ปัญหายาเสพติดกับประเทศไทย
ประเทศไทยเป็นรัฐชายฝั่ง (Coastal State) ที่มีอาณาเขตทางทะเลติดกับประเทศเพื่อนบ้านถึง 6 ประเทศคือ มาเลเซีย อินโดนีเซีย เวียดนาม กัมพูชา พม่า และอินเดีย ในขณะที่มีเขตแดนทางบกติดกับประเทศเพื่อนบ้านเพียง 4 ประเทศ คือ มาเลเซีย พม่า ลาว และกัมพูชา นอกจากนั้นอาณาเขตทางทะเลของประเทศไทยยังใกล้กับประเทศบังคลาเทศ ศรีลังกา และสิงคโปร์ ประกอบกับประเทศไทยมีฝั่งทะเล (Coastline) ทั้งด้านอ่าวไทยและด้านทะเลอันดามันที่ยาวมาก มีความยาวทั้งสิ้นประมาณ 1,500 ไมล์ทะเล หรือประมาณ 2,612 กิโลเมตร เป็นฝั่งทะเลด้านอ่าวไทยประมาณ 1,660 กิโลเมตร และด้านทะเลอันดามันประมาณ 952 กิโลเมตร ซึ่งคิดเป็นพื้นที่ทางทะเลทั้งหมดประมาณ 245,273 ตารางกิโลเมตร หรือคิดเป็นพื้นที่เกือบครึ่งหนึ่งของพื้นที่ทางบก จากสภาพภูมิศาสตร์ดังกล่าวทำให้ประเทศไทยมีเส้นทางคมนาคมทางทะเลที่เปิดกว้างสามารถเดินเรือเข้าออกติดต่อกับต่างประเทศได้โดยง่าย และด้วยเหตุผลเดียวกัน เส้นทางคมนาคมทางทะเลจึงถูกใช้เป็นเส้นทางลำเลียงสินค้าและสิ่งของผิดกฎหมาย ซึ่งหมายความรวมถึงยาเสพติดด้วย
ประเทศไทยตั้งอยู่ติดกับบริเวณที่เป็นแหล่งผลิตยาเสพติดที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลกคือ "สามเหลี่ยมทองคำ" (Golden Triangle) และในอดีตเคยถูกระบุว่าเป็นแหล่งผลิตยาเสพติด และเป็นศูนย์กลางการค้ายาเสพติดที่สำคัญมาก่อน โดยมีเครือข่ายทั้งตลาดภายในประเทศและต่างประเทศ แม้ในปัจจุบันการผลิตยาเสพติดในประเทศจะลดลง แต่ประเทศไทยก็ยังคงได้ชื่อว่าเป็นประเทศส่งผ่านยาเสพติดที่สำคัญในภูมิภาคนี้ เนื่องจากมีปัจจัยที่เอื้ออำนวยต่อการลักลอบค้ายาเสพติดหลายประการ เช่น
1) ตั้งอยู่ในภูมิรัฐศาสตร์ที่เหมาะสม สามารถติดต่อเชื่อมโยงกับประเทศผู้ผลิตที่สำคัญ ซึ่งเป็นประเทศเพื่อนบ้านได้ง่ายทั้งทางบกและทางทะเล
2) มีความเจริญก้าวหน้าทางเศรษฐิจและเทคโนโลยี มีสิ่งอำนวยความสะดวกทางธุรกิจ ทั้งด้านการคมนาคม การสื่อสารและมีระบบธนาคารที่ไม่รัดกุมมากนัก
3) มีเขตแดนติดต่อประเทศเพื่อนบ้านทั้งทางบกและทางทะเลเป็นระยะทางยาวไกลประกอบกับมีระบบการตรวจคนเข้าเมืองที่ไม่รัดกุมเข้มงวดทำให้สามารถลักลอบเดินทางเข้าออกประเทศได้ง่าย
ปัจจัยต่าง ๆ ดังกล่าวข้างต้นส่งผลให้ประเทศไทยประสบปัญหาการลักลอบลำเลียงยาเสพติด ทั้งการนำเข้าและการส่งออกยังคงมีอยู่อย่างต่อเนื่องโดยเส้นทางการลำเลียงยาเสพติดเข้ามาส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่ป่าเขาทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือตามบริเวณเขตแดนหรือพื้นที่ทางทะเลที่เจ้าหน้าที่ของรัฐควบคุมไม่ถึง สำหรับการลำเลียงยาเสพติดออกไปสู่ตลาดต่างประเทศซึ่งมีทั้งตลาดในภูมิภาค เช่น มาเลเซีย สิงคโปร์ และตลาดโพ้นทะเล เช่น ออสเตรเลีย ญี่ปุุ่น สหรัฐอเมริกา แคนาดา และประเทศในยุโรป สามารถทำได้หลายเส้นทาง มีการลักลอบลำเลียงทั้งทางเครื่องบินโดยสาร ทางไปรษณีย์ ทางรถยนต์ รวมถึงการลักลอบลำเลียงทางเรือด้วย
