คำประสม

                     สวัสดีค่ะ  หลังจากที่ครูสรได้มาสอนเกี่ยวกับคำมูลกันไปแล้ว  หวังว่าทุกคนคงยังไม่ลืมกันนะค่ะ  สำหรับในวันนี้ครูสรก็จะนำทุกคนไปรู้จักกับคำอีกชนิดหนึ่งมีชื่อว่า  “คำประสม”   คำประสมเกิดจากการคำมูลที่เป็นคำไทยหรือคำในภาษาอื่น ๆ  เช่น ภาษาจีน  ภาษาอังกฤษ  ภาษาเขมร  ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต ฯลฯ  ตั้งแต่ 2 คำขึ้นไป  มาสร้างเป็นคำใหม่    ทำให้มีความหมายใหม่  แต่ยังมีเค้าความหมายของคำเดิมหลงเหลืออยู่   คำประสมประกอบด้วยคำ 2 ส่วน  คือ  “คำหลัก”  เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า  “คำต้น”   และส่วนขยาย เรียกว่า “คำเติม”   ส่วนมากแล้วคำประสมจะมีความหมายหลักอยู่ที่คำหลักค่ะ   และถ้าแยกคำออกเป็นคำ ๆ  จะมีความหมายทุกคำ    อีกประเภทหนึ่งเกิดจากการแผลงคำในภาษาบาลีและสันสกฤต   บางคำ เช่น “วร”  เป็น  “พระ”  แล้วนำมาประสมกับกับไทยหรือคำในภาษาอื่น ๆ   ก็มี    

               

หลักการสังเกตคำที่เป็น “คำประสม”

              1. เป็นคำมูลตั้งแต่ 2 คำ ขึ้นไป นำมาสร้างเป็นคำใหม่  เกิดความหมายใหม่  แต่ความหมายยังมีเค้าของคำเดิมอยู่  เช่น  คำว่า   ช่างไฟฟ้า   มาจาก  ช่าง + ไฟฟ้า

              -ช่าง  หมายความว่า  ผู้ที่มีความชำนาญในการฝีมือ

              -ไฟฟ้า  หมายความว่า พลังงานรูปแบบหนึ่ง

              -ช่างไฟ  หมายความว่า  ผู้มีความชำนาญในเรื่องไฟฟ้า

              2.  เมื่อแยกคำออกเป็นคำ ๆ จะมีความหมายทุกคำ

              3. คำใหม่จะมีความหมายเดียว

                4.  เป็นคำมูลที่มาจากภาษาไทยหรือภาษาอื่น ๆ ก็ได้
                5.  ความหมายของคำจะอยู่ที่คำหลัก

                6.  มักขึ้นต้นด้วยคำว่า ช่าง  ชาว   นัก   ผู้   ที่   เครื่อง  การ

              7.  เกิดจากชนิดของคำใดก็ได้มารวมกัน เช่น คำนาม  คำกริยา  คำวิเศษณ์

                8. เกิดจากการแผลงคำในภาษาบาลี สันสกฤต จาก “วร”  เป็น “พระ”

              เพื่อให้รู้จักคำประสมมากขึ้น  ครูสรจะยกตัวอย่างคำที่เป็นคำประสมมาให้ทุกคนศึกษากันตามตัวอย่างข้างล่างนี้เลยค่ะ               

คำประสมที่ขึ้นต้นด้วย  “ช่าง”

            ช่างไฟฟ้า   ช่างเครื่อง  ช่างยนต์  ช่างกล  ช่างก่อสร้าง  ช่างทาสี  ช่างภาพ  ช่างไม้  ช่างคิด  ช่างทอง  ช่างหล่อ  ช่างปูน  ช่างทอง  ช่างปั้น ช่างตัดเสื้อ  ช่างฟิต  ช่างฝีมือ

คำประสมที่ขึ้นต้นด้วย  “ชาว”

            ชาวไร่  ชาวนา  ชาวสวน  ชาวบ้าน  ชาวกรุง  ชาววัง  ชาวไทยภูเขา  ชาวเขา  ชาวป่า  

คำประสมที่ขึ้นต้นด้วย  “นัก”

            นักเรียน   นักสู้  นักเขียน  นักอ่าน  นักแต่งเพลง  นักแสดง  นักร้อง   นักรัก   นักรบ   นักมวย  นักกีฬา  นักกฎหมาย  นักบิน  นักข่าว

คำประสมที่ขึ้นต้นด้วย  “ผู้”
           ผู้ดี   ผู้ฟัง  ผู้พูด  ผู้อ่าน  ผู้เขียน  ผู้ใหญ่  ผู้คุม  ผู้ต้องหา   ผู้นำชุมชน    ผู้จัดการ  ผู้สื่อข่าว  ผู้น้อย

คำประสมที่ขึ้นต้นด้วย  “ที่”

           ที่ดิน  ที่นอน  ที่นั่น  ที่รัก  ที่พึ่ง   ที่หมาย   ที่ทำการไปรษณีย์  ที่ว่าการอำเภอ  

คำประสมที่ขึ้นต้นด้วย  “เครื่อง”

        เครื่องแบบ   เครื่องไฟ   เครื่องจักร  เครื่องบิน   เครื่องทอง   เครื่องเขิน  เครื่องเงิน   เครื่องรางของขลัง   เครื่องแกง  เครื่องยนต์  เครื่องเขียน  เครื่องดนตรี  เครื่องประดับ  เครื่องเทศ 

คำประสมที่ขึ้นต้นด้วย  “การ”

        การบ้าน  การเมือง   การสื่อสาร  การคลัง  การช่าง  การเงิน   การพาณิชย์  การท่องเที่ยว  การกีฬา    การแข่งขัน  การศึกษา  การตาย  การสมรส 

คำประสมที่แผลงคำบาลีสันสกฤตจาก “วร” เป็น “พระ”  และประสมกับคำไทยและภาษาอื่น

        พระเจ้า  พระยา  พระธำมรงค์  พระเพลิง  พระเกี้ยว  พระสุหร่าย  พระขนง  พระพี่นาง  พระวงศ์  พระแสง  พระอู่  พระแท่น  พระบาท  พระเขนย  พระชงม์  พระศรี

คำประสมที่เป็นคำนาม

        แม่บ้าน  พ่อบ้าน  สวนสัตว์  ลูกน้อง  รถไฟ  หลอดกาแฟ    เต็นท์สนาม  ซุปไก่  ลูกกอล์ฟ   แท็งก์น้ำ  โต๊ะปิงปอง   ก๊อกน้ำ  ผ้าก๊อซ  ถังแก๊ส  เสาคอนกรีต  จอภาพยนตร์  จอคอมพิวเตอร์  แก้วน้ำ   ลวดสปริง ปูนซีเมนต์  โต๊ะปิงปอง  ถุงพลาสติก  หมอฟัน  ของฝาก  ของขวัญ  หมอดู  หมอลำ  พลเมือง  ราชวัง  เสื้อเชิ้ต  ภาพนิ่ง  อู่รถ  เรือยนต์  ลูกศิษย์   ซุปไก่  น้ำแข็ง น้ำหวาน  นากุ้ง  น้ำมันพืช   ปูทะเล

 

คำประสมที่เป็นคำกริยา

       วิ่งเต้น  ร้องเพลง  เดินเล่น   ตัดเสื้อผ้า   กินนอก กินใน  ดูถูก  บาดตา  บาดใจ  เดินแฟชั่น  แย็บซ้าย  เดินซิกแซ็ก    เดินโชว์  เต้นรำ  ออกตัว  เสียหน้า  ตกฟาก  ยิงปืน