ชีวิตที่พอเพียง 3581b. เติมธรรมะลงในการศึกษา
๕.๒๐น.วันอาทิตย์ที่๘ ธันวาคม ๒๕๖๒ ผมนั่งหน้าบ้าน ท่ามกลางอุณหภูมิเย็นสบาย ๑๖ องศา หยิบหนังสือในชุด ธรรมะใกล้มือ เล่มล่าสุด การเติมธรรมะลงในชีวิต มาอ่าน และค้นอินเทอร์เน็ต พบคลิป ชีวิตเป็นสิ่งที่เติมธรรมะลงไปได้ ที่ท่านพุทธทาสแสดงไว้ตั้งแต่ปีพ.ศ. ๒๕๒๖ ทำให้ได้รับรู้ว่า หอจดหมายเหตุพุทธทาสได้นำธรรมะใกล้มือสู่สาธารณชน ทั้งในรูปของหนังสือเล่มน้อย และในรูปของคลิปเสียง
ฟังและอ่านแล้วเกิดความคิดว่า ต้องเติมธรรมะลงในการศึกษา เพราะเป้าหมายของการเรียนรู้แห่งศตวรรษที่สำคัญอย่างหนึ่งคือ ทักษะชีวิต ธรรมะคือมิติหนึ่งของทักษะชีวิต คนที่มีธรรมะจะมีชีวิตที่ดี ชีวิตที่พอเพียง
คำถามคือคนสมัยนี้เติมธรรมะลงสู่ชีวิตอย่างไร การอ่านและฟังธรรมะอย่างที่ผมกำลังทำอยู่นี้ ก็เป็นวิธีการหนึ่ง แต่ในประสบการณ์ชีวิตของผม การเติมธรรมะลงสู่ชีวิตได้ผลชัดเจนจากการตั้งคำถามต่อสิ่งที่พบเห็นในชีวิตจริง ดังกรณีที่ผมถามพ่อว่า ทำไมจึงเลิกขายเหล้า มันให้กำไรดีไม่ใช่หรือ ได้รับคำตอบว่าปู่ขอร้องไว้ตั้งแต่ท่านมีชีวิตอยู่ ว่าตั้งตัวได้เมื่อไรให้เลิกขายเหล้า เพราะเป็นการทำมาหากินที่เบียดเบียนคนอื่น
คำตอบของพ่อก้องหูผมตลอดชีวิต และเมื่อทำงานก็รู้ทันทีว่าในการทำงานของเรานั้นมีทั้งส่วนที่ทำประโยชน์แก่คนอื่นและเบียดเบียนคนอื่น คือทำให้เขาไม่ชอบ หรือทำให้เขาเดือดร้อน ทำให้ผมคิดต่อว่าเราต้องทำสิ่งที่ให้ประโยชน์แก่สังคมภาพรวม ซึ่งก็หมายความว่า ทำให้คนส่วนน้อยที่หากินโดยมิชอบต่อสังคม ไม่พอใจ นี่คือทักษะชีวิตอย่างหนึ่งที่ผมเรียนรู้ และทำให้ผมไม่ถือโกรธคนที่กลั่นแกล้งผมเนื่องจากเขาเสียประโยชน์จากการทำงานเพื่อส่วนรวมของผม
ดังนั้น การศึกษาจึงต้องฝึกฝนให้ผู้เรียนมีทักษะในการเอาประสบการณ์ในชีวิตจริงมาย่อย หรือเอามาใคร่ครวญสะท้อนคิดต่อ ปะติดปะต่อกับเหตุการณ์อื่นๆ ในชีวิต เอามาสอนใจตนเอง ไปสู่การดำเนินชีวิตที่ดี นี่คือทักษะชีวิตที่สำคัญที่สุดในมุมมองของผม
กล่าวใหม่การศึกษาต้องทำให้คนคิดเป็น ทำให้คนคิดไปในทางก่อกุศลเป็น
วิจารณ์ พานิช
8 ธ..ค. ๖๒
ไม่มีความเห็น