กรณีศึกษากิจกรรมบำบัดในการยศาสตร์และการฟื้นฟูการประกอบอาชีพ

สวัสดีค่ะ วันนี้ดิฉันจะมาเขียน ในหัวข้อเรื่อง “กิจกรรมบำบัดในการยศาสตร์และการฟื้นฟูการประกอบอาชีพ” มาดูรายระเอียดไปพร้อมๆกันนะคะ

กรณีศึกษา : เคสวัย 70 ปี ที่เป็นสมองเสื่อมมา 3 ปี ไม่อยากออกสังคม เงียบอยู่คนเดียว เดิมเป็นทนายความ และเครียดด้วยภาระหนี้สินสะสมจากคดีความที่ไม่สำเร็จ แต่อยากช่วยครอบครัวทำงานแบบกิจกรรมยามว่าง ชอบปลูกต้นไม้ทานได้

วิเคราะห์กรณีศึกษาโดยใช้ PEOP model

การวิเคราะห์การทำงาน (Job Analysis) งานปลูกต้นไม้

กิจกรรมที่ทำในงาน	องค์ประกอบที่เกี่ยวข้องในการทำกิจกรรมนั้น	ความสามารถช่วยส่งเสริมหรือเป็นอุปสรรคในการทำงานอย่างไร
1.การดูแลรักษาต้นไม้	- Muscle strength - Endurance - Balance - Co-ordination ในการเดิน ยกกระถางต้นไม้ รดน้ำ พรวนดินฯลฯ - Executive function ทักษะในการบริหารจัดการ - ในการตัดสินใจ (judgement) - จัดระบบงาน (organising) - เรียงลำดับงาน ของการทำงานสวนในแต่ละขั้นตอนว่าควรทำสิ่งใดก่อน-หลัง (sequencing) คิดอย่างเป็นนามธรรม มีการคิดวางแพลนภายในหัวว่าจะทำอะไรต่อไปเช่น นึกภาพในหัว : พรวนดิน> นำต้นไม้มาลง > กลบดิน > รดน้ำต้นไม้ เมื่อคิดแล้วจากนั้นก็ปฏิบัติตาม เป็นต้น	ประเมินเพิ่มเติมในเรื่องการทำงานของร่างกายเพื่อใช้ในการทำกิจกรรม ผู้รับบริการมีภาวะสมองเสื่อม ซึ่งอาจะทำให้มีทักษะในการวางแผนในการทำการรวมไปถึงการทำกิจกรรมต่างๆที่ลดลงได้
2.เก็บผลผลิต	- Muscle strength - Endurance - Balance - Co-ordination ความสามารถในการทำงานของร่างกายในการเก็บผลิตผล - ความสามารถในการทำงานของ working memory ในการจดจำว่าต้นใดที่ได้เก็บผลิตผลไปแล้ว	ประเมินเพิ่มเติมในเรื่องการทำงานของร่างกายเพื่อใช้ในการทำกิจกรรม ผู้รับบริการมีภาวะสมองเสื่อม ซึ่งอาจะทำให้มีทักษะในการวางแผนในการทำการรวมไปถึงการทำกิจกรรมต่างๆที่ลดลงได้

Goal: ผู้รับบริการสามารถทำงานกิจกรรมแบบยามว่าง คือการปลูกต้นไม้เพื่อนำผลผลิตไปขายได้โดยมีผู้ดูแลคอยดูแลเรื่องความปลอดภัย ภายในระยะเวลา 2สัปดาห์

FoR: MoHo, Physical Rehabilitation, Psycho-social rehabilitation

Technique: Teaching and learning, Environment modification, Problem-solving approach, Adaptive skill training
Intervention:

• วิเคราะห์และแยกแยะปัญหาที่อาจจะพบจากการทำกิจกรรมปลูกต้นไม้ และช่วยกันคิดวิธีแก้ปัญหาร่วมกันกับผู้รับบริการและผู้ดูแล หลังจากนั้นประเมินซ้ำ และนำมาแก้ไข ปรับกิจกรรม ลด-เพิ่มขั้นตอนให้ตรงกับความสามารถของผู้รับบริการ
• skill training ฝึกทักษะที่จำเป็นในการปลูกต้นไม้ให้แก่ผู้รับบริการ เช่นความเข้าใจถึงวิธีการและขั้นตอนในแต่ละขั้นของการปลูกต้นไม้ ความสามารถในการทำงานของร่างกาย โดยเฉพาะความสามารถและทักษะด้านการบริหารจัดการ การคิดวางแผนขั้นตอนในการทำงาน ความสามารถในการจดจำ
• ให้คำแนะนำถึงวิธีการดูแลผู้รับบริการแก่ผู้ดูแล รวมไปถึงวิธีการจัดการความเครียดให้กับผู้ดูแล เนื่องจากพบว่าส่วนใหญ่ผู้ดูแลของผู้รับบริการในกลุ่มสมองเสื่อมมักจะมีภาวะความเครียดเกิดขึ้น โดยให้ผู้ดูแลนึกถึงอารมณ์เชิงบวก(positive emotion) ความพึงพอใจในอดีต การมีความสุขในปัจจุบัน และการมีความหวังในอนาคต ลักษณะเชิงบวก หรือ ความสามารถพิเศษหรือความเข้มแข็ง (strength)ของตนเอง(1) เป็นต้น
• จัดสิ่งแวดล้อมให้ส่งเสริมการทำกิจกรรมของผู้รับบริการเช่น จัดวางสิ่งของไว้ในที่ๆคุ้นเคย สภาพบ้านมีความปลอดภัย ไม่เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ มีผู้ดูแลคอยดูแลเรื่องความปลอดภัย ติดป้ายหรือฉลากไว้ให้กับสิ่งของต่างๆเพื่อให้ผู้รับบริการง่ายต่อการใช้(2)
• ลองให้ผู้รับบริการได้ทำกิจกรรมการปลูกต้นไม้จริง(work hardening)โดยมีผู้ดูแลและผู้บำบัดคอยสังเกตการณ์ เพื่อที่จะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจให้แก่ผู้รับบริการว่าตนสามารถทำได้ รวมไปถึงเพื่อช่วยในการหาปัญหาที่เกิดขึ้นจากการทำงานและนำไปสู่การประเมินผลซ้ำและปรับวิเคราะห์กิจกรรมต่อไปในอนาคต

LONG TERM GOAL : ผู้รับบริการสามารถทำกิจกรรมที่ตนเองสนใจได้ด้วยตนเอง และมีบทบาทในการช่วยเหลือครอบครัวและสังคมมากขึ้น

references :

1. Positive Psychology: An Introduction - Springer [Internet]. [cited 2016 Sep 30]. Available from: http://link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-94-...

2. Home modification by older adults and their informal caregivers [Internet]. [cited 2016 Sep 30]. Available from: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S...

---

เรามาต่อกันที่ กรณีศึกษาที่ 2กันเลยนะคะ

"เคสวัย 40ปีที่เป็นหลอดเลือดสมองตีบมา 3ปี เบื่อและอยากลาออกจากการทำงานอาจารย์ที่หนักจนไม่มีเวลาพักผ่อนและเสี่ยงเป็นหลอดเลือดสมองตีบ ไม่ชอบออกกำลังกาย มีความสามารถเป็นพิธีกร ดีเจ และนักเขียน และกำลังเครียดเพราะเป็นเสาหลักเลี้ยงดูครอบครัวกว่า 3คน และมีหนี้บ้านจากการผ่อนชำระเงินเดือนจากงานอาจารย์ประจำ"

วิเคราะห์ตามแบบ PEOP model

Person	environment	occupation	performance
- อายุ 40 ปี - เป็นโรคหลอดเลือดสมองตีบมา 3 ปี - Habit : ไม่ชอบออกกำลังกาย - Work : อาจารย์ “เบื่อและอยากลาออกจากการทำงานอาจารย์เพราะหนักไม่มีเวลาพักผ่อน”(Narrative CR) - Personal causation : เครียดเพราะ ไม่มีเวลาพักผ่อน, มีหนี้และเป็นเสาหลักเลี้ยงดูคนในบ้าน (self-esteem ลดลง) value / interest/ skill : เป็นพิธีกร ,ดีเจ ,นักเขียน "Motivation: อยากออกจากที่ทำงาน เพราะงานหนัก"	Social : ครอบครัว (ประเมินเพิ่มเรื่อง สมาชิกครอบครัว เพื่อน ลักษณะสภาพแวดล้อมชุมชน หรือคนใกล้ตัวของผู้รับบริการที่ผู้รับบริการอาจเกี่ยวข้อง) Physical : งานที่หนักจนไม่มีเวลาพักผ่อน	Work : การทำงานเป็นอาชีพอาจารย์ Leisure :งานพิธีกร ,ดีเจ , นักเขียนเป็นงานรอง ในลักษณะงานแบบกิจกรรมยามว่าง(work as a leisure) Rest :พักผ่อนไม่เพียงพอ "Ability"	- สามารถจักการเวลาและปัญหาของตนเองได้ - ความเครียดลดลง - สุขภาพร่างกายแข็งแรงดี ไม่มีปัจจัยเสี่ยงที่จำนำไปสู่การเกิดโรคหลอดเลือดสมองตีบซ้ำ - มีความสุขในการทำงาน " Role transformation"

การวิเคราะห์การทำงาน (Job Analysis) งานอาชีพอาจารย์

กิจกรรมที่ทำในงาน	องค์ประกอบที่เกี่ยวข้องในการทำกิจกรรมนั้น	ความสามารถช่วยส่งเสริมหรือเป็นอุปสรรคในการทำงานอย่างไร
1. การเตรียมการสอน	ความรู้ที่เกี่ยวกับเรื่องที่ต้องการจะสอนตามหลักสูตรที่กำหนด Planning , Creative thinking, Decision making Time management Metacognitive : problem solving	ส่งเสริม : ความรู้เกี่ยวกับเรื่องที่จะสอนเป็นอย่างดี มีประสพการณ์การสอนเป็นเวลานาน ขัดขวาง : เบื่อ ขาดแรงจูงใจในการทำงาน ไม่อยากทำอาชีพอาจารย์
2. ทำงานด้านการวิจัย , นวัตกรรม	ทำวิจัย/นวัตกรรมที่ส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอน Planning , Creative thinking, Decision making Time management ,problem solving	ส่งเสริม : มีความคิดสร้างสรรค์ ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องที่จะทำการศึกษาค้นคว้า มีทักษะทางด้านการใช้ภาษาเป็นอย่างดี จากข้อมูลที่กล่าวว่าชอบเป็นนักเขียน ขัดขวาง : เบื่อ ขาดแรงจูงใจในการทำงาน ไม่อยากทำอาชีพอาจารย์
3. การบริหารและพัฒนาองค์กร	มีส่วนร่วมในการ วางแผนของภาควิชา/สาขาวิชา และ ดำเนินการติดตามผลการดำเนินการของภาค/สาขาวิชา Planning , Creative thinking, Decision making Time management , ,problem solving	ส่งเสริม : มีทักษะด้านการสื่อสารและการปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นที่ดี จากข้อมูลที่กล่าวว่าชอบอาชีพดีเจ ขัดขวาง : เบื่อ ขาดแรงจูงใจในการทำงาน ไม่อยากทำอาชีพอาจารย์

Goal: ผู้รับบริการสามารถทำงานหลักคืองานอาจารย์ได้อย่างมีความสุข ภายในระยะเวลา 4 สัปดาห์

FoR : Behavioral FoR , MOHO , physical rehabilitation, psychosocial

Technique : psycho-education ,Motivation interview, stage of change (self- management)

Intervention

• ให้ความรู้เรื่องโรคหลอดเลือดสมองตีบแสดงให้เห็นผลเสียของการเกิดโรคที่จะกระทบต่อตนเองและให้คำแนะนำเกี่ยวกับวิธีการดูแลตนเองสำหรับการป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองตีบซ้ำ
• ทำการสัมภาษณ์ผู้รับบริการเพื่อสร้างแรงจูงใจและปรับเปลี่ยนความคิดของผู้รับบริการนำไปสู่การกลับไปทำงานได้อย่างมีความสุข
• แนะนำการจัดการเวลาและการหากิจกรรมยามว่างที่ผู้รับบริการสนใจ เป็นความชอบของผู้รับบริการเอง ซึ่งจะทำให้เกิดความภาคภูมิใจในการทำกิจกรรมแต่ละวัน ซึ่งกิจกรรมนั้นๆอาจจะเป็นกิจกรรมในรูปแบบของ work as a leisure เช่น การเป็นพิธีกร ดีเจ หรือนักเขียนหนังสือ ซึ่งอาจทำให้มีรายได้ไปจุนเจือครอบครัวเพิ่มขึ้น ผู้รับบริการเกิดคุณค่าในตนเองมากขึ้น
• Relaxation technique เพื่อลดความเครียดจากเรื่องต่างๆ โดยใช้วิธีการ Guided Imagery and Music(GIM) โดยให้ผู้รับบริการหลับตาและจิตนาการถึงสิ่งที่ผ่อนคลายเช่นธรรมชาติหรือเรื่องราวความสุขในอดีต ประกอบไปด้วยการที่ผู้บำบัดสร้างบรรยากาศโดยการเปิดเพลงคลอเบาๆเพื่อเป็นการปรับสิ่งแวดล้อมให้รู้สึกผ่อนคลายมากขึ้น ,สอนเทคนิคการหายใจเพื่อการผ่อนคลาย() ให้ผู้รับบริการได้สามารถทำวิธีการกลับไปทำที่บ้าน ขณะที่ตนรู้สึกเครียดมากจนเกินไป
• ให้คำแนะนำถึงเรื่องของการวางแผนใช้ความสามารถทางด้านร่างกายและจิตใจและแสดงให้เห็นถึงความสามารถที่ผู้รับบริการมีโดยอิงจากขั้นตอนของการเปลี่ยนแปลง(stage of change) โดยเริ่มจากขั้นไม่สนใจปัญหา(Pre-contemplation) > ขั้นลังเลใจ > ขั้นตัดสินใจและเตรียมตัว > ขั้นลงมือปฏิบัติ > ขั้นกระทำต่อเนื่อง >การกลับไปมีปัญหาซ้ำ เพื่อนำสู่การเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นอย่างถาวร(1)

LONG TERM GOAL : ผู้รับบริการสามารถจัดการกับความเครียดของตนเอง และสามารถจัดการและหาเวลาในการทำกิจกรรมที่ตนเองชอบได้

references :

1. Matsumoto M, Smith JC. Progressive muscle relaxation, breathing exercises, and ABC relaxation theory. J Clin Psychol. 2001;57(12):1551–7.

2.Wallace LS, Buckworth J, Kirby TE, Sherman WM. Characteristics of Exercise Behavior among College Students: Application of Social Cognitive Theory to Predicting Stage of Change. Prev Med. 2000;31(5):494–505.