การพัฒนาทักษะการคิด ให้กับกลุ่มผู้อำนวยการสถานศึกษาใหม่

สวัสดี ลูกศิษย์และชาว blog ทุกท่าน

เช้าวันที่ 26 ตุลาคม 2559 ผมได้รับเกียรติจากสำนักพัฒนาครูและบุคลากรอาชีวศึกษามาบรรยายหัวข้อ การพัฒนาทักษะการคิด ให้กับกลุ่มผู้อำนวยการสถานศึกษาใหม่กว่า 100 คน ในโครงการพัฒนาข้าราชการครูและบุคลากรการศึกษาก่อนแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งสถานศึกษา ผมเชื่อว่าการสร้างแรงบันดาลใจจากการพูดของผมในวันนี้ น่าจะเป็นส่วนหนึ่งที่จะกระตุ้นให้ ผอ.ทุกคนรวมพลังกัน และการทำ Workshop ในวันนี้รวมกลุ่มไปสู่ความสำเร็จอย่างแท้จริง

.......................................................................................................

เอกสารประกอบการบรรยาย

...................................................................................................

การระดมความคิดเห็นจากโจทย์ WORKSHOP

ข้อ 1 ถ้าจะพัฒนาทักษะการคิดของตัว ผอ.เอง ต้องเน้นอะไร 5 เรื่องและจะนำมาปฏิบัติได้อย่างไร?

ข้อ 2 พระองค์ท่านจากเราไปแล้ว คิดว่าอาชีวะจะนำเอาแนวคิดเรื่องความคิดกับความยั่งยืน มาใช้ในอาชีวะอย่างไร? ยกตัวอย่างโครงการ 3 เรื่องที่เหมาะสม

ข้อ 3 ถ้าจะขยายผลไปให้เด็กอาชีวะในเรื่องความคิดในระดับนักเรียน น่าจะมีแนวทางอย่างไร? เสนอเป็นโครงการพิเศษ

ข้อ 4 จะนำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking ใช้รวมกันอย่างไร ยกตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จ 2 เรื่องและล้มเหลว 2 เรื่อง

ข้อ 5 บทเรียนวันนี้ได้อะไรติดตัวไป 3 เรื่อง และจะต่อยอดออกมาเป็น Value Diversity ได้อย่างไร?

........................................................................................................

ข้อ 1 ถ้าจะพัฒนาทักษะการคิดของตัว ผอ.เอง ต้องเน้นอะไร 5 เรื่องและจะนำมาปฏิบัติได้อย่างไร?

กลุ่มที่ 1

• นำหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า คือ ต้องมีสมาธิก่อน แนวปฎิบัติ เช่น การฝึกตัวเราเอง อาจจะลองเข้าวัด สถานปฏิบัติสมาธิ
• ผู้บริหารต้องมีองค์ความรู้ทุกตัว ต้องมีนิสัยรักการอ่าน อ.จีระ เสนอให้ทุกคนกลับไปควรมีสมุดเล็ก ๆ สักเล่ม ไว้จดบันทึกความคิด
• ต้องติดตามสถานการณ์ปัจจุบัน มีความรู้รอบตัว
• ต้องมีการ Reflection กัน สะท้อนความคิด แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันให้ตกผลึกให้ได้ อ.จีระ แนะนำว่า ควรเชิญคนที่ไม่ได้มีตำแหน่งบริหารมาร่วมด้วย เช่น อาจารย์ และทำให้เขามีบรรยากาศปลอดภัยที่จะแสดงความคิดเห็น
• ทำให้เกิดแนวทางการปฏิบัติใหม่ ๆ Think – Make – Reflection ไปสู่ Rethink – Remake – Follow up

กลุ่มที่ 6

• มีสมาธิ มีการฝึกความจำ
• ฝึกคิดให้เป็นระบบ
• ฝึกคิดบวก
• มีสุขภาพที่ดี
• คิดแบบประชาธิปไตย

อ.จีระ เสริมว่า.. เราต้องฝึกที่จะตั้งคำถาม เพื่อให้มีการคิดต่อด้วย ที่สำคัญ คือ การเป็นคนแบบน้ำไม่เต็มแก้ว

ข้อ 2 พระองค์ท่านจากเราไปแล้ว คิดว่าอาชีวะจะนำเอาแนวคิดเรื่องความคิดกับความยั่งยืน มาใช้ในอาชีวะอย่างไร? ยกตัวอย่างโครงการ 3 เรื่องที่เหมาะสม

กลุ่มที่ 2

แนวคิด “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา”

• โครงการประหยัด อดออมในสถานศึกษา – สร้างความรู้ ความเข้าใจให้แก่ครู นักเรียน ผู้ปกครอง
• โครงการรักษา สิ่งแวดล้อมในสถานศึกษา เช่น การทำธนาคารขยะ Big Cleaning Day โครงการร่วมปลูกต้นไม้ในสถานศึกษา
• โครงการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม ในสถานศึกษา มีการจัดบรรพชาหมู่ มีการทำบุญตักบาตรทุกวันพระ มีการอบรมคุณธรรม จริยธรรรม ให้นักเรียนเล่าหน้าเสาธงว่าวันนี้ฉันทำความดีอะไรบ้าง
• แต่ก่อนเราทำงานแบบรอนโยบาย ยังไม่เป็น Pro – active ถ้าจะขยายผลไปสู่นักเรียน มองแนวทางของการพัฒนาประเทศแบบ Thailand 4.0 เด็กยุคใหม่มีวัฒนธรรมที่เปลี่ยนไป การมองเรื่องความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน นั้น เห็นว่า ควรจะสร้างเยาวชนไทยด้วยการใช้ Stem ใช้ Project Based Learning เน้นการเรียนรู้เรื่อง Startup เน้นให้เด็กมีความรู้เรื่องวิจัยและพัฒนา นำมาสร้างรายได้ สร้างมูลค่าได้
• เรามีมาตรฐานในการสร้างตัวผู้เรียนอยู่แล้ว โครงการที่อยากจะเสนอ คือ การใช้ Stem ใช้ Project Based Learning มาสร้างเด็กให้คิดเป็นและพัฒนาไปสู่นวัตกรรมใหม่ พยายามยกระดับนักเรียนอาชีวะ
• อ.จีระ เสริมว่า.. วันนี้ผมเริ่มแล้ว โดยได้คิดโครงการเพื่อพัฒนาตอบโจทย์ 4.0 โดยเน้น 4 สาขา คือ ท่องเที่ยว สุขภาพ เกษตร และSMEs & Start up
• นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking มาใช้ในกระบวนการคิด การแก้ปัญหา และการออกแบบการเรียนการสอน และสิ่งต่าง ๆ ในยุคของการเปลี่ยนแปลงซึ่งเราจะต้องมีความรู้ที่ชัดแจ้ง
• อ.จีระ เสริมว่า วันนี้แม้ว่าเราจะมีความรู้เชิงลึกแล้ว ต้องพยายามให้รู้กว้างด้วย ถ้าเรามี Critical Thinking เราลึก แต่ถ้าเรามี Creative Thinking จะช่วยให้คิดกว้าง
• วันนี้เราต้องระมัดระวัง Creative Disruption ด้วย เช่น เรื่องจำนำข้าว
• ตัวอย่างความสำเร็จ คือ การจัดการศึกษาทวิภาคี
• ตัวอย่างความล้มเหลว.. คือ เรายังไม่สามารถคิดจัดการเรื่องอุบัติเหตุของนักเรียนได้ เรื่องเด็กตกกิจกรรม เรื่องคุณธรรม จริยธรรม
• อ.จีระ เสริมว่า Value Diversity อยากให้ทุกคนเก็บไว้ในกระเป๋า เพราะโลกยุคต่อไปจะเต็มไปด้วยความหลากหลาย ..ทางความคิด ทางอาชีพ ทางภูมิศาสตร์ ทางภูมิสังคม ทางวัฒนธรรม ฯลฯ สังคมไทยคนที่คิดไม่เหมือนกัน คิดต่างกันมักจะทะเลาะกัน ขัดแย้งกัน แต่อาชีวศึกษาจะต้องมีความสามารถบริหารความหลากหลายนั้นมาให้เป็นความเป็นเลิศให้ได้

อ.จีระ เสริมว่า

1. อยากให้นำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ด้วย เพราะพระองค์ท่านสอนให้เราคิดเป็นระบบ

2. ชอบแนวคิดเรื่องการออม ซึ่งจะช่วยแก้ปัญหาสังคมปัจจุบันได้มาก ช่วยลดปัญหาความเห็นแก่ตัวของคนในสังคม

กลุ่มที่ 7

• นำแนวคิดของพระองค์ท่านเรื่องการศึกษาเพื่อพัฒนาประชาชน เช่น การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม
• เกษตรทฤษฎีใหม่กับการอาชีวศึกษา สอนให้เด็กเรียนรู้การทำการเกษตรเพื่อเลี้ยงตัวเองได้
• การพัฒนาพลังงานทดแทน พลังงานทางเลือก เช่น ไบโอดีเซล หรืออื่น ๆ ซึ่งจะเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาพลังงานอย่างยั่งยืน

อ.จีระ เน้นว่า.. อย่าลืมวิเคราะห์ว่าในแต่ละเรื่องพระองค์ท่านสอนวิธีคิดให้เราคิดอย่างไร?

อ.จ้า เสริมว่า.. ตัวอย่างของกลุ่มแรกที่พูดถึง “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา” เราต้องวิเคราะห์ว่ามีความคิดอะไรบ้างที่ซ่อนอยู่ เช่น คิดแบบนอกกรอบ หรือ คิดแบบสร้างสรรค์ คือ เป็น Critical Thinking

ข้อ 3 ถ้าจะขยายผลไปให้เด็กอาชีวะในเรื่องความคิดในระดับนักเรียน น่าจะมีแนวทางอย่างไร? เสนอเป็นโครงการพิเศษ

กลุ่มที่ 8

• แต่ก่อนเราทำงานแบบรอนโยบาย ยังไม่เป็น Pro – active ถ้าจะขยายผลไปสู่นักเรียน มองแนวทางของการพัฒนาประเทศแบบ Thailand 4.0 เด็กยุคใหม่มีวัฒนธรรมที่เปลี่ยนไป การมองเรื่องความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน นั้น เห็นว่า ควรจะสร้างเยาวชนไทยด้วยการใช้ Stem ใช้ Project Based Learning เน้นการเรียนรู้เรื่อง Startup เน้นให้เด็กมีความรู้เรื่องวิจัยและพัฒนา นำมาสร้างรายได้ สร้างมูลค่าได้
• เรามีมาตรฐานในการสร้างตัวผู้เรียนอยู่แล้ว โครงการที่อยากจะเสนอ คือ การใช้ Stem ใช้ Project Based Learning มาสร้างเด็กให้คิดเป็นและพัฒนาไปสู่นวัตกรรมใหม่ พยายามยกระดับนักเรียนอาชีวะ
• อ.จีระ เสริมว่า.. วันนี้ผมเริ่มแล้ว โดยได้คิดโครงการเพื่อพัฒนาตอบโจทย์ 4.0 โดยเน้น 4 สาขา คือ ท่องเที่ยว สุขภาพ เกษตร และSMEs & Start up
• นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking มาใช้ในกระบวนการคิด การแก้ปัญหา และการออกแบบการเรียนการสอน และสิ่งต่าง ๆ ในยุคของการเปลี่ยนแปลงซึ่งเราจะต้องมีความรู้ที่ชัดแจ้ง
• อ.จีระ เสริมว่า วันนี้แม้ว่าเราจะมีความรู้เชิงลึกแล้ว ต้องพยายามให้รู้กว้างด้วย ถ้าเรามี Critical Thinking เราลึก แต่ถ้าเรามี Creative Thinking จะช่วยให้คิดกว้าง
• วันนี้เราต้องระมัดระวัง Creative Disruption ด้วย เช่น เรื่องจำนำข้าว
• ตัวอย่างความสำเร็จ คือ การจัดการศึกษาทวิภาคี
• ตัวอย่างความล้มเหลว.. คือ เรายังไม่สามารถคิดจัดการเรื่องอุบัติเหตุของนักเรียนได้ เรื่องเด็กตกกิจกรรม เรื่องคุณธรรม จริยธรรม

อ.จีระ ชื่นชมและขอฝากไว้ว่าความคิดแบบนี้จะต้องนำไปทำ ทำให้สำเร็จ และต่อเนื่อง Execution และเมื่อเจออุปสรรคแล้วต้องไม่ยอมแพ้

กลุ่มที่ 3

• เรามีมาตรฐานในการสร้างตัวผู้เรียนอยู่แล้ว โครงการที่อยากจะเสนอ คือ การใช้ Stem ใช้ Project Based Learning มาสร้างเด็กให้คิดเป็นและพัฒนาไปสู่นวัตกรรมใหม่ พยายามยกระดับนักเรียนอาชีวะ
• อ.จีระ เสริมว่า.. วันนี้ผมเริ่มแล้ว โดยได้คิดโครงการเพื่อพัฒนาตอบโจทย์ 4.0 โดยเน้น 4 สาขา คือ ท่องเที่ยว สุขภาพ เกษตร และSMEs & Start up

ข้อ 4 จะนำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking ใช้รวมกันอย่างไร ยกตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จ 2 เรื่องและล้มเหลว 2 เรื่อง

กลุ่มที่ 4

• นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking นำเอา Critical Thinking กับ Creative Thinking มาใช้ในกระบวนการคิด การแก้ปัญหา และการออกแบบการเรียนการสอน และสิ่งต่าง ๆ ในยุคของการเปลี่ยนแปลงซึ่งเราจะต้องมีความรู้ที่ชัดแจ้ง
• อ.จีระ เสริมว่า วันนี้แม้ว่าเราจะมีความรู้เชิงลึกแล้ว ต้องพยายามให้รู้กว้างด้วย ถ้าเรามี Critical Thinking เราลึก แต่ถ้าเรามี Creative Thinking จะช่วยให้คิดกว้าง
• วันนี้เราต้องระมัดระวัง Creative Disruption ด้วย เช่น เรื่องจำนำข้าว
• ตัวอย่างความสำเร็จ คือ การจัดการศึกษาทวิภาคี

กลุ่มที่ 9

• ตัวอย่างความล้มเหลว.. คือ เรายังไม่สามารถคิดจัดการเรื่องอุบัติเหตุของนักเรียนได้ เรื่องเด็กตกกิจกรรม เรื่องคุณธรรม จริยธรรม

ข้อ 5 บทเรียนวันนี้ได้อะไรติดตัวไป 3 เรื่อง และจะต่อยอดออกมาเป็น Value Diversity ได้อย่างไร?

กลุ่ม 10

• ได้รับฟังความคิดเห็นที่หลากหลายของผู้เรียนจากการที่ได้มาบูรณาการร่วมกัน ทำให้มีแนวทางที่จะทำงานร่วมกันต่อไป
• การคิดนอกกรอบโดยอยู่บนพื้นฐานของ Critical Thinking
• ความรู้วันนี้มีประโยชน์ที่สามารถนำมาปรับใช้ได้ในสถาบันการศึกษา
• การต่อยอด คือ เพิ่มมูลค่าให้กับผู้เรียนของอาชีวศึกษาและสอดรับกันนโยบาย 4.0

กลุ่มที่ 5

• ยอมรับว่าอาจารย์จีระเป็นปราชญ์ทางด้าน HR ของประเทศ และอาจจะของโลกด้วย
• อาจารย์พยายามสอนให้เราคิดนอกกรอบ คิดไม่ให้เหมือนคนอื่นคิดเพื่อไม่ให้ไปติดกับดัก ซึ่งตรงกับหลักทรงงานของในหลวง คือ อย่าไปยึดติดกับทฤษฎีแต่ต้องมีหลักวิชา วันนี้ได้เรียนรู้กระบวนการคิด 3 กระบวนการ คือ

(1) กระบวนการคิดหาความจริง ทำให้การทำงานง่ายขึ้น บรรลุเป้าหมายง่ายขึ้น และช่วยทำให้ความขัดแย้งลดลง มองไปถึงการเปรียบเทียบกระบวนการคิดของเอกชนกับภาคราชการ

อ.จีระ เสริมว่า.. วันนี้เอกชนคิดเร็ว คล่องแคล่วว่องไว แบบ Concept Agility แต่เราเป็นราชการก็สามารถทำงานหรือคิดแบบคล่องแคล่วว่องไวได้ และในอนาคตถ้าเราดึงเอาความคิดของภาคเอกชนมาพูดด้วยเราก็จะเกิด Value Diversity

2. คิดแบบหาทางเลือก ต้องคิดแบบมีส่วนร่วมและยอมรับความคิดเห็นที่แตกต่าง

3. คิดหาแนวทางปฏิบัติใหม่ ซึ่งถ้าเราคิดร่วมกันเราจะสามารถหาทางออกใหม่ ๆ ได้

อาจารย์พิชญ์ภูรี สรุปว่า..

หากจะสรุปสิ่งที่ทุกท่านได้วันนี้ ที่แน่ ๆ คือ Value Diversity นอกจากนั้น คือ

กระบวนการเรียนรู้ของท่านอาจารย์จีระ คือ Learn – Share – Care ซึ่งเน้นการคิดร่วมกันเพื่อให้เกิดไอเดีย และนำไปสู่แนวทางที่จะนำไปปรับใช้ Action มีวิธีการที่จะทำให้เกิดประสบความสำเร็จ คิดและเกิดการพัฒนา ท่านได้ให้ความสำคัญเรื่องความจำ และสุดท้ายอยากจะฝากแนวคิดสุดท้ายของท่านอาจารย์จีระ คือ 4 L’s การเรียนที่จะได้ผลต้องมีวิชาการที่ชัด มีบรรยากาศ เกิดสภาพแวดล้อมที่เกิดเรียนรู้ มีโอกาสได้ปะทะกันทางปัญญา และเกิดเป็น Community เป็นชุมชนที่จะคิดร่วมกันและต่อยอดต่อไป

............................................................................................................

ภาพบรรยากาศของการเรียนรู้