ไม่ใช่ครั้งแรก..ที่ผมได้รับเชิญให้เป็นผู้ทรงคุณวุฒิตรวจสอบเครื่องมือวิจัย ในระดับดุษฎีบัณฑิต แต่ครั้งนี้..วันนี้..ตื่นเต้นเล็กน้อย เมื่อเห็นหัวข้อวิจัย..
“การพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็กโดยใช้หลักธรรมาภิบาล” โดยนักศึกษาระดับปริญญาเอก คุณบุญส่ง โซยรัมย์ ท่านผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านหนองเตียน สังกัด สพป.กจ.๔
เกี่ยวเนื่องกับโรงเรียนขนาดเล็ก..ผมจึงตกปากรับคำ ตรวจสอบเครื่องมือและให้สัมภาษณ์ ในส่วนของหลักธรรมาภิบาล..เป็นเรื่องที่สำคัญ ซึ่งผมให้ความสนใจอยู่ก่อนแล้ว
ผมเคยศึกษาเรื่องนี้มานานพอสมควร ซึ่งแต่เดิมมี ๖ องค์ประกอบ วันนี้เหมือนได้ทบทวนอย่างใกล้ชิด เป้าหมายของหลักธรรมฯนี้ก็เพื่อการบริหารจัดการที่ดี ที่ผมมีความพยายามมาอย่างต่อเนื่อง ที่จะให้การจัดการที่ดีอยู่คู่โรงเรียนตลอดไป..
ไม่เฉพาะ..บริหารกิจการบ้านเมืองเท่านั้น ทุกองค์กรทั้งภาครัฐและเอกชนก็สามารถปรับใช้หลักธรรมาภิบาลได้ ในงานวิจัยนี้มีทั้งหมด ๑๐ องค์ประกอบ
ผมอ่านนิยามทุกองค์ประกอบ ตอบโจทย์ความเข้าใจได้เลยว่า นี่คือส่วนหนึ่งของ “ศาสตร์พระราชา” จึงไม่แปลกใจเลยที่ภาครัฐนำมาใช้เป็นหลักสำหรับบริหารกิจการของชาติบ้านเมือง
หาก “ผู้นำ” หรือผู้มีตำแหน่งบริหารฯ ไปจนถึงข้าราชการในระดับปฏิบัติการฯ เข้าใจหลักธรรมาภิบาล..งานในองค์กรจะร้อยรัดราบรื่นเป็นหนึ่งเดียว แต่ต้องเข้าถึง คือปฏิบัติทุกข้ออย่างจริงจังและจริงใจ จะช่วยสร้างความรู้ความเข้าใจที่ตรงกัน เดินไปในเส้นทางเดียวกัน..เพื่อมุ่งสู่เป้าหมาย
นั่นคือ..การก้าวไปสู่..การพัฒนา..ที่มั่นคง มั่งคั่งและยั่งยืน ซึ่งมีความสอดคล้องกับคำสอนของพ่อ ที่เป็นหลักการทรงงาน ที่พิสูจน์ได้และเป็นที่ยอมรับทั้งในและต่างประเทศมาแล้ว...
ผมมองเห็นตลอดแนว..จึงรู้สึกศรัทธาในหลักธรรมฯ ทุกข้อมีหลักการเชื่อมโยงศาสตร์พระราชาได้หมดทุกข้อ ผมขอยกตัวอย่างพอเป็นสังเขป ดังนี้
หลักประสิทธิภาพ ที่จะต้องมีการออกแบบกระบวนการปฏิบัติงาน โดยใช้เทคนิคและเครื่องมือการบริหารจัดการที่เหมาะสม..
นั่นหมายถึงต้องมีเครื่องมือกำกับหัวใจคนทำงานด้วย..ได้แก่ ..การจะทำอะไรต้องศึกษาข้อมูลอย่างเป็นระบบ..แก้ปัญหาจากจุดเล็ก..ทำงานแบบองค์รวม..ทำให้ง่าย..การมีส่วนร่วม และต้องยึดประโยชน์ส่วนรวม
หลักความโปร่งใส..เข้าใจและเข้าถึงได้ไม่ยากเลย ถ้าเรามีหลักคิดและนึกถึงคำสอนของพ่อ กล่าวคือ..การพออยู่พอกิน..เศรษฐกิจพอเพียง..ความซื่อสัตย์สุจริต..ความเพียร และการทำงานอย่างมีความสุข
หลักการมีส่วนร่วม ก็เป็นอีกกระบวนการหนึ่งที่สำคัญมากในยุคปัจจุบัน มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับศาสตร์พระราชาอย่างชัดเจน คือปลูกป่าในใจคน..ขาดทุนคือกำไร..พึ่งพาตนเอง..และ รู้ รัก สามัคคี..เป็นต้น
การสัมภาษณ์และตรวจสอบเครื่องมือ เป็นอันเสร็จสิ้น ในบรรยากาศของการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จากนั้น..ผมได้นำชมอาคารสถานที่ของโรงเรียนฯ..ท่าน ผอ.ที่เป็นนักศึกษาระดับปริญญาเอก กล่าวชื่นชมแหล่งเรียนรู้..ผมก็เลยบอกว่า นี่คือหลักประสิทธิผล ที่ผมได้ประเมินผลและพัฒนา ปรับปรุงอย่างต่อเนื่องและเป็นระบบ
ก่อนกลับ..ท่านได้มอบของที่ระลึกไว้ให้ผมบูชา เป็นองค์หลวงพ่อทวด ที่งดงามยิ่ง ..ผมรับไว้แล้ว ใจก็นึกถึง..ร้านแตงกวาที่ทำไว้เมื่อช่วงเช้า เสร็จแล้ว..แต่หลุมแตงกวายังไม่ได้หยอดเมล็ด..
งานนี้..ลงทุนลงแรง ตั้งใจให้การปลูกแตงกวาออกมาดี ถึงแม้ร้านจะสูงไปหน่อยก็ตาม..ก็อีกนั่นแหละ คงคาดหวังอะไรไม่ได้ เพราะฝนไม่ตกมานานหลายวันแล้ว
พอหยอดเมล็ดแตงกวาเสร็จสรรพ..ฝนเทลงมาอย่างหนัก ทำให้ทุกอย่างดูปลอดโปร่งโล่งใจ..ถั่วเขียว ผักบุ้งจีน ผักกาด มะเขือเทศ และแตงกวา..เริงร่าไปตามๆกัน
ชยันต์ เพชรศรีจันทร์
๑๘ สิงหาคม ๒๕๖๑
ข้าน้อย ขอคารวะครับท่านอาจารย์
.. ศรัทธา. ท่าน ผอ.ด้วยความรู้จากใจครับ