การสอบแข่งขันข้าราชการส่วนท้องถิ่น 2562

20 กรกฎาคม 2562
 

ทีมวิชาการสมาคมพนักงานเทศบาลแห่งประเทศไทย [1]

 

เมื่อ 14 กรกฎาคม 2562 คณะกรรมการกลางการสอบแข่งขันพนักงานส่วนท้องถิ่น (กสถ.) จัดสอบภาคความรู้ความสามารถทั่วไป (ภาค ก.) และ ความสามารถเฉพาะตำแหน่ง (ภาค ข.) เพื่อบรรจุบุคคลเป็นข้าราชการหรือพนักงานส่วนท้องถิ่นปี 2562 ทั่วประเทศ ประเภททั่วไป จำนวน 21 ตำแหน่ง ประเภทวิชาการ จำนวน 22 ตำแหน่ง และตำแหน่งครูผู้ช่วย/ครูผู้ดูแลเด็ก จำนวน 20 ตำแหน่ง มีจำนวนผู้สมัครและมีสิทธิสอบ 338,051 คน (พิการตา 4 คนสอบ ณ โรงเรียนเศรษฐเสถียร) พื้นที่ดำเนินการสนามสอบ 27 จังหวัด 17 ศูนย์สอบภาค/เขต สถานที่สอบ 192 แห่ง [2]  

กสถ.ชี้แจงแก้ข้อบกพร่องการสอบ

การสอบมีปัญหาทางเทคนิคข้อบกพร่องในการสอบท่ามกลางเสียงวิพากษ์ของผู้เข้าสอบภายหลังสอบเสร็จ ทันทีที่สื่อโซเซียลแพร่ข่าว อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น (อ.สถ.) และ ประธาน กสถ. ได้ได้ออกประกาศชี้แจงทันทีในวันถัดไป ใน 4 ประเด็น [3] คือ (1) ความคลาดเคลื่อน ในส่วนของ “ข้อแนะนำ” ซึ่งอยู่ที่ปกหน้าของแบบทดสอบ (2) มาตรฐานหรือเนื้อหาของข้อสอบที่มีข่าวว่ามีการใช้หรือ “คัดลอกจากข้อสอบเก่า” ของหน่วยงานอื่น (3) งบประมาณในการสอบแข่งขัน และ (4) หน่วยดำเนินการสอบแข่งขัน

อย่างไรก็ตามในส่วนของผู้เข้าสอบ และผู้เกี่ยวข้อง รวมทั้งบุคคลภายนอกที่เฝ้ามองอยู่ ทั้งคนท้องถิ่นเอง รวมองค์กรกลุ่มบุคคล เช่น กลุ่มหมาเฝ้าบ้าน (กลุ่มเอกชนตรวจสอบการทุจริต) ต่างอดไม่ได้ที่จะโต้แย้งคำแก้ข้อกล่าวหา (แก้ตัว) นี้ของ สถ.หน่วยงานผู้จัดสอบ เพื่อความเป็นธรรมต่อผู้ถูกกล่าวหาในความบกพร่องที่เกิดขึ้น คงพิจารณากันเฉพาะในส่วนที่เป็น “สาระสำคัญของเนื้อหา” (Substantive) เท่านั้น ในเรื่องของความผิดพลาดบกพร่องที่ยอมรับได้ หรือมีเหตุผลความจำเป็นรองรับ ที่เรียกว่า “การผิดตกยกเว้น” หรือ “การผิดหลงเล็กน้อย” ต้องยกประโยชน์ให้จำเลย เพราะความบกพร่องเพียงเล็กน้อย หากแต่มีเป้าหมายใหญ่เพื่อปกป้องความทุจริตที่อาจเกิดขึ้นถือว่าคุ้มแล้ว แต่ในความมลทินหม่นหมองนั้น คนที่กล่าวหาเขาจะยอมรับได้เพียงใด เพราะ หากเป็นความบกพร่องที่เล็กน้อยก็จริง แต่มีผลกระทบต่อระบบความน่าเชื่อถือศรัทธาของประชาชน ก็ต้องแก้ไขกันที่ระบบ ที่ต้นเหตุต้นทางแห่งปัญหา หรือที่ กสถ. ชี้แจงว่า ทั้งต้นน้ำกลางน้ำปลายน้ำทั้งหมด ทั้งหมดทั้งมวลจึงเป็นข้อสงสัย

นอกจากนี้ การกล่าวหาพาดพิงไปถึงหน่วยงานอื่น หรือบุคคลอื่นที่เป็นบุคคลที่สาม (ไม่ได้เกี่ยวข้อง) ก็เป็นประเด็นหนึ่ง เพราะมีการกล่าวพาดพิงไปถึง “การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค” ที่มามีชื่อปรากฏในกระดาษข้อสอบ [4]แข่งขันประหนึ่งในฐานะเป็นหน่วยงานที่ออกข้อสอบให้ผู้เข้าสอบ “ยอมรับเงื่อนไขตามที่การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคได้กำหนดไว้”

มหาวิทยาลัยเป็นหน่วยดำเนินการสอบแข่งขัน

การจัดการสอบครั้งนี้ใช้ระบบมอบหมายให้หน่วยงานทางวิชาการ (มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์) เป็นผู้ดำเนินการ หรือเรียกว่า “หน่วยดำเนินการสอบแข่งขัน” ภายใต้การกำกับของ กสถ. ตามประกาศ ก.กลาง ที่ได้รับมอบหมายจากคำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 8/2560 ลงวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2560 [5] ในการแก้ไขปัญหาการทุจริตในการสอบแข่งขัน และปัญหาการใช้ระบบอุปถัมภ์ฯ ที่มีการประมูลจ้างคัดเลือกมหาวิทยาลัยในการออกข้อสอบ ตามที่ กสถ. กำหนด TOR ไว้ตามสัญญา ประเด็นคือ “ความรับผิดชอบ” ในฐานะผู้รับจ้างโดยมิใช่หน่วยงานทางปกครองที่ต้องรับผิดชอบโดยตรง จะต้องรับผิดชอบในความเสียหายทางปกครองเพียงใด ค่าปรับตามสัญญาเพียงพอสมดุลกับความเสียหายเชิงระบบหรือไม่ เพราะ กสถ. ไม่สามารถบังคับกำกับมหาวิทยาลัยผู้รับจ้างได้ในฐานะผู้บังคับบัญชา แต่ กสถ. สามารถสั่งการราชการแก่ข้าราชการผู้เกี่ยวข้องได้ เช่น การคัดเลือกคนมาเป็นกรรมการต่าง ๆ ได้ เป็นต้น มองอีกมุมว่าเป็นเรื่องที่ต้องใส่ใจให้มาก เพื่อมิให้เกิดความบกพร่องเสียหายได้ เพราะเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับมาตรฐาน คุณภาพ ศรัทธา ความน่าเชื่อถือและภาพพจน์ มิใช่เพียงทำไปให้แล้วเสร็จไปเท่านั้น หากมีประเด็นข้อพิพาทเกิดขึ้นก็ต้องมีผู้ถูกฟ้องคดี และต้องรับผิดทางละเมิดก่อให้เกิดความเสียหายต่อหน่วยงานราชการได้

ยอดกำไรสุทธิจากเงินค่าธรรมเนียมสอบจึงมีเห็นๆ ด้วยยอดจำนวนผู้สมัครสอบเป็นเรือนแสน เช่น การสอบแข่งขันท้องถิ่นประจำปี 2560 มีจำนวนสูงมากถึง 627,975 คน [6] (คิดจากยอดที่สมัครและได้ชำระค่าธรรมเนียมสอบแล้ว) แน่นอนว่า จึงเหลือเงินค่าธรรมเนียนส่งเข้าเป็นงบประมาณแผ่นดินถึงกว่า 50 ล้านบาท แต่ยอดผู้สมัครสอบปี 2562 จำนวน 338,051 คน ด้วยค่าจ้างประมูลจำนวน 92 ล้านบาท [7] ผู้ดำเนินการสอบก็ยังเหลือเงินส่วนต่างจากค่าธรรมเนียมการสอบรายละ 300 บาท คิดเป็นเงินงบประมาณรับทั้งหมดกว่า 101 ล้านบาทเศษ คือยังไงก็ไม่ขาดทุน 

รูปแบบการสอบแปรเป็นว่า มีการออกข้อสอบที่ยากขึ้น เพราะมีมาตรฐานสูงมากขึ้น การเลือกล็อกเป้าหมายคนสอบเพื่อไม่ให้สอบได้ง่าย การทุจริตในรูปธรรมจากการสอบยากขึ้น แม้ในขั้นตอนการสอบสัมภาษณ์ภาค ค. ก็ยากขึ้น การปล่อยคะแนนสอบสัมภาษณ์ก็มิอาจกระทำได้ เพราะมีเกณฑ์กติกาการให้คะแนนสัมภาษณ์ที่รัดกุมไม่ให้คะแนนของผู้เข้าสอบแตกต่างกันมากกว่าร้อยละ 6-10 เป็นต้น ผลประโยชน์มหาศาลจากค่าธรรมเนียมการสอบย่อมตกแก่ผู้รับจ้างหรือผู้เกี่ยวข้องเป็นธรรมดา จึงอาจมี “การทับซ้อนในผลประโยชน์ทางวิชาการ” ได้

แก้กันที่ปลายเหตุหรือไม่

ด้วยมาตรฐานเดิมที่ อปท. เป็นหน่วยดำเนินการสอบแข่งขันที่หย่อนยานไม่ได้แก้ปัญหาเด็กเส้นในการสอบของ อปท. คำสั่ง หน. คสช.ที่ 8/2560 จึงมีหลักการสำคัญกำหนดให้ ก. กลาง ท้องถิ่น เข้ามาทำหน้าที่เกี่ยวกับการสอบแข่งขัน การคัดเลือก การสอบคัดเลือก และการโอนข้าราชการหรือพนักงานส่วนท้องถิ่นในกรณีที่มีเหตุผลความจำเป็นเพื่อให้เป็นไปตามระบบคุณธรรม ขจัดระบบอุปถัมภ์ที่เป็นปัญหาของการทุจริตออกไป

ข้อเด่นของการอ้างอำนาจตามคำสั่งหัวหน้า คสช. ดังกล่าวค่อนข้างศักดิ์สิทธิ์ เพราะมีการกำหนดเงื่อนไขการสอบกดดันผู้เข้าสอบแข่งขัน โดยการตั้งกติกาหลักการที่ขัดต่อระบบคุณธรรมได้ เช่น เงื่อนไขการบรรจุที่ไปลดขั้นเงินเดือนของผู้ที่ขอรับรองบัญชีของผู้ที่เป็นข้าราชการอยู่แล้วไปสอบ เพื่อนำบัญชีที่สอบได้มาปรับตำแหน่งให้สูงขึ้นในตำแหน่งคนละสายงานคนละแท่ง เป็นต้น โดยลืมนึกไปว่าปัญหาที่แท้จริงก็คือ ตัว พ.ร.บ.ระเบียบข้าราชการส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 ที่ออกแบบไว้ให้อำนาจแก่นายก อปท. มากเกินนั่นเอง [8] การที่ไม่สามารถแก้ไขกฎหมายดังกล่าวได้ จึงเป็นปัญหาที่ถูกหมกดองมานานร่วม 20 ปีแล้ว หรือว่า ที่อุตส่าห์แก้กันนี่เป็น “การแก้กันที่ปลายเหตุมิใช่ต้นเหตุ”

ปัญหามิใช่ อปท. มีคนไม่พร้อม แต่ส่วนกลางมีความจริงใจการกระจายอำนาจหรือไม่ต่างหาก การไม่ยอมปฏิวัติโครงสร้างการบริหารราชการแผ่นดินเสียใหม่โดยการจัดสรรอำนาจระหว่างส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่นให้พอดีกันนี่ก็คือปัญหา อำนาจหน้าที่ส่วนภูมิภาคส่วนท้องถิ่นและระหว่างท้องถิ่นด้วยกันเองมันจึงซ้ำซ้อนแย่งงานกันทำอยู่แบบทุกวันนี้ จังหวัด อำเภอ อบจ. เทศบาล อบต. ปัจจุบันจึงโยนงานที่หน่วยงานตนไม่ได้ประโยชน์ออกไปให้ระดับล่างให้มากที่สุดอย่างขาดหลักเกณฑ์และกติกาที่ถูกต้อง ชัดเจนว่าเป็นปัญหาของส่วนกลาง มิใช่ปัญหาของการวิ่งเต้นเส้นสายการสอบเพื่อให้ได้รับการบรรจุ ที่เป็นเพียงมายาคติที่ปลายเหตุเท่านั้น เพราะข้าราชการท้องถิ่นมีคุณภาพ มีประสบการณ์ความสามารถ ทำงานจริง ลงพื้นที่จริง ช่วยเหลือชาวบ้านจริง ยังมีอยู่เป็นจำนวนมาก แต่อาจมีข้าราชการส่วนหนึ่งที่มีความคับแค้นใจมีอคติต่อท้องถิ่น ต่อนักการเมือง ต่อระบอบประชาธิปไตย ไม่รักเคารพศรัทธาใน อปท.ที่สังกัด ไม่รักบ้านที่อยู่ของตัวเอง ถือเป็นข้อยกเว้น อปท. แต่ละแห่งมีบริบทที่แตกต่างกันไป แต่เชื่อว่า อปท.เป็นหน่วยงานที่ใกล้ชิดกับประชาชนที่สามารถแก้ไขปัญหาประชาชนได้ดีที่สุด รากฐานการพัฒนาประเทศชาติมันต้องเริ่มจากจุดเล็กจุดเริ่มต้นที่เรียกว่าท้องถิ่น การทำงานเพื่อแผ่นดิน ด้วยอุดมคติของข้าราชการที่ต้องการพัฒนาท้องถิ่นบ้านเกิดของตนเองให้ยั่งยืนจึงจำเป็น เพราะ “ข้าราชการเป็นหนี้แผ่นดินเกิด ต้องทำงานแทนคุณแผ่นดิน”   

ความเชื่อมั่น ศรัทธา และความเชื่อถือต่อสาธารณชน

การแก้ไขอุปถัมภ์โดยเปลี่ยนแก้กันที่วิธีการสอบแข่งขัน โดยเปลี่ยนตัวผู้ดำเนินการสอบ เปลี่ยนไปเปลี่ยนมาจากที่ให้ อปท. ดำเนินการได้ จังหวัดดำเนินการได้ มาให้ส่วนกลาง (ก.กลาง) ดำเนินการหาได้เป็นการแก้ไขปัญหาระบบคุณธรรมระบบอุปถัมภ์ที่ถาวรไม่ เมื่อท้องถิ่นมีปัญญาเปิดสอบเอง แต่มีการทุจริตจึงยึดอำนาจมาให้ส่วนกลาง แต่ครั้นส่วนกลางทำกลับเกิดมีปัญหาอีกอย่าง มันเป็นปัญหาที่ไม่รู้จบมีได้ตลอด เพราะไม่ตรงจุด ที่จริง สถ. ไม่มีเจตนาจะให้ผิดพลาดที่กลัวการทุจริตมากจึงเกิดความบกพร่องที่ไม่ได้ใส่ใจคาดคิด ส่วนหนึ่งเกิดจากมหาวิทยาลัยผู้รับจ้าง ส่วนหนึ่งก็เกิดจากการกำกับดูแลของ สถ. ผู้ว่าจ้าง ที่ปล่อยปละละเลยให้มหาวิทยาลัยไปดำเนินการทั้งหมด ขาดความใส่ใจกำกับดูแลและไม่คาดคิดมาก่อนว่าจะเกิดเหตุการณ์ในจุดที่ไม่น่าเกิดเช่นนี้ ล้วนส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่น ศรัทธา และความเชื่อถือของสาธารณชนมาก

  ก่อนการสอบสื่อมวลชนได้ตีข่าวว่า [9]การสอบแข่งขันท้องถิ่นนั้นเป็นวงจรอุบาทว์ที่จะเป็นข้าราชการท้องถิ่นต้องวิ่งเต้น โดยให้ข่าวการทุจริตเรียกรับค่าหัวสอบบรรจุท้องถิ่นถึงรายละ 4.5 – 6.5 แสนบาท ต้องล้างบางกันสักทีดีไหม การขจัดคนชั่วในระบบออกต้องใช้การล่อซื้อให้ได้หลักฐาน เพราะโจรก็คือโจรที่ไม่มีใบเสร็จหลักฐานเอาผิดได้ ที่จริงเรื่องนี้มีหลายวงราชการ แต่ทุกหน่วยตรวจสอบโฟกัสมาที่ท้องถิ่นทั้งสิ้น และป่าวประกาศโทษคนท้องถิ่นว่าทุจริต การพาดหัวข่าวของสื่อทำให้ท้องถิ่นเสียหายได้

เกิดความบกพร่องของข้อสอบดราม่าข้อสอบขำๆ

มีความเป็นไปได้​ เพื่อป้องกันการทุจริต เช่น ข้อสอบรั่ว ฯลฯ ให้ได้มากที่สุด​เท่าที่จะทำได้​ ข้อสอบก็ต้องออกให้ใช้คนน้อยที่สุด​ ใกล้ระยะเวลาสอบมากที่สุด เป็นสาเหตุที่เกิดความบกพร่องในการสอบแข่งขันท้องถิ่นขึ้นก็เพราะมาตรการป้องกันการทุจริตที่เข้มงวดนั่นเอง สมัยก่อนนั้นการสอบแข่งขันที่ดำเนินการโดยท้องถิ่นเองมีข่าวแพร่หลายขึ้นเชื่อว่าทุจริตและส่วนใหญ่ก็ทุจริตกันจริงเป็นรูปธรรม ต่อมาการสอบแข่งขันปัจจุบันได้เปลี่ยนรูปแบบการสอบไป เพราะมีการดำเนินการโดยส่วนกลาง การทุจริตการสอบตรงจึงไม่มี มันแปรรูปไปอย่างอื่น เป็นการจ้างสถาบันการศึกษามหาวิทยาลัยดำเนินการสอบทั้งหมด

หลายอย่างคงเป็นประสบการณ์ที่ต้องเรียนรู้แก้ไข อย่าให้เกิดซ้ำอีก ด้วยคุณภาพและมาตรฐาน ในปัญหาตัว “ข้อสอบหรือแบบทดสอบ” ที่เกิดขึ้น ข้อมูลจากผู้เข้าสอบที่เผยแพร่ตามไลน์ ตามสื่อโซเซียล เป็นข่าวดราม่าข้อสอบ [10]ว่าพิมพ์พลาดผิดเยอะ อาจงง ทำให้การแปลความหมายตีความโจทย์ข้อสอบและตัวคำตอบที่ผิดพลาดไป เข้าใจความหมายเปลี่ยนไปหมด มีผลทำให้ต้องเดาข้อสอบ การพิมพ์ผิด พิมพ์ตก พิมพ์เกิน ไม่มีการตรวจทาน ทำให้ขาดคุณภาพในเรื่อง “ความเที่ยงตรงของข้อสอบ” (Validity) ขอยกมาดูเช่น ไม่ให้/ไม่ได้ , สารมารถ/สามารถ , สื่อปฏิกูล/สิ่งปฏิกูล , ทางเท่า/ทางเท้า, ตลาด เป็น ตลอด, ก๊าซในสตรีออกไซด์, เขายอดบ้าน, ประเทศกัมพล, อริยสัตว์, แรง-เอา/แสงเงา, สีเบญจางค์/สีเบญจรงค์, สีอดอลิช์ก/สีอะคริลิค, ลายลดนั่ง/ลายรดน้ำ, โกชิก/โกธิค, ศาสนาศริสต์, สื่อปฏิกูล/สิ่งปฏิกูล, นโยบายประกันสุขภาพด้านหน้า/ถ้วนหน้า/ด่านหน้า, พละศึกษา(พลศึกษา), ผัวหาม(หาบ)เมียคอน ฯลฯ

อย่างไรก็ตามข้อสอบประเภทนี้อาจเป็นข้อสอบลวง หรือมีเจตนาลวงเพื่อให้ผู้สอบหลงผิด แต่การลวงข้อสอบนั้นก็ใช่ว่าจะลวงได้หมดทุกคำถาม เพราะ การเป็นการลวงที่ผิดพลาดจนความหมายเปลี่ยนแบบนี้ เช่น ลวงแล้วเข้าใจผิดตีความผิด หรือ ลวงจนความหมายยากจะตีความ หรือ ลวงแล้วทำให้ไม่มีคำตอบที่ถูกต้อง (ที่สุด) เป็นต้น

หวังกันว่า ที่ยกตัวอย่างข้างต้นผู้เข้าสอบจะได้คะแนนเพิ่ม/คะแนนฟรีกัน อาจมากถึง 10 ข้อหรือกว่านี้ คอยดูแล้วกันจะหมู่หรือจ่า เพราะประเด็นปลายเหตุมีคือ (1) การทุจริตในการสอบมีหรือไม่เพียงใด (2) ความบกพร่องที่เกิดใครต้องรับผิดชอบบ้าง (3) หลักเกณฑ์การสอบฯมีการแก้ไขที่ผิดจากหลักคุณธรรมหรือไม่

 

[1]Phachern Thammasarangkoon & Watcharin Unarine, Municipality Officer ทีมวิชาการสมาคมพนักงานเทศบาลแห่งประเทศไทย, หนังสือพิมพ์สยามรัฐสัปดาห์วิจารณ์ ปีที่ 66 ฉบับที่ 44 วันเสาร์ที่ 20 - วันศุกร์ที่ 26 กรกฎาคม 2562, บทความพิเศษ หน้า 9, "ข้อบกพร่องการสอบแข่งขันข้าราชการส่วนท้องถิ่น 2562", https://siamrath.co.th/n/91565? 

[2]ข่าวคณะอนุกรรมการป้องกันการทุจริตการสอบแข่งขันพนักงานส่วนท้องถิ่น ฉบับที่ 1 เรื่อง การป้องกันการทุจริตการสอบแข่งขันพนักงานส่วนท้องถิ่น, วันที่ 28 มิถุนายน 2562, https://dlaapplicant2562.com/Content/Files/DLA/ข่าวอนุกรรมการป้องกันการทุจริต%20ฉบับที่%201.pdf   

& ข่าวคณะอนุกรรมการป้องกันการทุจริตการสอบแข่งขันพนักงานส่วนท้องถิ่น ฉบับที่ 2 เรื่อง การประชาสัมพันธ์การสอบแข่งขันพนักงานส่วนท้องถิ่น วันที่ 4 กรกฎาคม 2562, https://dlaapplicant2562.com/Content/Files/DLA/ข่าวอนุกรรมการป้องกันการทุจริตฯ%20ฉบับที่%202.pdf

& ข่าวคณะอนุกรรมการป้องกันการทุจริตการสอบแข่งขันพนักงานส่วนท้องถิ่น ฉบับที่ 3 เรื่อง การนำเข้าข้อมูลในคอมพิวเตอร์เกี่ยวกับการสอบแข่งขันพนักงานส่วนท้องถิ่นอันเป็นเท็จ วันที่ 12 กรกฎาคม 2562, https://dlaapplicant2562.com/Content/Files/DLA/ข่าวอนุกรรมการป้องกันการทุจริต%20ฉบับที่%203%20กระทําความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์2.pdf

& มาแล้วรอบ 13 'สถ.' เรียกผู้สอบแข่งขันรายงานตัวบรรจุเป็นขรก.-พนักงานท้องถิ่น 30 ก.ค., 19 กรกฎาคม 2562,

https://www.matichon.co.th/politics/news_1588941

& เตรียมพร้อม 2 ก.ค.นี้ สถ.เรียกบรรจุ ขรก.ท้องถิ่น ครั้งที่ 12, TheWorldNews.net, 20 มิถุนายน 2562,

https://theworldnews.net/th-news/etriiymphr-m-2-k-kh-nii-sth-eriiykbrrcchu-khrk-th-ngthin-khrangthii-12

& 29 พ.ค.นี้ ! ... สถ. เรียกรายงานตัวเพื่อบรรจุเป็นข้าราชการท้องถิ่น รอบที่ 11, 17 พฤษภาคม 2562, http://www.thailocalmeet.com/index.php?topic=67242.0 

& มท.เปิดสอบบรรจุ ‘ขรก.-พนง.ท้องถิ่น’ 8,579 อัตรา อธิบดี สถ.คาดแห่สมัครกว่า 3 แสนคน, 18 เมษายน 2562, https://www.matichon.co.th/politics/news_1456525

& ข่าวดีมาแล้ว!! กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น เปิดสอบบรรจุข้าราชการ จำนวน 8,529 อัตรา ประจำปี 2562 ครั้งที่ 1/2562, 22 มีนาคม 2562, https://serazu.com/web/news/259

[3]กสถ.ยันไร้ทุจริตสอบบรรจุอปท. ใช้ข้อสอบใหม่ทั้งหมด แจงชื่อซ้ำเพราะพิมพ์ผิด ค่าสมัครเหลือเป็นรายได้แผ่นดิน, 16 กรกฎาคม 2562, https://www.matichon.co.th/news-monitor/news_1583378   

& ประธานกรรมการกลางการสอบแข่งขันพนักงานส่วนท้องถิ่น (กสถ.) ชี้แจงเมื่อ 15 กรกฎาคม 2562, https://dlaapplicant2562.com/Content/Files/DLA/ชี้แจงประเด็นสอบ%2062.pdf

[4]แกนนำข้าราชการ อปท.จี้ ม.เกษตรฯ แจงหลังเพจดังแฉหัวข้อสอบบรรจุภาค ข พิมพ์ชื่อหน่วยงานรัฐวิสาหกิจ, 15 กรกฎาคม 2562, https://www.matichon.co.th/region/news_1582016 

& เพจดังแฉ สอบบรรจุ ขรก.ท้องถิ่นฉาว ก็อปข้อสอบเก่าการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค สถ.ปัดกันพัลวัน, 15 กรกฎาคม 2562, https://www.matichon.co.th/region/news_1582007

[5]กระทรวงมหาดไทย ออกหนังสือด่วนที่สุด ที่ มท 0809.2/ว0975 ลงวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2560 เรื่อง การขับเคลื่อนการปฏิรูปการบริหารงานส่วนบุคคลท้องถิ่น คำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติที่ 8/2560 ลงวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2560, https://library2.parliament.go.th/giventake/content_ncpo/ncpo-head-order8-2560.pdf   

[6]สถิติการสอบบรรจุเป็นข้าราชการหรือพนักงานส่วนท้องถิ่น ระหว่างปี พ.ศ. 2557 – 2562, ประพันธ์ เวารัมย์, 18 กรกฎาคม 2562, https://drive.google.com/file/d/1rhoMJA2o3VJ8OdOc3v_6ZdU1J07o4njd/view?fbclid=IwAR2XvDwI9VGEiL7dKYkCoYvhC8mSaFuWBZnKm_fJ1dH9WMFCnvMoqLoQeCk  

& ประเด็นร่าง พรบ. บริหารงานบุคคลส่วนท้องถิ่นฉบับใหม่ ตอนที่ 14 : การสอบแข่งขันข้าราชการส่วนท้องถิ่น, 1 มีนาคม 2561, https://www.gotoknow.org/posts/645186

[7]สอบท้องถิ่น ม.เกษตรชนะจัดสอบท้องถิ่น,คาดมีผู้สมัครสอบ400,000คน, 19 พฤศจิกายน 2561, https://iqepi.com/45685/

อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ประกาศ ณ วันที่ 15 พฤศจิกายน 2561  

[8]Public Administration in Southeast Asia: Thailand, Philippines, Malaysia, Hong Kong, and Macao, Edited by Evan M. Berman, CRC Press Taylor & Francis Group, 2011. ‎Political Science, Section I By Ponlapat Buracom & Bidhya Bowornwathana (Assoc Prof. CU), pp.29-140., (ทั้งหมด 589 หน้า), http://blancopeck.net/Public-Administration-in-Southeast-Asia.pdf?fbclid=IwAR0wYZNrZMeF21cWeg7vgZ7LEYzMnzBWNv-YFyFgLWjQMsojtuLG1X_mqSw    

[9]ความคาดหวังอยากได้ “สิทธิสวัสดิการความมั่นคง” ทำให้คนวิ่งเต้นเข้าทำงานภาคราชการมาก หาก “ระบบกองทุนไทย” (ภาคเอกชน) เข้มแข็งขึ้น “ระบบสวัสดิการภาคราชการ” จะลดคุณค่าลง คนก็จะลดการแข่งขันวิ่งเต้นเข้าภาคราชการลง, ดู วิ่งเต้นจ่ายเงิน-บรรจุ ขรก.ท้องถิ่น : ขีดเส้นใต้เมืองไทย, สุภาพ คลี่ขจาย, ข่าวเที่ยงไทยรัฐ, 14 กรกฎาคม 2562, https://www.youtube.com/watch?v=D8rWPebh8KA 

& แชตหลุด! สมาคมขรก.ท้องถิ่นจี้สอบรรจุอปท.โปร่งใสหรือไม่ แซ่ดวิ่งเต้นซื้อขายตำแหน่ง, 14 มิ.ย. 2562, https://www.matichon.co.th/news-monitor/news_1537637

[10]ใครเจอข้อสอบท้องถิ่น ภาค ข ปี 62 ที่ฮาแบบนี้ไหม?, เวบครูวันดี, 15 กรกฎาคม 2562, https://www.kruwandee.com/news-id41113.html?fbclid=IwAR30Bh9VpHuBQG46Dcwh72q0z8BroLFiYiOIefjmM_ijrWFpIZe-lGg-nGI

& ใครไปสอบ อปท.62มาบ้าง..คิดยังไงกับข้อสอบ, เวบ pantip, 16 กรกฎาคม 2562, https://pantip.com/topic/39055839 

& การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค เกี่ยวอะไรกับสอบ ท้องถิ่น 2562 ช่วยตอบที งง, เวบ pantip, 16 กรกฎาคม 2562, https://pantip.com/topic/39054392