17. ปัญหา เท่ากับ โอกาส

อยู่กับลูกมีความสุขทุกวัน.

ทุกวันที่อยู่กับลูก ..มีแต่ความสุข

น่าแปลกเหมือนกันที่การอยู่กับเด็ก แล้วมีความสุข ช่างเป็นเรื่องง่ายเสียจริง

ลองค้นหาความสุขเมื่ออยู่กับเด็กกันดูนะคะ

________

เมื่อคุณครูมีนัดคุยกับผู้ปกครอง เพื่อสรุปผลการเรียนของลูกให้คุณแม่ฟัง

คุณครูพูดมาประโยคเดียว บอกว่า: ลูกไม่มีปัญหาอะไรนะคะ คุณแม่ ทุกอย่างโอเคหมดเลยค่ะ

แม่เป็นห่วง แม่ถามคุณครูว่า : คุณครูคะ ลูกคุยเก่งมั้ยคะ ตอนอยู่ในห้อง ลูกอยู่บ้านพูดไม่หยุดเลยค่ะ

คุณครูตอบว่า: อ้อ เด็กคุยกันเป็นเรื่องปกติคะ. เด็กคุยกันทั้งห้องค่ะ เตือนก็หยุด ไม่มีปัญหาค่ะ คุณแม่ ปกติ

แม่เป็นห่วง แม่ถามคุณครูอีกว่า: คุณครูคะ ลูกมีแกล้งเพื่อนในห้องมั้ยคะ บางทีอยู่บ้านลูกชอบเล่นต่อสู้ค่ะ

คุณครูตอบว่า: อ้อ เด็กก็เล่นกันเป็นเรื่องปกติค่ะ คุณแม่ แต่ถ้าเล่นแรง คุณครูจะดูให้นะคะ เด็กเล่นกันเป็นเรื่องปกติค่ะ คุณแม่

แม่เป็นห่วงอีกว่า: คุณครูคะ ลูกไม่ได้ว่ายน้ำหลายอาทิตย์เลย ไม่สบายบ้าง ไม่ได้เอาชุดมาบ้าง อย่างนี้ต้องมาเรียนเพิ่มมั้ยคะ จะเป็นอะไรมัิยคะ คุณครู

คุณครูตอบว่า :ไม่เป็นไรค่ะ เดี๋ยวถ้าติดปัญหาคุณครูจะแจ้งไปนะคะ เด็กๆไม่สบายกันเยอะ ไม่ได้ลงน้ำเป็นเรื่องปกติค่ะ

คุณแม่เป็นห่วงภาษาอังกฤษลูก : คุณครูคะ ภาษาอังกฤษของลูกยังไม่ค่อยคล่องเลยค่ะ คุณครู

คุณครูตอบว่า : เป็นเรื่องปกติค่ะ คุณแม่ ค่อยๆฝึกไปน้องจะคล่องขึ้นเรื่อยๆค่ะ

คุณแม่คิดว่าจะถามเรื่องอื่นๆของลูกอีก แต่ก็ตัดสินใจไม่ถามต่อ คงเป็นเรื่องปกติของเด็กวัยนี้สำหรับพฤติกรรมต่างๆที่แม่เป็นห่วง ถ้ามีเรื่องร้ายแรง คุณครูคงบอกมาแล้ว

________________

แม่เริ่มกลับมาคิดว่า จริงๆ เด็กๆ ก็คงมีการซน เล่น คุยต่างๆตามประสาเด็ก

ถ้าเรามองว่าเป็นเรื่องปกติตามวัยเด็ก เด็กก็จะเป็นเด็กปกติ ไม่มีปัญหาต้องแก้

เด็กก็จะเติบโตได้ตามปกติ ไปตามพัฒนาการตามวัย ตามการเติบโต การเรียนรู้ของเขา

เพราะพฤติกรรมทั้งหมดแท้จริงเป็นไปตามวัย เป็นไปตามพัฒนาการเด็ก

แต่บางที ที่เรารู้สึกว่าลูกวุ่นวาย เรื่องนี้ก็ไม่ถูก เรือ่งนี้ก็ไม่ได้ ทำไมลูกเรามีแต่ปัญหา

อาจเป็นเพราะเราเห็น"ความปกติ" ตามพัฒนาการ เป็นเรื่อง"ไม่"ปกติหรือไม่

* ทำไมลูกไม่อยู่นิ่งเลย .. เด็กกำลังพัฒนากำลังแขนขาให้ใช้งานคล่อง เด็กจึงไม่อยู่นิ่ง ชอบเดิน วิ่ง และปีน

* ทำไมลูกเราพูดไม่หยุด.. เด็กกำลังอยู่ในวัยฝึกการใช้ภาษา ฝึกเชื่อมโยงเหตุและผล เด็กอยู่ในวัยสนใจอยากรู้ เด็กจึงถามคำถาม และเด็กกำลังฝึกการใช้รูปปาก ออกเสียงคำได้หลากหลาย

* ทำไมลูกเราดื้อและซนแบบนี้ .. เด็กอยู่ในวัยค้นหาตัวเอง ทดสอบขอบและวินัยของพ่อแม่ เพื่อให้เขาเข้าใจขอบและวินัยที่แท้จริงของตนเอง. เด็กดื้อเพราะกำลังฝึกความเป็นตัวของตัวเอง (autonomy) เพื่อให้เขารู้จักตัวเองว่าเขาเป็นอีกหนึ่งคนที่แยกจากพ่อแม่ และ เขามีตัวตนของเขา ดังนั้น เขาจึงดื้อ ไปตามพัฒนาการของเขา เพื่อให้เขาเติบโตอย่างสมบูรณ์ (จริงๆเด็กไม่ได้ดื้อ แต่เด็กเป็นตัวของตัวเอง )

____________

สิ่งสำคัญ คือ พ่อแม่เข้าใจจุดนี้ และ กำหนดขอบเขตให้ชัด เป็นการฝึกเขาให้รู้จักวินัย พร้อมๆกับ การให้เขาได้มีความเป็นตัวของตัวเองด้วย. การเป็นตัวของตัวเอง ไม่ใช่การดื้อตามที่เราเข้าใจ.

การเป็นตัวของตัวเอง คือ การที่เขารับรู้ตัวตนของเขา เขามีตัวตน( self) ให้รัก มีตัวตนให้ปกป้อง มีตัวตนให้ดูแล และสิ่งนี้สำคัญมาก ที่เขาจะรู้จักปกป้องตัวเอง ดูแลตัวเองได้เมื่อโตขึ้น

___________

ข้อสำคัญ คือ จะกำกับวินัยลูกอย่างไร ให้เหมาะสมกับการที่ลูกจะเป็นตัวของตัวเองได้ด้วย

เรื่องนี้เป็นศิลปะของการเลี้ยงลูกที่พ่อแม่ต้องฝึกบาลานซ์ความเหมาะสม กับการรับมือกับอารมณ์ของลูก เมื่อลูกกำลังทดสอบขอบเขต เมือ่เรากำกับวินัย ในขณะเดียวกันกับที่ลูกกำลังพัฒนาความเป็นตัวของตัวเอง ทำอย่างไรจึงจะเหมาะสม

เรื่องนี้ไม่มีคำตอบสำเร็จรูป แต่อาศัยการฝึกที่จะหาจุดบาลานซ์ระหว่าง 2 ส่วนนี้

หากเรามองว่า เมื่อลูกมีอารมณ์นั้น เป็นเรื่องปกติ

เรารับมือกับอารมณ์ลูก โกรธ โมโห ร้องไห้ เสียใจ อย่างปกติ

"เข้าใจ"เขาตามความรู้สึก อารมณ์ที่เป็น และเห็นใจเขาเมือ่เขามีความรู้สึกเหล่านี้

นั่นเป็นเพราะเขายังเด็ก เขาสื่อสารกับผู้ใหญ่ที่"ความรู้สึก "

และใช้โอกาสนี้ในการฝึกลูกรู้จักอารมณ์ต่างๆ เป็นการฝึกอีคิวเขาตั้งแต่ยังเด็ก

____________

มองให้เห็น"โอกาส " ในวิกฤตอารมณ์ต่างๆที่ลูกเป็น

เราจะ ได้ win- win-win-win -win -win .... situation

คือ การรับมือกับอารมณ์ลูกได้ และ ลูกได้เรียนรู้จักอารมณ์ตัวเอง

พ่อแม่อารมณ์ดีไม่ต้องทะเลาะกับลูก ลูกอารมณ์ดีพ่อแม่เข้าใจ และ ลูกยังได้รับการฝึกให้รู้จักอารมณ์ตัวเอง ทำให้มีอีคิวดี สุขภาพจิตดี ติดตัวไปจนโต ลูกเข้าวินัยได้ พร้อมๆกับการรู้จักตัวของตัวเอง มีตัวตนให้รัก มีตัวตนให้ปกป้อง และ มีตัวตนให้ดูแล รวมถึง พ่อแม่เป็น" ต้นแบบ"การรับมือกับอารมณ์ต่างๆ ลูกก็จะรับมือกับอารมณ์ของตนเองได้เก่งเหมือนพ่อแม่

เช่นนี้แล้ว ความสัมพันธ์ระหว่างเรากับลูกก็จะดี

เป็นพื้นฐานความสุขภายในครอบครัว และการจะประสบความสำเร็จของลูกในอนาคต

เป็นยันต์กันภัย-ความผูกพันทางใจ ( attachment) ให้ลูก เมื่อลูกพบเจอเรื่องลำบาก

ลูกรู้จักอารมณ์ตัวเอง และ หาทางคิดแก้ปัญหา ไม่จมกับอารมณ์

เมื่อลูกหาทางออกไม่เจอ ด่านสุดท้ายที่หมดหนทาง ลูกกลับมาหาพ่อแม่ พ่อแม่เป็นเบาะพึ่งพิงใจ

ลูกรู้ว่า ลูกมีที่ปลอดภัยสำหรับทุกภยันตราย ลูกจะไม่อารมณ์ชั่ววูบ หาทางแก้ปัญหาด้วยทางลัด

ลูกมีตัวตนให้รัก มีตัวตนที่ต้องปกป้อง เพื่อตัวเอง และเพื่อคนที่รักเขา

เขาจะไม่พาตัวเองเข้าสู่อันตรายต่างๆ แม้คิดจะทำ หรือ จะลอง

สิ่งที่จะลอยขึ้นมาในความทรงจำ คือ ถ้าทำแบบนี้ แม่จะเสียใจ เขาจะไม่ทำ

สิ่งสำคัญ คือ "ความสัมพันธ์ระหว่างกัน" และ การเปิดโอกาสให้ลูกได้"ฝึกคิด"

___________

"ความสัมพันธ์" เป็นพื้นฐานของครอบครัว ตั้งแต่เล็กไปจนโต

สิ่งที่ลูกจะได้ คือ Trust ความรู้สึกวางใจในโลกนี้

2-6 ปี สิ่งสำคัญที่ต้องฝึกไปคู่กัน คือ "วินัย" ความรับผิดชอบตนเอง การฝึกลูกทำงานบ้าน การรู้จักตนเอง ( ( Self). การ"รู้จักและรับมือ"อารมณ์ตนเอง และการนำพาลูกค่อยๆฝึก"คิด" ทีละน้อย

6-12 ปี เด็กวัยนี้ พัฒนาการที่สำคัญ คือ "Industry" (ตามทฤษฎีของอีริกสัน) คือ การฝึกความขยัน มุ่งมั่นอุตสาหะ ความพยายามในการทำสิ่งต่างๆ รวมถึงเด็กวัยนี้ เริ่มเข้าสู่สังคมโรงเรียน ต้องการการยอมรับจากเพื่อน สิ่งสำคัญในวัยนี้ที่ต้องฝึก คือ "compete- compromise- coordinate "( cr: นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ )

คือ การปะทะกัน ( ทะเลาะกับเพื่อน โกรธเพื่อน มีเรื่องกับเพื่อน ) - การรู้จักเป็นฝ่ายชนะบ้าง แพ้บ้าง- สุดท้ายกลับมาเป็น เพื่อนกันเหมือนเดิม. เด็กต้องฝึกเรื่องราวเหล่านี้ตลอดช่วงของการเรียน เพื่อให้เด็กเติบโตขึ้นมาเท่าทันกับโลกของความจริงในอนาคตที่เด็กจะต้องเจอต่อไปในชีวิต

ดังนั้น การที่ลูกมีปัญหาที่โรงเรียน อย่ามองว่าเป็นปัญหา มองให้เห็นโอกาสในการฝึกลูกที่จะรับมือกับปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น เป็นข้อสอบชีวิตเพื่อมาฝึกลูกเราให้เก่งขึ้น และ มีทักษะชีวิตที่พร้อมสำหรับโลกผู้ใหญ่ในอนาคตที่เขาต้องเจอจริงๆ ในขณะที่เรายังอยู่ และ แม้เมื่อไม่มีเราอยู่

เมื่อลูกอยู่กับปัญหาได้ สุขเป็น ทุกข์เป็น ทุกข์แล้ว กลับมาสุขใหม่ได้

เช่นนี้แล้ว ..เราจะอยู่กับลูกมีความสุขทุกวัน เป็นเรื่องไม่ยากเลย

เพราะ สุข- ทุกข์ เป็นเรื่องปกติ มาแล้วก็ผ่านไป .. เป็นเรื่องปกติ

ลองทำดูนะคะ ..

ด้วยรัก

แม่แอน