขอบคุณอาจารย์กิตตินันท์  หอมฟุ้ง  ที่มอบประสบการณ์ที่แตกต่างในกระบวนการถักทอจิตวิญญาณครูแก่นักศึกษา ป.บัณฑิต ๖๒