จากเมื่อวานที่ได้กล่าวถึงเรื่องการเลี้ยงดูโคพ่อพันธุ์แล้วนั้น วันนี้จะพูดคุยต่อในเรื่องการเลือกแม่พันธุ์โคกันบ้าง
แม่พันธุ์โคที่ดีก็ต้องมีลักษณะดี ไม่แตกต่างกับคนเราที่ต้องการแม่พันธุ์ที่ดีด้วยกันทั้งนั้นยิ่งได้ลักษณะดีเข้าข่ายนางสาวไทย หรือนางงามโลกยิ่งดี ดังนั้นการมีแม่พันธุ์โคที่ดีนั้นถือว่ามีชัยไปกว่าครึ่งแล้วสำหรับคนเลี้ยงโค
ลักษณะโดยรวมของโคที่จะเป็นแม่พันธุ์ได้นั้นสภาพร่างกายต้องสมบูรณ์แข็งแรง ไม่อ้วนหรือผอมเกินไป (ไม่แตกต่างจากพ่อพันธุ์) แต่ตัวไม่ต้องใหญ่เหมือนตัวผู้เพราะถ้าตัวใหญ่จะหาคู่มาผสมยากเพราะตัวผู้จะต้องรูปร่างใหญ่กว่าจึงจะผสมได้ ยกเว้นการผสมเทียมไม่เลือกตัวใหญ่ตัวเล็ก ที่กลัวปัญหาการหาคู่ผสมยากนั้นเพราะเกษตรกรส่วนใหญ่บอกว่าชอบวิธีการจูงผสมมากกว่าผสมเทียม เพราะการจูงผสมมีโอกาสผสมติดมากกว่าการผสมเทียม
จากที่ได้พูดคุยกับคุณการัญญะภาค เจ้าของฟาร์มแห่งบ้านดงยายเภา บอกว่า การเลือกแม่พันธุ์นั้นสำคัญเพราะบางครั้งการดูลักษณะภายนอกนั้นดูง่ายแต่ลักษณะภายในนั้นดูยาก ถ้าเลือกซื้อแม่โคสาวก็ต้องมีประวัติพ่อแม่พันธุ์ของโคสาวด้วยเหมือนกับที่ว่าดูวัวให้ดูหาง ดูนางให้ดูแม่ ถ้าแม่ของโคสาวไม่มีประวัติเสียหายก็ถือว่าใช้ได้แล้วประมาณ 50% จากนั้นก็ดูลักษณะเฉพาะตัวของโคสาว ต้องมีร่างการสมบูรณ์ ตัวไม่ใหญ่มาก ไม่เป็นโคทอม (ลักษณะเหมือนตัวผู้มาก) สะโพกใหญ่ ระยะห่างระหว่างกระดูกเชิงกรานกว้างจะทำให้โคคลอดลูกง่าย ไหล่เล็ก คอเรียวยาว ที่สำคัญต้องเชื่องไม่ตื่นง่ายและมีประวัติการตรวจโค การฉีดวัคซีน
โคสาวที่เหมาะจะเป็นแม่พันธุ์ควรมีอายุ 2 ปีขึ้นไป เพราะร่างกายเจริญเติบโตโครงสร้างพอเหมาะ คุณการัญญะภาคบอกว่า โคก็เหมือนคน ถ้าเป็นโคใจดีเหมือนนางงามรักเด็ก ยอมให้ลูกโคตัวอื่นเข้าใกล้ ให้หยอกล้อ ไม่ขวิด ไม่ชนลูกโคตัวเล็ก ๆ ก็แสดงว่ามีสัญชาตญาณความเป็นแม่พันธุ์ที่ดี
ในกรณีไม่เลือกแม่โคสาว แต่เลือกซื้อแม่พันธุ์ที่เคยมีลูกแล้วจะดีมากเพราะเราจะได้ข้อมูลประวัติการคลอด ทราบประวัติการให้ลูกที่มีลักษณะดีหรือไม่ดี แต่ไม่ควรมีอายุเกิน 8 ปีเพราะถ้าโคแก่มาก ประสิทธิภาพของการถ่ายทอดพันธุ์ก็จะด้อยตามไปด้วย แม่พันธุ์ที่ดีนั้นจะต้องถ่ายทอดลักษณะเด่นของพ่อพันธุ์ได้ชัดเจน พูดง่ายๆ ลูกโคต้องเหมือนตัวพ่อมากกว่าตัวแม่ น่าน้อยใจแทนแม่โคนะค่ะ คนเลี้ยงต้องการแม่พันธุ์ที่งามแต่เวลามีลูกให้เหมือนพ่อ
ขอบคุณค่ะ
เวลาเขียนจริงก็เพื่มอ้างอิง