สวัสดี ลูกศิษย์และชาว blog ทุกท่าน
เช้าวันที่ 26 ตุลาคม 2559 ผมได้รับเกียรติจากสำนักพัฒนาครูและบุคลากรอาชีวศึกษามาบรรยายหัวข้อ การพัฒนาทักษะการคิด ให้กับกลุ่มผู้อำนวยการสถานศึกษาใหม่กว่า 100 คน ในโครงการพัฒนาข้าราชการครูและบุคลากรการศึกษาก่อนแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งสถานศึกษา ผมเชื่อว่าการสร้างแรงบันดาลใจจากการพูดของผมในวันนี้ น่าจะเป็นส่วนหนึ่งที่จะกระตุ้นให้ ผอ.ทุกคนรวมพลังกัน และการทำ Workshop ในวันนี้รวมกลุ่มไปสู่ความสำเร็จอย่างแท้จริง
.......................................................................................................
เอกสารประกอบการบรรยาย
...................................................................................................
การระดมความคิดเห็นจากโจทย์ WORKSHOP
ข้อ 1 ถ้าจะพัฒนาทักษะการคิดของตัว ผอ.เอง ต้องเน้นอะไร 5 เรื่องและจะนำมาปฏิบัติได้อย่างไร?
ข้อ 2 พระองค์ท่านจากเราไปแล้ว คิดว่าอาชีวะจะนำเอาแนวคิดเรื่องความคิดกับความยั่งยืน มาใช้ในอาชีวะอย่างไร? ยกตัวอย่างโครงการ 3 เรื่องที่เหมาะสม
ข้อ 3 ถ้าจะขยายผลไปให้เด็กอาชีวะในเรื่องความคิดในระดับนักเรียน น่าจะมีแนวทางอย่างไร? เสนอเป็นโครงการพิเศษ
ข้อ 4 จะนำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking ใช้รวมกันอย่างไร ยกตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จ 2 เรื่องและล้มเหลว 2 เรื่อง
ข้อ 5 บทเรียนวันนี้ได้อะไรติดตัวไป 3 เรื่อง และจะต่อยอดออกมาเป็น Value Diversity ได้อย่างไร?
........................................................................................................
ข้อ 1 ถ้าจะพัฒนาทักษะการคิดของตัว ผอ.เอง ต้องเน้นอะไร 5 เรื่องและจะนำมาปฏิบัติได้อย่างไร?
กลุ่มที่ 1
- นำหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า คือ ต้องมีสมาธิก่อน แนวปฎิบัติ เช่น การฝึกตัวเราเอง อาจจะลองเข้าวัด สถานปฏิบัติสมาธิ
- ผู้บริหารต้องมีองค์ความรู้ทุกตัว ต้องมีนิสัยรักการอ่าน อ.จีระ เสนอให้ทุกคนกลับไปควรมีสมุดเล็ก ๆ สักเล่ม ไว้จดบันทึกความคิด
- ต้องติดตามสถานการณ์ปัจจุบัน มีความรู้รอบตัว
- ต้องมีการ Reflection กัน สะท้อนความคิด แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันให้ตกผลึกให้ได้ อ.จีระ แนะนำว่า ควรเชิญคนที่ไม่ได้มีตำแหน่งบริหารมาร่วมด้วย เช่น อาจารย์ และทำให้เขามีบรรยากาศปลอดภัยที่จะแสดงความคิดเห็น
- ทำให้เกิดแนวทางการปฏิบัติใหม่ ๆ Think – Make – Reflection ไปสู่ Rethink – Remake – Follow up
กลุ่มที่ 6
- มีสมาธิ มีการฝึกความจำ
- ฝึกคิดให้เป็นระบบ
- ฝึกคิดบวก
- มีสุขภาพที่ดี
- คิดแบบประชาธิปไตย
อ.จีระ เสริมว่า.. เราต้องฝึกที่จะตั้งคำถาม เพื่อให้มีการคิดต่อด้วย ที่สำคัญ คือ การเป็นคนแบบน้ำไม่เต็มแก้ว
ข้อ 2 พระองค์ท่านจากเราไปแล้ว คิดว่าอาชีวะจะนำเอาแนวคิดเรื่องความคิดกับความยั่งยืน มาใช้ในอาชีวะอย่างไร? ยกตัวอย่างโครงการ 3 เรื่องที่เหมาะสม
กลุ่มที่ 2
แนวคิด “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา”
- โครงการประหยัด อดออมในสถานศึกษา – สร้างความรู้ ความเข้าใจให้แก่ครู นักเรียน ผู้ปกครอง
- โครงการรักษา สิ่งแวดล้อมในสถานศึกษา เช่น การทำธนาคารขยะ Big Cleaning Day โครงการร่วมปลูกต้นไม้ในสถานศึกษา
- โครงการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม ในสถานศึกษา มีการจัดบรรพชาหมู่ มีการทำบุญตักบาตรทุกวันพระ มีการอบรมคุณธรรม จริยธรรรม ให้นักเรียนเล่าหน้าเสาธงว่าวันนี้ฉันทำความดีอะไรบ้าง
- แต่ก่อนเราทำงานแบบรอนโยบาย ยังไม่เป็น Pro – active ถ้าจะขยายผลไปสู่นักเรียน มองแนวทางของการพัฒนาประเทศแบบ Thailand 4.0 เด็กยุคใหม่มีวัฒนธรรมที่เปลี่ยนไป การมองเรื่องความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน นั้น เห็นว่า ควรจะสร้างเยาวชนไทยด้วยการใช้ Stem ใช้ Project Based Learning เน้นการเรียนรู้เรื่อง Startup เน้นให้เด็กมีความรู้เรื่องวิจัยและพัฒนา นำมาสร้างรายได้ สร้างมูลค่าได้
- เรามีมาตรฐานในการสร้างตัวผู้เรียนอยู่แล้ว โครงการที่อยากจะเสนอ คือ การใช้ Stem ใช้ Project Based Learning มาสร้างเด็กให้คิดเป็นและพัฒนาไปสู่นวัตกรรมใหม่ พยายามยกระดับนักเรียนอาชีวะ
- อ.จีระ เสริมว่า.. วันนี้ผมเริ่มแล้ว โดยได้คิดโครงการเพื่อพัฒนาตอบโจทย์ 4.0 โดยเน้น 4 สาขา คือ ท่องเที่ยว สุขภาพ เกษตร และSMEs & Start up
- นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking มาใช้ในกระบวนการคิด การแก้ปัญหา และการออกแบบการเรียนการสอน และสิ่งต่าง ๆ ในยุคของการเปลี่ยนแปลงซึ่งเราจะต้องมีความรู้ที่ชัดแจ้ง
- อ.จีระ เสริมว่า วันนี้แม้ว่าเราจะมีความรู้เชิงลึกแล้ว ต้องพยายามให้รู้กว้างด้วย ถ้าเรามี Critical Thinking เราลึก แต่ถ้าเรามี Creative Thinking จะช่วยให้คิดกว้าง
- วันนี้เราต้องระมัดระวัง Creative Disruption ด้วย เช่น เรื่องจำนำข้าว
- ตัวอย่างความสำเร็จ คือ การจัดการศึกษาทวิภาคี
- ตัวอย่างความล้มเหลว.. คือ เรายังไม่สามารถคิดจัดการเรื่องอุบัติเหตุของนักเรียนได้ เรื่องเด็กตกกิจกรรม เรื่องคุณธรรม จริยธรรม
- อ.จีระ เสริมว่า Value Diversity อยากให้ทุกคนเก็บไว้ในกระเป๋า เพราะโลกยุคต่อไปจะเต็มไปด้วยความหลากหลาย ..ทางความคิด ทางอาชีพ ทางภูมิศาสตร์ ทางภูมิสังคม ทางวัฒนธรรม ฯลฯ สังคมไทยคนที่คิดไม่เหมือนกัน คิดต่างกันมักจะทะเลาะกัน ขัดแย้งกัน แต่อาชีวศึกษาจะต้องมีความสามารถบริหารความหลากหลายนั้นมาให้เป็นความเป็นเลิศให้ได้
อ.จีระ เสริมว่า
1. อยากให้นำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ด้วย เพราะพระองค์ท่านสอนให้เราคิดเป็นระบบ
2. ชอบแนวคิดเรื่องการออม ซึ่งจะช่วยแก้ปัญหาสังคมปัจจุบันได้มาก ช่วยลดปัญหาความเห็นแก่ตัวของคนในสังคม
กลุ่มที่ 7
- นำแนวคิดของพระองค์ท่านเรื่องการศึกษาเพื่อพัฒนาประชาชน เช่น การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม
- เกษตรทฤษฎีใหม่กับการอาชีวศึกษา สอนให้เด็กเรียนรู้การทำการเกษตรเพื่อเลี้ยงตัวเองได้
- การพัฒนาพลังงานทดแทน พลังงานทางเลือก เช่น ไบโอดีเซล หรืออื่น ๆ ซึ่งจะเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาพลังงานอย่างยั่งยืน
อ.จีระ เน้นว่า.. อย่าลืมวิเคราะห์ว่าในแต่ละเรื่องพระองค์ท่านสอนวิธีคิดให้เราคิดอย่างไร?
อ.จ้า เสริมว่า.. ตัวอย่างของกลุ่มแรกที่พูดถึง “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา” เราต้องวิเคราะห์ว่ามีความคิดอะไรบ้างที่ซ่อนอยู่ เช่น คิดแบบนอกกรอบ หรือ คิดแบบสร้างสรรค์ คือ เป็น Critical Thinking
ข้อ 3 ถ้าจะขยายผลไปให้เด็กอาชีวะในเรื่องความคิดในระดับนักเรียน น่าจะมีแนวทางอย่างไร? เสนอเป็นโครงการพิเศษ
กลุ่มที่ 8
- แต่ก่อนเราทำงานแบบรอนโยบาย ยังไม่เป็น Pro – active ถ้าจะขยายผลไปสู่นักเรียน มองแนวทางของการพัฒนาประเทศแบบ Thailand 4.0 เด็กยุคใหม่มีวัฒนธรรมที่เปลี่ยนไป การมองเรื่องความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน นั้น เห็นว่า ควรจะสร้างเยาวชนไทยด้วยการใช้ Stem ใช้ Project Based Learning เน้นการเรียนรู้เรื่อง Startup เน้นให้เด็กมีความรู้เรื่องวิจัยและพัฒนา นำมาสร้างรายได้ สร้างมูลค่าได้
- เรามีมาตรฐานในการสร้างตัวผู้เรียนอยู่แล้ว โครงการที่อยากจะเสนอ คือ การใช้ Stem ใช้ Project Based Learning มาสร้างเด็กให้คิดเป็นและพัฒนาไปสู่นวัตกรรมใหม่ พยายามยกระดับนักเรียนอาชีวะ
- อ.จีระ เสริมว่า.. วันนี้ผมเริ่มแล้ว โดยได้คิดโครงการเพื่อพัฒนาตอบโจทย์ 4.0 โดยเน้น 4 สาขา คือ ท่องเที่ยว สุขภาพ เกษตร และSMEs & Start up
- นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking มาใช้ในกระบวนการคิด การแก้ปัญหา และการออกแบบการเรียนการสอน และสิ่งต่าง ๆ ในยุคของการเปลี่ยนแปลงซึ่งเราจะต้องมีความรู้ที่ชัดแจ้ง
- อ.จีระ เสริมว่า วันนี้แม้ว่าเราจะมีความรู้เชิงลึกแล้ว ต้องพยายามให้รู้กว้างด้วย ถ้าเรามี Critical Thinking เราลึก แต่ถ้าเรามี Creative Thinking จะช่วยให้คิดกว้าง
- วันนี้เราต้องระมัดระวัง Creative Disruption ด้วย เช่น เรื่องจำนำข้าว
- ตัวอย่างความสำเร็จ คือ การจัดการศึกษาทวิภาคี
- ตัวอย่างความล้มเหลว.. คือ เรายังไม่สามารถคิดจัดการเรื่องอุบัติเหตุของนักเรียนได้ เรื่องเด็กตกกิจกรรม เรื่องคุณธรรม จริยธรรม
อ.จีระ ชื่นชมและขอฝากไว้ว่าความคิดแบบนี้จะต้องนำไปทำ ทำให้สำเร็จ และต่อเนื่อง Execution และเมื่อเจออุปสรรคแล้วต้องไม่ยอมแพ้
กลุ่มที่ 3
- เรามีมาตรฐานในการสร้างตัวผู้เรียนอยู่แล้ว โครงการที่อยากจะเสนอ คือ การใช้ Stem ใช้ Project Based Learning มาสร้างเด็กให้คิดเป็นและพัฒนาไปสู่นวัตกรรมใหม่ พยายามยกระดับนักเรียนอาชีวะ
- อ.จีระ เสริมว่า.. วันนี้ผมเริ่มแล้ว โดยได้คิดโครงการเพื่อพัฒนาตอบโจทย์ 4.0 โดยเน้น 4 สาขา คือ ท่องเที่ยว สุขภาพ เกษตร และSMEs & Start up
ข้อ 4 จะนำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking ใช้รวมกันอย่างไร ยกตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จ 2 เรื่องและล้มเหลว 2 เรื่อง
กลุ่มที่ 4
- นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking มาใช้ในกระบวนการคิด การแก้ปัญหา และการออกแบบการเรียนการสอน และสิ่งต่าง ๆ ในยุคของการเปลี่ยนแปลงซึ่งเราจะต้องมีความรู้ที่ชัดแจ้ง
- อ.จีระ เสริมว่า วันนี้แม้ว่าเราจะมีความรู้เชิงลึกแล้ว ต้องพยายามให้รู้กว้างด้วย ถ้าเรามี Critical Thinking เราลึก แต่ถ้าเรามี Creative Thinking จะช่วยให้คิดกว้าง
- วันนี้เราต้องระมัดระวัง Creative Disruption ด้วย เช่น เรื่องจำนำข้าว
- ตัวอย่างความสำเร็จ คือ การจัดการศึกษาทวิภาคี
กลุ่มที่ 9
- ตัวอย่างความล้มเหลว.. คือ เรายังไม่สามารถคิดจัดการเรื่องอุบัติเหตุของนักเรียนได้ เรื่องเด็กตกกิจกรรม เรื่องคุณธรรม จริยธรรม
ข้อ 5 บทเรียนวันนี้ได้อะไรติดตัวไป 3 เรื่อง และจะต่อยอดออกมาเป็น Value Diversity ได้อย่างไร?
กลุ่ม 10
- ได้รับฟังความคิดเห็นที่หลากหลายของผู้เรียนจากการที่ได้มาบูรณาการร่วมกัน ทำให้มีแนวทางที่จะทำงานร่วมกันต่อไป
- การคิดนอกกรอบโดยอยู่บนพื้นฐานของ Critical Thinking
- ความรู้วันนี้มีประโยชน์ที่สามารถนำมาปรับใช้ได้ในสถาบันการศึกษา
- การต่อยอด คือ เพิ่มมูลค่าให้กับผู้เรียนของอาชีวศึกษาและสอดรับกันนโยบาย 4.0
กลุ่มที่ 5
- ยอมรับว่าอาจารย์จีระเป็นปราชญ์ทางด้าน HR ของประเทศ และอาจจะของโลกด้วย
- อาจารย์พยายามสอนให้เราคิดนอกกรอบ คิดไม่ให้เหมือนคนอื่นคิดเพื่อไม่ให้ไปติดกับดัก ซึ่งตรงกับหลักทรงงานของในหลวง คือ อย่าไปยึดติดกับทฤษฎีแต่ต้องมีหลักวิชา วันนี้ได้เรียนรู้กระบวนการคิด 3 กระบวนการ คือ
(1) กระบวนการคิดหาความจริง ทำให้การทำงานง่ายขึ้น บรรลุเป้าหมายง่ายขึ้น และช่วยทำให้ความขัดแย้งลดลง มองไปถึงการเปรียบเทียบกระบวนการคิดของเอกชนกับภาคราชการ
อ.จีระ เสริมว่า.. วันนี้เอกชนคิดเร็ว คล่องแคล่วว่องไว แบบ Concept Agility แต่เราเป็นราชการก็สามารถทำงานหรือคิดแบบคล่องแคล่วว่องไวได้ และในอนาคตถ้าเราดึงเอาความคิดของภาคเอกชนมาพูดด้วยเราก็จะเกิด Value Diversity
2. คิดแบบหาทางเลือก ต้องคิดแบบมีส่วนร่วมและยอมรับความคิดเห็นที่แตกต่าง
3. คิดหาแนวทางปฏิบัติใหม่ ซึ่งถ้าเราคิดร่วมกันเราจะสามารถหาทางออกใหม่ ๆ ได้
อาจารย์พิชญ์ภูรี สรุปว่า..
หากจะสรุปสิ่งที่ทุกท่านได้วันนี้ ที่แน่ ๆ คือ Value Diversity นอกจากนั้น คือ
กระบวนการเรียนรู้ของท่านอาจารย์จีระ คือ Learn – Share – Care ซึ่งเน้นการคิดร่วมกันเพื่อให้เกิดไอเดีย และนำไปสู่แนวทางที่จะนำไปปรับใช้ Action มีวิธีการที่จะทำให้เกิดประสบความสำเร็จ คิดและเกิดการพัฒนา ท่านได้ให้ความสำคัญเรื่องความจำ และสุดท้ายอยากจะฝากแนวคิดสุดท้ายของท่านอาจารย์จีระ คือ 4 L’s การเรียนที่จะได้ผลต้องมีวิชาการที่ชัด มีบรรยากาศ เกิดสภาพแวดล้อมที่เกิดเรียนรู้ มีโอกาสได้ปะทะกันทางปัญญา และเกิดเป็น Community เป็นชุมชนที่จะคิดร่วมกันและต่อยอดต่อไป
............................................................................................................
ภาพบรรยากาศของการเรียนรู้
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย ศ.ดร. จีระ หงส์ลดารมภ์ ใน Chira Academy
จาก คุณมยุรี ศรีระหุด
สิ่งที่ประทับใจ
1. การฝึกอบรมที่กระตุ้นให้ผู้เข้ารับอบรมได้คิด วิเคราะห์ และระดมความคิดห็นบนพื้นฐาน การมีส่วนร่วม และคิดว่าสร้างสรรค์ร่วมกัน
2. กระตุ้นให้ผู้เข้ารับการอบรมให้ได้มีแนวทางในการนำไปบูรณาการในการบริหารสถานศึกษา
3.ความมุ่งมั่น และดั่งใจของท่านวิทยากรในการพัฒนาคนไทยให้เป็นคนที่รู้จักคิดและนำความคิดที่เกิดจากการตกผลึกแล้วไปพัฒนาประเทศต่อไป