๙๑๗. ยาสามัญประจำใจ...

        ณ เวลานี้..ข้าราชการครูวัยหนุ่มสาวได้รับการบรรจุและแต่งตั้ง ให้เป็นผู้บริหารสถานศึกษา ตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนเป็นจำนวนมาก

    หลายคนเป็นห่วงว่าจะไปรอดหรือไม่? ด้วยวัยและประสบการณ์ยังน้อย ผอ.ใหม่บางคนไม่ได้ผ่านการเป็น รอง ผอ.ร.ร.ด้วยซ้ำ..

        สำหรับผมกลับคิดคนละด้าน และมีมุมมองว่าทุกคนจะพัฒนาตนและพัฒนางานได้อย่างแน่นอน เพราะเขาและเธอทุกคนเป็นผู้บริหารรุ่นใหม่ มีความรู้ด้านไอซีทีที่การศึกษากำลังใช้อย่างเข้มข้น..ผอ.หลายคนเรียนจบโทและเอกกันแล้ว

        ช่องว่างที่ทำให้ผอ.รุ่นใหม่ไฟแรง มีความอิ่มเอมและเบิกบาน อันเนื่องมาจากเลือกโรงเรียนที่พร้อมและถูกใจ บางคนไม่มีสิทธิเลือกแต่ที่สุดแล้ว สักวันก็ได้ย้าย...

        สิ่งที่ผมเป็นห่วงจริงๆก็คือ..การศึกษาในภาพรวมของชาติ ในฐานะที่ผมเป็นผู้บริหารโรงเรียนขนาดเล็ก ที่ไม่เคยสร้างปัญหาด้าน “คุณภาพ” แต่รักษาภาพลักษณ์มาโดยตลอด

        ผอ.ป้ายแดง..ที่จำเป็นต้องเลือกโรงเรียนเล็กๆ ถ้ายังปรับตัวไม่ได้ ที่เคยคิดว่าการเป็นผู้บริหารมันสนุกอาจต้องทุกข์ถนัด อาจเนื่องมาจากเคยสอนอยู่โรงเรียนใหญ่ครูเยอะ พอลงมาบริหารครู ๓ – ๔ คน..อันนี้ต้องคิดใหม่และจัดการอย่างหนัก

        ผมไม่ได้เป็นวิทยากรพี่เลี้ยงและไม่ได้เป็นผอ.เชี่ยวชาญที่มีดีกรีความดีเด่นแต่อย่างใด..จึงมิอาจแนะนำผอ.ท่านใดเป็นการส่วนตัวหรือเป็นหมู่คณะได้

        แต่ผมจะใช้บันทึกที่เป็นเรื่องเล่าจากประสบการณ์ เป็นตำนานบอกกล่าวโมเดลการทำงานของผม เพราะผมเชื่อว่า ณ พ.ศ.นี้มีโรงเรียนขนาดเล็กมากมายเหลือเกิน

        ผอ.หลายคนอาจคิดว่าตัวเองอยู่ไม่นาน เพราะชุมชนในโรงเรียนเล็กมิใช่ภูมิลำเนา แต่ถึงอย่างไรก็ต้องสร้างเพื่อพิสูจน์ฝีมือ หรือจะรอย้ายโดยไม่ทำอะไรเลย ก็ต้องคิดพิจารณาว่าจะจากไปแบบไหน..บวกหรือลบ

        ผมสมัครใจมาอยู่โรงเรียนเล็ก โรงเรียนที่ขาดครู ผู้บริหารและครูย้ายบ่อยมาก..แหล่งเรียนรู้ก็ไม่มี อาคารเรียนก็ขาดแคลน เด็ก ๒ ชั้นเรียนรวมอยู่ห้องเดียวกัน

        ผมยิ้มสู้และคิดสร้างสรรค์ตั้งแต่วันแรกที่ก้าวเข้าสู่รั้วโรงเรียน..เริ่มจากศึกษาหาข้อมูลและปัญหาความต้องการจำเป็น..เน้นภาระงานสำคัญว่าต้องทำอะไรก่อนหลัง..

        ศึกษาชุมชนด้วย..เพื่อแสวงหาการมีส่วนร่วม แต่โรงเรียนต้องให้ชุมชนก่อน..

        ผมเฝ้าสังเกตและศึกษาจนทราบว่า..นักเรียนเรียนรู้น้อย อ่านและเขียนไม่คล่อง ผู้ปกครองไม่ศรัทธาการเรียนการสอน...แค่นี้เอง

        เพราะฉะนั้นแก้ไขจากจุดเล็กๆนี่แหละ เพื่อไม่ให้เป็นปัญหาใหญ่ ใช้การ “ระเบิดจากข้างใน” คือทำด้วยใจและเริ่มจากในห้องเรียน เน้นการเรียนการสอนอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง..

        คำถามคือ..ครูมีน้อยจะทำได้อย่างไร? วิธีการก็คือ..ผอ.ต้องสั่งการให้น้อย เป็นเพื่อนร่วมงานให้มาก ลดขั้นตอนการทำงาน สายบังคับบัญชาต้องสั้น อะไรบูรณาการกันได้ต้องรีบทำ..

        ผมเชื่อว่า..ผอ.ส่วนใหญ่ จบปริญญาตรีด้านการสอนอย่างแน่นอน..ถนัดวิชาใดก็เข้าไปช่วยสอนวิชานั้น..อย่ารีบเร่งสร้างวัตถุ ซึ่งอาจจะเห็นผลเร็วแต่ไม่ยั่งยืน ต้องเร่งสร้างคลังปัญญาสู่อนาคต โรงเรียนจึงจะมั่นคงและแข็งแกร่ง

        ผมผ่านการถูกยุบควบรวมมาแล้ว และผมก็ผ่านการประเมินด้านบริหารจัดการแบบยอดเยี่ยม จนถึงวันนี้..เด็กอ่านได้อ่านดี มีผลโอเน็ตสูงมาตลอด ติดอันดับ ๑ ของกลุ่มโรงเรียน..

        เพราะผมใช้ “ยาสามัญประจำใจ” เหมาะที่จะใช้บริหารโรงเรียนขนาดเล็ก เป็นยาที่หาง่าย คิดได้ก็ใช้ได้ เป็นยาที่อยู่ใกล้ตัว ไม่ต้องสั่งซื้อแต่ใช้หัวใจสั่งการ...

        ยาสามัญประจำใจ..ของผมก็คือ พากเพียร ขยัน มุ่งมั่น และอดทน เรียนรู้ สู้งาน บริหารจัดการโดยใช้ศาสตร์พระราชา “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง”

        โรงเรียนขนาดเล็ก..ยุคนี้ไม่มีการโรยด้วยกลีบกุหลาบ เริ่มต้นดีมีชัยไปกว่าครึ่ง คิดให้ลึกซึ้งสักนิด หากว่าไม่ได้ในสิ่งที่เรารัก ก็จงรักในสิ่งที่เรามี ตั้งใจทำงานให้ดี และมีความสุขสนุกกับงาน

        โรงเรียนขนาดเล็กก็สามารถก้าวไปสู่ความเป็นเลิศได้ เพียงแค่ให้ความสำคัญกับ ยาสามัญประจำใจบ้าง..เท่านั้น

ชยันต์  เพชรศรีจันทร์

๑  เมษายน  ๒๕๖๒

       

[อ.ต๋อย]

สั่งงานให้น้อย … คอยสอน… ผอ. ร.ร. ขนาดเล็กของไทย …. ปัญญาปฏิบัติ….