ความรู้ใหม่ด้านประสาทวิทยา

ความรู้ใหม่ด้านประสาทวิทยา

        ตอนที่ผมเรียนแพทย์   อาจารย์สอนว่าเซลล์ที่ทำหน้าที่ในระบบของสมองและระบบประสาทต่าง ๆ คือเซลล์ประสาท (neurone) เชื่อมต่อกันด้วยโครงข่ายใยประสาท   ทำให้เกิดการทำงานของสมองและระบบประสาทของร่างกาย  สัตว์ที่มีเซลล์สมองมาก   มีโครงข่ายใยประสาทซับซ้อนก็จะยิ่งฉลาด   เซลล์อื่น ๆ ในระบบประสาทที่เรียกว่า glia cells (มีหลายชนิด) เป็น "หน่วยส่งกำลังบำรุง" ไม่เกี่ยวกับการทำหน้าที่ของระบบประสาท  glia cells นี้มีจำนวน 9 เท่าของจำนวน neurone

        เวลานี้พบว่าความเชื่อข้างต้นไม่จริงเสียแล้วครับ   R. Douglas Fields นักวิจัยของสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติและการพัฒนามนุษย์   และเป็นศาสตราจารย์ด้าน Neurosciences & Cognitive Science แห่งมหาวิทยาลัยแมรี่แลนด์   เขียนบทความเรื่อง The Other Half of the Brain ลงใน Scientific American ฉบับเดือนเมษายน 2547   ให้หลักฐานว่า glia cells ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการรับส่งสัญญาณประสาทของ neurone และ glia cells ก็ส่งสัญญาณติดต่อกันเองด้วย   ผลการทดลองเพาะเลี้ยง neurone ในห้องปฏิบัติการบ่งชี้ว่า glia cells หรือสิ่งที่หลั่งออกจาก glia cells ช่วยทำให้ neurone สร้างรอยเชื่อมใยประสาท (synapse) เพิ่มขึ้นอย่างมากมาย   ทำให้คาดกันว่า glia cells เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้และความจำ   รวมทั้งการซ่อมแซมเส้นประสาทที่ถูกทำลาย

        การตรวจสมองของไอน์สไตน์ที่เก็บไว้หลายสิบปี   ไม่พบว่ามีจำนวน neurone หรือ synapse มากกว่าสมองคนปกติทั่ว ๆ ไป   ที่พบว่าที่ส่วนของสมองที่เรียกว่า association cortex ซึ่งทำหน้าที่คิดอย่างซับซ้อน   มีจำนวน glia cells มากกว่าคนปกติ

        เอาเรื่องนี้มาเล่าเพื่อเตือนสติว่า   สิ่งที่เรียกกันว่า "ความรู้ทางวิทยาศาสตร์" นั้น  ในหลายกรณียังไม่ใช่ความจริงแท้   เป็นเพียงความเข้าใจของมนุษย์ตามหลักฐานเท่าที่มีในขณะนั้น  เราไม่ควรปักใจเชื่ออย่างงมงาย

 

                                         

                                                  ภาพประกอบ

 

 

วิจารณ์  พานิช
 24 ต.ค.48