ชีวิตที่พอเพียง ๒๖๙๗. ย้อนยุคอเมริกัน

บทความเรื่อง When was American innovation at its best? A guided tour ใน นสพ. International New York Times วันที่ ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๙ น่าอ่านมาก บอกความแตกต่างในการดำรงชีวิตช่วงละ ๕๐ ปี โดยสรุปมาจากหนังสือ The Rise and Fall of American Growth บทความในอินเทอร์เน็ตตามลิ้งค์ดีกว่าใน นสพ. ตรงที่มีรูปประกอบมากกว่า

เริ่มจากเมื่อปี ค.ศ. 1870 คือ ๑๔๖ ปีมาแล้ว คนอเมริกันทั่วๆ ไปมีเสื้อผ้าสำหรับสวมทำงานคนละสองชุดเท่านั้น เฉพาะคนมีฐานะจะมีชุดที่สามที่ใช้สวมไปวัดหรือไปร่วมงาน อ่านแล้วคิดถึงชีวิตตนเอง ก็แบบนี้แหละ นอกจากนั้นอาหารหลักของคนอเมริกันสมัยนั้นคือเนื้อหมู เพราะหมูเลี้ยงง่าย นี่ก็แบบเดียวกับบ้านผมสมัยผมเป็นเด็ก เราเลี้ยงหมูโดยทำคอกไว้ใกล้บ้านแต่เราเลี้ยงไว้ขาย ไม่ได้ฆ่ากินเอง ใช้วิธีไปซื้อจากคนขายหมู ซึ่งจะฆ่าสุปดาห์ละ ๒ ตัว ในวันอาทิตย์กับพฤหัส ยกเว้นเป็นวันพระ

เล่าเรื่องอเมริกัน แต่อดเทียบกับชีวิตของตนเองไม่ได้

เขาบอกว่าสมัยนั้นคนอเมริกันยากจนมาก รายได้ปรับให้เท่าค่าครองชีพปี ค.ศ. 2010 สมัยนั้นคนอเมริกันใช้จ่ายคนละ ๒,๘๐๘ ดอลล่าร์ต่อปีเท่านั้น คือจนกว่าคนในประเทศคองโกเดี๋ยวนี้ ซึ่งผมเถียงว่าเป็นข้อสรุปที่ผิด เพราะในยุคนั้นคนไม่ได้ มีชีวิตอยู่กับเงินเป็นหลัก เขาปลูกผักเลี้ยงสัตว์ไว้กินเอง เหมือนที่บ้านพ่อแม่ผมสมัยผมเป็นเด็ก เราใช้เงินน้อยมาก เพราะอาหารก็มีอยู่ข้างบ้านและในสวน เราเลี้ยงเป็ดไก่ไว้กินไข่กินเนื้อ เลี้ยงหมูไว้ขาย

อาหารสมัยนั้น ทำให้มีคนเป็นโรคกระดูกอ่อน และเลือดออกตามไรฟัน อันนี้พวกผมดีกว่ามาก เพราะเรามีผักผลไม้กินเหลือเฟือ

แต่พอมาถึงเรื่องส้วม ก็เหมือนบ้านผมอีกแล้ว ขอข้ามไปนะครับ มันไม่เจริญจักษุและนาสิก ที่ร้ายคือเขามีระบบระบายน้ำลงคลองทั้งน้ำดีน้ำเสียและน้ำจากส้วม ก็คงเหมือนกรุงเทพสมัยโน้น

สมัยนั้นมนุษย์ยังไม่รู้จักผลิตกระแสไฟฟ้า ใช้เทียนไข หรือตะเกียงน้ำมัน(ปลา)วาฬ แต่สมัยผมเป็นเด็กที่บ้านใช้ตะเกียงน้ำมันก๊าดแบบทำเอง กลางคืนผมอ่านหนังสือด้วยตะเกียงแบบนี้จนขึ้นชั้น ม. ๓ หรือ ม. ๔ พ่อจึงต่อไฟจากแบตเตอรี่รถยนต์มาให้ใช้ และตอนหลังเป็นไฟปั่นจากโรงสีข้าว

๕๐ ปีให้หลัง ในปี ค.ศ. 1920 บ้านเมืองอเมริกันเจริญขึ้นมาก มีไฟฟ้าใช้ มีรถราง และรถใต้ดินในเมืองใหญ่ๆ อ่านรายละเอียดกันเองนะครับ น่าอ่านมาก

มาถึงยุคปัจจุบัน ทุกคนมีซุปเปอร์คอมพิวเตอร์อยู่ในมือหรือในกระเป๋า และเดินทางทางเครื่องบินกันเป็นว่าเล่น แถมยังอายุยืนขึ้นมากมาย

วิจารณ์ พานิช

๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๙

ห้อง ๓๓๒ โรงแรม Royal Plaza, มงเทรอซ์, สวิตเซอร์แลนด์