...ตำนานลอยสะเปาของล้านนา...


...ตำนานลอยสะเปาของล้านนา...

ปัจจุบันจะเรียกว่า “ลอยกระทง” แต่ในอดีตชาวล้านนาจะเรียกว่า “ลอยสะเปา, ลอยสะตวง, ลอยไฟ, ลอยโขมด” ...ในหนังสือตำนานโยนก และ จามเทวีวงศ์ (สงวน โชติสุขรัตน์, 2511, หน้า 115, 117-118 ; ศรีเลา เกษพรหม, 2542, หน้า 5851 ; ประสงค์ แสงงาม, สัมภาษณ์, 21 พฤศจิกายน 2551; มณี พยอมยงค์, 2547, หน้า 235) กล่าวว่า เกิดขึ้นที่อาณาจักรหริภุญไชย (จังหวัดลำพูน) เมื่อ จ.ศ. 309 หรือ พ.ศ. 1490 ช่วงพุทธศตวรรษที่ 14 มีกลุ่มคนมอญ หรือ เม็ง ที่อาศัยอยู่ในเมืองหริภุญไชยได้อพยพหนีอหิวาตกโรคที่เกิดขึ้น ซึ่งมีผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก จึงได้พากันอพยพไปอยู่ที่ “เมืองสะเทิม หรือ สุธัมมวดี” และต่อไปยัง “เมืองหงสาวดี” เป็นเวลาถึงถึง 6 ปี พออหิวาตกโรคในเมืองหริภุญชัย ได้สงบลงแล้ว บางกลุ่มก็สร้างหลักปักฐานมีครอบครัวใหม่ก็อยู่ที่นั่นต่อไป แต่บางกลุ่มที่คิดถึงถิ่นฐานบ้านเดิมก็พากันเดินทางกลับหริภุญไชย เมื่อพี่น้องได้พลัดพรากจากกันก็มีความคิดถึงกัน ดังนั้นเมื่อถึงวันครบรอบ ที่ได้จากพี่น้องที่เมืองหงสาวดีมา จึงพากันจัดดอกไม้ธูปเทียนเครื่องสักการะ พร้อมทั้งเครื่องอุปโภคบริโภค ใส่ลงในสะเปา สะตวง ลอยลงน้ำแม่ปิง น้ำแม่กวง แม่ทา ซึ่งเชื่อว่าจะทำให้พี่น้องที่ยังมีชีวิตอยู่พบแต่ความสุขความเจริญ ส่วนพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้วก็จะได้ไปสู่สุคติภพที่ดี โดยจะกระทำกันในเวลาค่ำคืนของวันเพ็ญเดือนสิบสองของภาคกลาง หรือ เดือนยี่เป็งของภาคเหนือ เมื่อสะเปา หรือ สะตวง ลอยในน้ำก็จะเห็นแสงวับ ๆ แวม ๆ เหมือนแสงของผีโขมด (ผีโขมดนั้นเชื่อว่าเป็นผีที่อยู่ในป่าจะออกมาหากินยามกลางคืน และมีแสงออกมาด้วย) ดังนั้นจึงเรียกการลอยสะเปา หรือ ลอยสะตวง นี้ว่า ลอยไฟ หรือ ลอยโขมด...ต่อมาเมื่อภาคกลางมีอิทธิพลเหนืออาณาจักรล้านนา คำว่า “ลอยสะเปา, ลอยสะตวง, ลอยไฟ, ลอยโขมด” ก็หายไปจะเหลือเพียง “ลอยกระทง” นั่นเอง...

คำสำคัญ (Tags): #khonmang
หมายเลขบันทึก: 597496เขียนเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2015 07:53 น. ()แก้ไขเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2015 07:53 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (0)

ไม่มีความเห็น

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท