เมื่อวันสอบโอเนตมาถึง ข้าพเจ้าได้เดินทางไปคุมสอบที่อำเภอ โกสุมพิสัย ห่างจากอำเภอข้าพเจ้า 21 กิโล
เป็นวันที่เด็กมาครบ ที่ไม่เคยมาก็โผล่ แปลกมาก
เป็นวันที่ชุมนุมเด็กทั้งอำเภอ ไม่ต้องแปลกใจที่เกิดการชกต่อยกัน
ในฐานะครูคุมสอบ มีความรู้สึกไม่ต่างไปจากเด็กต้องรีบตื่นแต่เช้าเพื่อเดินทางไปอีกอำเภอหนึ่ง
มันเป็นการสอบที่ไร้ชีวิต ชีวาของเด็กๆหายไป มีหุ่นยนตร์ต้องนั่งรอ ประกาศอย่างเดียว
เด็กๆ สอบเสร็จตั้งแต่ชัวโมงแรก เวลาที่เหลือ นอนๆๆ
ในขณะรอหมดเวลาเด็กทั้งนั่ง ทั้งนอน เพราะไม่ให้ออกไปไหน
เลยหากระดาษเศษ มาให้นักเรียนเสดงควมรู้สึก ในการสอบโอเนตครั้งนี้
เรียนมาเกือบสามปี เอาแค่50 ข้อเป็นเคร่ื่องตัดสิน การประเมินหลายๆอย่างตามมา
โรงเรียนกลัวน้อยหน้า กลัวคะแนนไม่ดี จ้างติวเตอร์มาติว
"เขา" ไม่ได้จริงใจกับ "เรา" "เขา" สนใจกับเพียง "๒๐ เปอร์เซ็นต์" ที่เห็นในโรงเรียนดีๆ ในโครงการดังๆ .... "เขา" ไม่เคยจริงจังกับนักเรียนหลังเส้นเฉลี่ยฐานะครอบครัว .... มีแต่จะทำไปเป็นพิธี กดขี่ให้ไม่รู้ และ ไม่รู้ว่าไม่รู้ .... ครูเพื่อศิษย์เท่านั้นคือทางออก .... สู้ครับ