ข่าเป็นพืชในตระกูลเดียวกับขิง มีลำต้นหรือที่เรียกว่าเหง้าอยู่ใต้ดิน ใบของข่าเป็นใบเดี่ยว เรียวใหญ่ ปลายแหลม และถือเป็นสมุนไพรและเครื่องเทศที่นิยมนำมาใช้ปรุงอาหารเพื่อเพิ่มรสชาติเผ็ดร้อนและกลิ่นหอมน่ารับประทาน ข่ายังเป็นสมุนไพรทางเลือกที่นิยมใช้รักษาอาการเจ็บป่วยทุกระบบในร่างกาย
คุณค่าทางโภชนาการของข่า 100 กรัม ประกอบด้วย
* พลังงาน 20 กิโลแคลอรี่
* กากใยอาหาร 1.1 กรัม
* แคลเซียม 5 มิลลิกรัม
* ฟอสฟอรัส 27 มิลลิกรัม
* ธาตุเหล็ก 0.1 มิลลิกรัม
* วิตามินบี1 0.13 มิลลิกรัม
* วิตามินบี 20.15 กรัม
* วิตามินซี 23 มิลลิกรัม
คุณประโยชน์ของข่าในการรักษาโรคมีมากมายไม่แพ้พืชสมุนไพรอื่นๆ ข่ามีสารออกฤทธิ์ซิเนออล และ (Cineole) ยูจีนอล ที่ช่วยลดการบีบตัวของลำไส้ ส่วนน้ำมันหอมระเหยจากเหง้าของข่าช่วยขับลมได้ดี นอกจากนี้สารบางชนิดในข่ายังช่วยยับยั้งการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร และมีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อจุลชีพที่จะช่วยฆ่าแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของโรคอุจจาระร่วง สารยูจีนอล(Eugenol)จากเหง้าข่ามีฤทธิ์ขับน้ำดีจึงช่วยบรรเทาอาการอาหารไม่ย่อย ลดอาการแน่นจุกเสียด ท้องอืดท้องเฟ้อ มีแก๊สในกระเพาะอาหารมากเกินไป
ข่าเป็นสมุนไพรที่มีรสชาติเผ็ดร้อนจึงเหมาะสำหรับแก้อาการหวัดในช่วงหน้าหนาว ที่สำคัญยังช่วยบรรเทาอาการหอบหืด คัดจมูก ขับเสมหะ ขยายหลอดลม ช่วยให้หายใจได้สะดวกยิ่งขึ้น ภายในเหง้าข่ามีสารบางอย่างที่ช่วยลดการอักเสบได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยกว่าเพราะไม่ทำให้เสี่ยงต่อภาวะเกี่ยวกับโรคไตอย่างการใช้ยาแก้อักเสบชนิดไม่มีสเตียรอยด์
มีงานวิจัยพบว่าสารสกัดจากเหง้าข่ามีสารบางชนิดที่เป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งเต้านม มะเร็งปอด มะเร็งเม็ดเลือด มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งลำไส้ใหญ่ และจากการทดลองยังพบว่าสารสกัดจากเหง้าข่าแดงต้านการติดเชื้อแบคทีเรียได้อีกด้วย
เมนูอาหารในวันนี้เป็นเมนูที่อยากทำมานานแต่ขาดวัตถุดิบสำคัญคือข่าอ่อน เมื่อได้ข่าอ่อนมาจากตลาดในตอนเช้าจึงรีบทำเมนู ต้มข่าน่องไก่ใส่ฟัก ซึ่งก็เป็นอีกเมนูหนึ่งซึ่งอุดมด้วยคุณค่าจากพืชสมุนไพร อันได้แก่ ตะไคร้ ใบมะกรูด ข่าอ่อน หัวหอม รากผักชี พริกขี้หนูสวนและมะนาว วันนี้ไม่ได้ใช้เห็ดนางฟ้าแต่ใช้ฟักเขียวแทน เริ่มต้นการทำเมนูต้มข่าน่องไก่ด้วยการต้มน่องไก่ในหางกะทิให้เปื่อยเสียก่อน แล้วจึงเติมกะทิลงไป ใส่ฟักและเครื่องต้มยำ ปรุงรสด้วยเกลือและน้ำปลา เวลาตักเสริฟจึงปรุงรสด้วยน้ำพริกเผา น้ำ มะนาว น้ำปลา พริกขี้หนู โรยหน้าด้วยผักชี วันนี้รับประทานคู่กับมะระจีนผัดไข่ เป็นเมนูที่ครบรสครบคุณค่าโภชนาการอีกเมนูหนึ่ง
นอกจากจะน่าทาน(อีก)แล้ว ภาพประกอบแต่ละบันทึก สวยๆทั้งนั้นเลยครับ