จุดมุ่งหมายของการศึกษาในอิสลาม (1)

ในการประชุมการศึกษาอิสลามทั่วโลก ครั้งแรกที่ เมืองเจดดะฮฺ ประเทศซาอุดิอาราเบีย ได้มีข้อสรุปว่า “ การศึกษาควรมีจุดมุ่งหมายเพื่อการเจริญเติบโตอย่างสมดุลของบุคลิกภาพมนุษย์ โดยการฝึกฝนทางจิตวิญญาณ ความคิด เหตุผล ความรู้สึก และประสาทสัมผัส การศึกษามุสลิมควรมุ่งเน้นให้มนุษย์เจริญเติบโตไปในทุกๆด้าน เช่น ด้านจิตวิญญาณ สติปัญญา การจินตนาการ สรีระ วิทยาศาสตร์ ภาษาศาสตร์ ทั้งปัจเจกบุคคล และส่วนรวม แล้วโน้มน้าวด้านต่างๆเหล่านี้ ไปสู่ความดีงาม และการบรรลุถึงความสมบูรณ์แบบ ซึ่งเป้าหมายสูงสุดของการศึกษาคือ การยอมจำนนต่ออัลลอฮฺอย่างสิ้นเชิง ทั้งในระดับปัจเจกบุคคล สังคม และ มนุษยชาติ ” ซึ่งคล้ายคลึงกับจุดมุ่งหมายการศึกษาของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.๒๕๔๒ ในมาตราที่ ๖ ที่มีใจความว่า “ การจัดการศึกษาต้องเป็นไปเพื่อให้คนไทยเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ความรู้ และคุณธรรมในการดำรงชีวิต สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข” ความสมดุล และ ความสมบูรณ์ของมนุษย์เป็นประเด็นหลักของจุดมุ่งหมายทั้งสองนี้ แต่ในอิสลามมีเป้าหมายสูงสุดอยู่ที่พระผู้เป็นเจ้า(อัลลอฮฺ) โดยเป็นศูนย์กลางของการศึกษาของมนุษย์ ดังนั้นจึงมีความแตกต่างจากระบอบการศึกษาอื่นๆ ในระดับพื้นฐาน หลักการนี้เรียกว่า การให้ความเป็นหนึ่งของพระผู้เป็นเจ้า ( Tawhid) ซึ่งพระองค์เป็นผู้สร้าง ผู้มีสิทธิอำนาจเด็ดขาด ผู้อภิบาลทุกสรรพสิ่ง และผู้ที่ให้ความรู้แก่มนุษย์เท่าที่พระองค์ประสงค์ ดังนั้นจุดมุ่งหมาย หรือ วัตถุประสงค์ทั้งหมดของการศึกษาจึงต้องมุ่งกลับไปยังพระองค์เท่านั้น