เก็บตกวิทยากร (52) : สำรวจต้นทุนชีวิตว่าที่คุณครูวิทยาลัยแม่ฮ่องสอน
จากบันทึกก่อนหน้านี้ กระบวนการรู้จักฉันรู้จักเธอในวันที่ 18 สิงหาคม 2561 ณ วิทยาลัยแม่ฮ่องสอน ผมให้นักศึกษาเลือกวาดภาพในหัวข้อ “ความทรงจำของชีวิต” หรือ “ความฝันของชีวิต”
ใช่ครับ – เลือกวาดเพียงหัวข้อใดหัวข้อหนึ่งเท่านั้น โดยให้สามารถเปิดดูภาพ หรือข้อมูลใน “มือถือ” ประกอบการวาดภาพด้วยก็ได้
กรณีการใช้มือถือประกอบกิจกรรมวาดภาพ ผมลากความมาสู่การใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ตามแนวคิดทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 และกรอบมาตรฐานคุณวุฒิอุดมศึกษา (TQF)
กรณีหัวข้อของการวาดภาพนั้น ฟังดูทั้งสองหัวข้อก็ไม่มีอะไรซับซ้อนเป็นพิเศษ เพราะต้องการให้เริ่มต้นทบทวนชีวิตจากเรื่องใกล้ตัวเป็นหัวใจหลัก กล่าวคือ ทบทวนชีวิตในอดีต (ความทรงจำ) อันเป็น “ต้นทุนชีวิต” ที่ดีงามที่มีผลต่อการผลักให้ตนเองหยัดยืนและเดินทางมาสู่ปัจจุบันได้
พร้อมๆ กับการทบทวนปัจจุบัน เพื่อปักหมุดการเรียนรู้ไปสู่อนาคต (ความฝัน) โดยแอบตั้งประเด็นล่วงหน้าอย่างเงียบๆ เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างอดีตกับปัจจุบันและอนาคตของนักศึกษา ทัศนคติของนักศึกษาที่มีต่อการเรียน การใช้ชีวิต ทั้งที่เป็นส่วนบุคคลและสังคม หรือเรียกให้ดูเก๋ดูเท่หน่อยก็คือความเป็นพลเมืองของสังคม นั่นเอง ฯลฯ
กรณีภาพวาดในประเด็น “ความทรงจำนั้น” มีประเด็นที่สื่อสารออกมาให้เห็นถึง “รากเหง้า” หรือ โครงสร้างทางครอบครัว” ของนักศึกษาอย่างเด่นชัด เป็นต้นว่า ความทรงจำถึงอาชีพเกษตรกรรม หรือการเป็นชาวไร่ชาวนาของพ่อกับแม่ ซึ่งสื่อสารในมิติความภาคภูมิใจในฐานะของเกษตรกรผู้เป็นกระดูกสันหลังของชาติ รวมถึงการเกษตรกรรมในหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง – เกษตรอินทรีย์ -การเลี้ยงสัตว์
เช่นเดียวกับการสื่อสารในมุมของความ “เรียบง่ายแต่งดงาม” อันเป็นวิถีแห่งการใช้ชีวิตท่ามกลางธรรมชาติที่ไร้มลพิษ ผูกโยงกับการดิ้นรนหาอยู่หากินของนักศึกษาและผู้ปกครอง
นอกจากนั้นก็เป็นภาพความทรงจำดีๆ อันเป็นกิจกรรมร่วมกับคนในครอบครัว เป็นต้นว่า การเดินทางท่องเที่ยว การรับประทานอาหารร่วมกัน การพูดคุยปรึกษาหารือ การให้กำลังใจ
หรือแม้แต่ความทรงจำในวันที่พ่อกับแม่และญาติๆ มาส่งให้เข้าเรียนและเข้าพักที่หอพักในวิทยาลัยแม่ฮ่องสอน ที่สะท้อนในมุมของความรักความผูกพัน ความเหว่ว้าในยามห่างบ้าน พลังของการเรียนรู้สู่การแบกความหวังของคนในครอบครัว
เช่นเดียวกับความทรงจำในการใช้ชีวิตกับเพื่อนๆ ในสมัยที่เรียนมัธยมปลาย ทะลุถึงวีรกรรมแสนแสบ ก๋ากั่น และแสนฮาในชั้นเรียนและภายในรั้วโรงเรียน ถึงขั้นถูกคุณครูทำโทษหน้าเสาธงและหน้าชั้นเรียนก็มีด้วยเหมือนกัน ซึ่งกรณีนี้ทำให้นักศึกษาเรียนรู้ที่จะไม่สร้างความเดือดร้อนให้กับบุคคลอื่น
นี่คือเรื่องราวที่นักศึกษาได้สื่อสารผ่านภาพวาดในกระบวนการรู้จักฉันรู้จักเธอ หลักๆ แล้วก็คือการฝึกทักษะการทบทวนชีวิต (ต้นทุนชีวิต) จากเรื่องง่ายๆ ใกล้ตัว ฝึกทักษะการสื่อสารเรื่องราวผ่านงานศิลปะที่เป็นภาพวาดและการเล่าเรื่อง ผสมผสานกับการฟังไปแบบเนียนๆ
กระบวนการที่ว่านี้ ยังคงขับเคลื่อนเหมือนเช่นในอดีต มีทั้งที่จับคู่บอกเล่าเรื่องราวความทรงจำให้เพื่อนฟัง มีการเชื้อเชิญให้เล่าความประทับใจต่อเรื่องราวของเพื่อน เพื่อฝึก หรือพิสูจน์ทักษะการฟังว่าจับประเด็นได้มากหรือน้อย พร้อมๆ กับการสื่อสารเรื่องของเพื่อนผ่านการสื่อสารของตนเอง ฯลฯ
ในทำนองเดียวกันก็เน้นย้ำหลักคิดของการแบ่งปันเรื่องราวอันดีงามร่วมกัน คล้ายกับวาทกรรมที่ผมพูดมายาวนานว่า “โลกไม่เงียบเหงาเพราะมีเรื่องราว (คน) ให้คิดถึง” ซึ่งการฟังแล้วสื่อสารต่อในวงกว้างนั้น ผมก็ย้ำชัดเจนว่าคือกระบวนการของการแบ่งปัน หรือสื่อสารความดีสู่สาธารณะ มิใช่เก็บงำความดีงามที่ว่านั้นอยู่กับตัวเอง หรือในวงอันจำกัดเพียงคน หรือสองคน –
ใช่ครับ – ความดีไม่สมควรที่จะเดินทางไปอย่างเดียวดาย
สำหรับผมแล้ว อย่างน้อยที่สุด กระบวนการรู้จักฉันรู้จักเธอที่ผมร้างเวทีมานาน ก็มีโอกาสหวนกลับมาทำหน้าที่ของตัวเองอีกครั้ง แถมยังหนกลับมาทำหน้าที่ในพื้นที่อันเคยก่อรูปก่อร่างของเรื่องนี้เมื่อหลายปีก่อนในแบบบันเทิงเริงปัญญา
ครับ – ความบังเอิญไม่มีในโลก เฉกเช่นผมที่ไม่ตั้งใจที่จะต้องเปิดเวทีครั้งนี้ด้วยกระบวนการรู้จักฉันรู้จักเธอ แต่เอาเข้าจริงๆ กลับถูกร้องขอให้นำกระบวนการนี้กลับมาเปิดเวทีเหมือนที่ผมเคยขับเคลื่อน
ยิ่งทำยิ่งคลับคล้ายว่าเหตุการณ์ดังกล่าวเหมือนเพิ่งเกิดขึ้นได้ไม่นาน
หรือแม้จะยาวนานก็เถอะ แต่ก็ยังคงแจ่มชัดอย่างมหัศจรรย์ เสมือนความทรงจำที่ว่านั้นยังมีลมหายใจอยู่ เหมือนที่ผมมักพูดอยู่บ่อยๆ ว่า “ความทรงจำที่เป็นปัจจุบัน” ของชีวิตนั่นแหละ
เขียน : วันที่ 21 สิงหาคม2561
ความเห็น (6)
ผมนี่แหละ แฟนคลับ “รู้จักฉัน รู้จักเธอ” ;)…
ชื่นชมกระบวนการเรียนรู้ที่ทรงพลังของ อ.แผ่นดิน และทีมเจ้าภาพนะคะ
ใช้บ่อยค่ะ ในกลุ่มคนทำงานแล้ว ส่วนใหญ่เช้า ๆ จะทบทวนชีวิตเชิงบวก ความสุข ความประทับใจ
พอช่วงท้าย ค่อยวาดฝัน วาดอนาคต เป้าหมายชีวิต Small success ต่อเนื่อง ๆ ไป จนถึงเป้าหมายสุดท้าย
ขอบคุณโอกาส เรื่องราว ช่วงเวลามิตรภาพดี ๆ ที่ถ่ายทอดนะคะ
สวัสดีครับ อ.Wasawat Deemarn
นับถือจริงๆ เป็นแฟนคลับที่มักสร้างวีรกรรมให้ผมติดตาตรึงใจไม่รู้จบไม่รู้สิ้น 5555แถมมีขอให้รีเทิร์นรู้จักฉันรู้จักเธออีกต่างหาก - เยี่ยมจริงๆ
ยังไงเสียก็ขอบคุณนะครับ ที่ทำให้ผมได้ทบทวนตัวเองไปพร้อมๆ กัน
สวัสดีครับ พี่หมอ ธิ
ผมเห็นด้วยนะครับกับกระบวนการที่พี่หมอฯ ทำ วาดไปเรื่อยๆ ไล่เรียงสเต็ปไปเป็นจังหวะๆ หลายเวทีไปทำกระบนการแผนยุทธศาสตร์ แทนที่จะรัยกระบวนการแบบวิชาการจ๋าเลย หลายครั้งผมก็ประยุกต์เอากระบวนการประมาณนี้ แทรกเสริมด้วยงานศิลปะเข้าไป ก็ช่วยให้ได้ข้อมูลดีๆ ที่มีชีวิต
เป็นผมในแบบของผมจริงๆ ครับ 5555
-ความทรงจำมีชีวิต-ผมมักจะจดจำสิ่งต่างๆ และบ่อยครั้งที่เล่าให้เพื่อนๆ ฟังว่าจำได้ไหมตอนนั้น……………..-บางคนมักจะบอกกับผมว่าจำไม่ได้ ทำไมเราถึงจำได้?-แต่ละเรื่องจะฉายภาพออกมาเป็นฉากๆ 55-คงเป็นความทรงจำดี ดี ที่ยากจะลืมน่ะครับอาจารย์-ด้วยความระลึกถึงครับ
ครับ อ.เพชรน้ำหนึ่ง
ยิ่งอยากลืม ยิ่งตอกย้ำกันจดจำ … นั่นอาจเป็นวาทกรรมกับเรื่องโศกเศร้า เจ็บปวด แต่ในอีกมุมเรื่องดีๆ ที่เราจดจำได้ จะมีประโยชน์อย่างยิ่งหากเราแบ่งปันต่อคนอื่น เพราะประสบการณ์ชีวิต ควรค่าต่อการสื่อสารแบ่งปันต่อกัน ครับ