ธรรมนูญสุขภาพสตรีชาติพันธุ์ (ไทใหญ่)

ธรรมนูญสุขภาพชาติพันธุ์ สตรีไทใหญ่ ธรรมนูญสุขภาวะสตรีชาติพันธุ์ ฉบับแรกของประเทศไทย :

บ้านถ้ำลอด อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นหมู่บ้านใหญ่ มีความซับซ้อนหลายเรื่อง แต่โชคดีมีผู้นำที่สันโดษ มีวัฒนธรรมไทใหญ่ที่เชื่อมจิตเชื่อมใจคนในชุมชนได้ค่อนข้างดี มีความเป็นปึกแผ่น

4 สิงหาคม 2562 ฝนตกพรำแต่เช้ามืด จนสายก็ยังไม่หยุด แต่ไม่มีอะไรหยุดความตั้งใจของคนกลุ่มเล็กๆ ที่อยากเห็นชุมชนเจริญก้าวหน้า บนฐานวัฒนธรรมและการมีส่วนร่วม

ทีแรก ผมตั้งใจจะตั้งโจทย์กลางๆเหมือนทุกบ้านที่เอางานธรรมนูญสุขภาพไปหารือ แต่พอไปเห็นชาวบ้านที่มาร่วมวันนี้ เป็นสตรีเกือบทั้งหมด มีแต่ผู้ใหญ่บ้าน ผม หมอ และเลขาหมอเท่านั้นที่เป็นผู้ชาย

ผมแอบนึกในใจว่า "สงสัยฟ้าอยากเห็นธรรมนูญสุขภาพที่เน้นเรื่องสุขภาวะสตรีสักครั้ง"

ไหนๆก็ขับเคลื่อนงานระบบบริการสุขภาพสตรีในโรงพยาบาลมาปีกว่า วันนี้มาชุมชน ลองขับเคลื่อนสุขภาวะสตรีในธรรมนูญสุขภาพเลยดีไหม?

โจทย์สายๆวันนี้เลยเเต่งเติมเสริมแต่งอีกนิดนึง ลงไปที่ความเป็นผู้หญิงไทใหญ่ วัฒนธรรม วิถีชีวิต ความต้องการที่พวกเธออยากอนุรักษ์ สืบสาน และสร้างนวัตกรรมใหม่ในชุมชนบ้านเกิดนี้ คืออะไรบ้าง?

ผลปรากฏออกมาเป็นรูปปั้นดินน้ำมันตัวจิ๋วๆ น่ารักๆ จำลองภาพฝัน จินตนาการ ความผูกพัน รอยยิ้มพร้อมคำอธิบาย

วัฒนธรรมประเพณีที่หล่อเลี้ยงสุขภาวะ และตัวตนศักดิ์ศรีของสตรีไทใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นการแต่งกาย พิธีอาบเดือน ภูมิปัญญาในการอยู่ไฟ การทำขนมทำอาหารไทใหญ่ พิธีขอขมาผู้สูงวัย ศิลปะการแสดงที่สตรีมีส่วนร่วมอย่างรำนก รำโต คือสิ่งที่ทรงคุณค่า

แม้ว่าเด็กๆและผู้หญิงรุ่นใหม่จะชอบมือถือโลกออนไลน์ แต่พวกเธอก็อยากให้โลกออนกราวด์ (on ground) ในหมู่บ้าน สืบสานสิ่งนี้มีไว้

ในขณะที่การพัฒนาศูนย์เด็กเล็กให้ได้มาตรฐาน มีสระว่ายน้ำน้อยๆทันสมัยเหมือนในเมือง มีเครื่องเล่นเพียงพอต่อพัฒนาการของเด็กน้อย มีฟิตเนสให้ผู้หญิงได้ออกกำลังกาย เป็นเรื่องใหม่ที่พวกเธออยากให้บรรจุไว้ในธรรมนูญสุขภาพสตรีไทใหญ่ ว่าพวกเธอก็ห่วงใยไปถึงลูกหลานในศูนย์เด็กเล็ก และการดูแลจัดการสุขภาพที่พวกเธอมองว่าต้องเริ่มที่ตนเอง

จากนี้ จะได้นำเอาเนื้อหาสาระจากเวทีเล็กๆกันเองๆ วันนี้ แปลงสู่เอกสารรายงาน เพื่อนำเสนอต่อเวทีประชาคมหมู่บ้าน เพื่อปรับเติมเสริมแต่ง และลงมติรับรอง เพื่อเตรียมลงนามประกาศใช้ในเดือนกันยายนที่จะถึงนี้

ธรรมนูญสุขภาวะสตรีไทใหญ่ที่ผมได้มาสัมผัสวันนี้

"บังเอิญ เหมือนไม่บังเอิญจริงๆ"