กระต่าย กระต่าย กระต่าย
วันนี้มีเรื่องเล่าแบบกระต่าย ๆ มาฝากกัน กระต่ายในที่นี้ไม่ใช่กระต่ายน้อยน่ารักขนปุกปุยที่เห็นกันกระโดดโหยง ๆ กันโดยทั่วไป แต่เป็นกระต่ายที่ไม่ธรรมดา มีฟันแหลมคม ชอบกินมะพร้าว
ในสมัยที่ผู้เขียนยังเป็นเด็ก ครอบครัวก็อยู่ในฐานะปานกลาง ไม่ได้ร่ำรวยเหมือนคนอื่นเขา ทำกับข้าว หรือทำขนมกินในครัวเรือนที่มีส่วนผสมของมะพร้าว สักที คุณแม่จะให้ขูดมะพร้าว ต้องนำมะพร้าวในสวนมาขูดเอาเนื้อขาว ๆ ออกมาเป็นฝอย ๆ ค่อย ๆ ขูดทีละนิดทีละน้อย เมื่อถึงกะลามะพร้าวแล้วก็ต้องระวังไม่ให้ขูดเนื้อกะลาสีน้ำตาลลงไปปนกับเนื้อมะพร้าว เมื่อได้มะพร้าวที่ขูดแล้วก็ต้องเอาไปคั้นเอากะทิออกมาแล้ว เอาไปทำขนมหรือ กับข้าวที่ใช้กะทิ การขูดมะพร้าวไม่ใช่ขูดกับเครื่องขูดมะพร้าวเหมือนในตลาด ที่ใช้ไฟฟ้า และมีมอเตอร์หมุนแกนหัวขูด แล้วเอามะพร้าวแก่ที่ผ่าซีกมาขูดกับเจ้าหัวขูดนี่แหล่ะ มันน่าหวาดเสียวจะตายไป
แต่ฝีมือในระดับผู้เขียนไม่ต้องใช้เครื่องทุ่นแรงในการขูดมะพร้าวแบบนี้หรอกค่ะ แต่ใช้เครื่องมือชนิดหนึ่งเรียกว่ากระต่ายขูดมะพร้าว ชื่อน่ารักใช่มั้ยล่ะ ภาษาใต้จะเรียกว่า “เหล็กขูด” แต่ผู้เขียนเรียก “กระต่ายขูดมะพร้าว” เจ้ากระต่ายที่บ้านของผู้เขียนตัวนี้ คุณพ่อซึ่งเป็นช่างไม้ที่มีฝีมือดีคนหนึ่งพ่อเค้าทำได้ทำสารพัดอย่างที่เป็นงานไม้ กระต่ายขูดมะพร้าวตัวที่อยู่ในครัวที่บ้านนี่ก็ทำไว้ให้คุณแม่ใช้ขูดมะพร้าวในการทำกับข้าวกับปลาในครัวเรือนมานานหลายสิบปีทีเดียว ซึ่งขอบอกว่าในปัจจุบันนี้ก็ยังใช้ขูดมะพร้าวในการทำอาหารหรือขนม อยู่ค่ะ ที่บ้านไม่ถนัดซื้อกะทิกล่องหรือกะทิที่คั้นในตลาดมาทำอาหาร มันไม่ได้อารมณ์ในการทำอาหาร รู้สึกเสียรสชาด สู้กะทิสด ๆ ที่ขูดมะพร้าวเองไม่ได้ ในสมัยที่พ่อยังมีชีวิตอยู่นั้น พ่อเป็นคนมีน้ำจิตน้ำใจมีไมตรี กับ เพื่อนบ้านด้วยกัน เพื่อนบ้านจะให้พ่อทำกระต่ายขูดมะพร้าวให้หลายคนทีเดียว
เทคนิคในการขูดมะพร้าวนี่ ไม่ต้องพูดถึง ผู้เขียนไม่ได้ทำตามตำรา มันต้องประยุกต์บ้างนิดหน่อย แบบว่าทำอย่างไรก็ได้ที่เร็ว ไว ทันใช้งาน คนโบราณสอนว่าการขูดมะพร้าวให้ได้ดีต้องไม่ใช้มือกดแรงเกินไป ให้กดเบา ๆ แล้วเร่งสปีดให้เร็ว ขูดถี่ ๆ จะได้เนื้อมะพร้าวที่นุ่มมือเวลาใช้มือคั้นกะทิออกมา การตำเครื่องแกงก็เช่นเดียวกัน ต้องตำในครกหิน ตำถี่ ๆ เสียงดังไปแปดบ้าน สิบบ้าน อ้อ ! สมัยโบราณเค้าก็ตำเครื่องแกงกันเองเหมือนกัน (เสียงดังแสดงให้เห็นถึงความขยันขันแข็ง เค้าว่างั้นค่ะ)
มาว่ากันเรื่องขูดมะพร้าวต่อ.....
การขูดมะพร้าวนี่ต้องระวังไม่ให้เหล็กที่เป็นฟันกระต่ายมาโดนมือเรา เพราะถ้ากระต่ายกัดเรานี่ จะเจ็บมาก ฟันคม ๆ ของกระต่ายนี่จะขูดเนื้อเราไปเหมือนขูดมะพร้าวเลยทีเดียว ขอบอกว่า เลือดสาด ผู้เขียนโดนเป็นประจำ เพราะเร่งขูดเร็ว ๆ เพื่อจะให้เสร็จไว้ ๆ โดยไม่ระมัดระวัง
เจ้ากระต่ายขูดมะพร้าวนี่ ก็มีคนช่างคิดช่างทำเป็นรูปสัตว์ต่าง ๆ กันไปเพื่อความสวยงาม และลูกเล่นของช่างแต่ละคนแสดงให้เห็นถึงอารมณ์คนทำ เช่น บางคนทำเป็นรูปกระต่าย ทำเป็นตัวลิง ก็มี ส่วนเหล็กที่ใช้ขูดมะพร้าวนั่น ก็แล้วแต่จะประดิษฐ์ บางคนชอบสั้น บางคนชอบยาว ก็ว่ากันไป
กระต่ายขูดมะพร้าวประดิษฐ์เป็นรูปลิง (สังเกตจากปั้นท้าย)
กระต่ายขูดมะพร้าว ทำเป็นตัวกระต่าย สวยงามมาก
กระต่ายขูดมะพร้าวแบบคอสั้น (เหล็ก)
กระต่ายขูดมะพร้าวแบบคอยาว
ในภาคใต้นั้น ด้วยเหตุผลของการมีสวนมะพร้าวมาก เมื่อมีงานในหมู่บ้าน นิยมนำมะพร้าวมาขูดแข่งขันกันเพื่อความบันเทิง ใครขูดได้มากที่่สุดภายในเวลาที่กำหนดก็ชนะไป
กระต่ายขูดมะพร้าวนานาชนิด เตรียมไว้สำหรับแข่งขันขูดมะพร้าว
ก่อนขูดมะพร้าวต้องผ่ามะพร้าวออกเป็น 2 ซีก
ผู้เข้าแข่งขันขูดมะพร้าว
การแข่งขันขูดมะพร้าวถือเป็นการละเล่นพื้นบ้านได้ชนิดหนึ่ง ที่ว่าการละเล่นพื้นบ้าน เพราะต้องนั่งขูดมะพร้าวบนกระต่าย ซึ่งวางอยู่บนพื้น แฮ่!
วันนี้รวบรวมกระต่ายขูดมะพร้าวมาให้ดูกันค่ะ เป็นการจัดงานในชุมชนมีการแข่งขันการขูดมะพร้าวกันด้วยค่ะ
ความเห็น (2)
เหล็กขูดปัจจุบันแทบจะไม่มีให้เด็ก ๆ เห็นแล้วนอกจากในพิพิธภัณฑ์นะจ๊ะมาทักทายก่อนนอนจ้ะ
จริงค่ะคุณมะเดื่อ กระต่ายขูดมะพร้าวหาดูยากแล้วค่ะ เด็ก ๆ สมัยนี้ไม่รู้จักกันแล้วค่ะ น่าเสียดายภูมิปัญญาชาวบ้านนะคะ