คนเริ่มเลี้ยงแมวตั้งแต่เมื่อไร
เมื่อไม่นานมานี้ที่เกาะไซบปรัส ในเอเซียกลาง มีการค้นพบซากโครงกระดูกแมวอยู่กับซากโครงกระดูกคน มีอายุราว 9,000 ปี ซากแมวนี้มีลักษณะคล้ายกับแมวป่าแอฟริกา แสดงว่าแมวป่าน่าจะรู้จักใกล้ชิดกับคนตั้งแต่สมัยนั้น แต่จะเป็นสัตว์เลี้ยงของคนหรือไม่ เราไม่ทราบชัด
หลักฐานที่ชัดเจนว่าแมวเป็นสัตว์เลี้ยงของคน มาจากภาพในสุสานของอียิปต์โบราณ อายุราว 4,000 - 3,200 ปีก่อน บางภาพเป็นภาพแมวอยู่กับคนในบ้าน บางภาพเป็นภาพแมวไปล่าสัตว์กับครอบครัวนายพราน
สำหรับในประเทศไทย เรามีตำราโบราณเขียนถึงแมวบ้านลักษณะต่างๆ และมีบันทึกว่าคนสมัยอยุธยาเลี้ยงแมวไว้ที่หอกลองเพื่อจับหนู
ในสมัยแรกคนเลี้ยงแมวไว้เพื่ออะไร
เชื่อกันว่าในราว 7,000 ปีก่อน เมื่อคนเปลี่ยนวิถีชีวิตจากการเร่ร่อนล่าสัตว์ มาเป็นการตั้งถิ่นฐาน และเพาะปลูกพืช แมวป่าก็ได้มาใกล้ชิดกับชุมชนของคน โดยเข้ามาล่าหนูซึ่งมาขโมยกินเมล็ดพืชที่เก็บไว้ ภายหลังคนจึงเลี้ยงแมวป่าไว้กำจัดหนู แต่เรื่องนี้ไม่มีหลักฐานใดยืนยัน
จากหนังสือ แมวไทย
สำนักพิมพ์ปลาตะเพียน
ผู้เขียน สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
พิมพ์เมื่อ 1 มีนาคม 2549
แมวก็คือ เสือ ดีๆ นี่เอง
แมวมีอะไรเหมือนเสือ ความจริงเสือก็คือแมวตัวใหญ่ แมวบ้านจึงมีความเก่งกาจเหมือนเสือหลายอย่าง โดยเฉพาะความเป็นนักล่าในยามวิกาล เช่น
จากหนังสือ แมวไทย
สำนักพิมพ์ปลาตะเพียน
ผู้เขียน สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
พิมพ์เมื่อ 1 มีนาคม 2549
ทุกวันนี้มีแมวบ้านทั้งหมดกี่พันธุ์ ปัจจุบันมีแมวบ้านไม่ต่ำกว่า ๕๐ พันธุ์ และเชื่อว่าทั้งหมดสืบเชื้อสายมาจากแมวป่าสามพันธุ์ ได้แก่ แมวป่าแอฟริกา (Afican wild cat) แมวป่ายุโรป (European wild cat) และแมวป่าเอเชีย (Jungle cat)
แมวบ้านแบ่งเป็นสองกลุ่มใหญ่ คือ แมวขนสั้น กับแมวขนยาว ขนสั้นเป็นลักษณะเด่นตามธรรมชาติที่ถ่ายทอดมาจากแมวป่า พันธุ์แมวขนสั้นจึงมีมากกว่าพันุ์แมวขนยาว บางคนว่าแมวขนยาวนั้นมีต้นตระกูลคือแมวป่าพาลลัส (Pallas's cat) แต่ก็ยังไม่มีการพิสูจน์ชัด
แมวขนสั้น
แมวขนยาว
จากหนังสือ แมวไทย
สำนักพิมพ์ปลาตะเพียน
ผู้เขียน สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
พิมพ์เมื่อ 1 มีนาคม 2549
ในตำราแมวไทยโบราณกล่าวถึงอะไร
ตำราแมวไทยนี้เขียนเป็นคำกลอนในสมุดข่อย ไม่บอกชื่อผู้แต่งและปีที่แต่ง แต่จากลักษณะตัวอักษรและสำนวนภาษาที่ใช้ คาดว่าน่าจะเขียนขึ้นในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ ตอนต้นเรื่องกล่าวว่าฤาษีสองตนเป็นผู้สร้างแมวขึ้น จากนั้นก็กล่าวถึงลักษณะของแมวดี และแมวร้าย และบอกว่าแมวดีจะให้คุณอย่างไร แมวร้ายจะให้โทษอย่างไร แก่ผู้เลี้ยง รวมทั้งมีภาพวาดแมวด้วย ปัจจุบันตำราแมวไทยนี้เก็บรักษาอยู่ที่หอสมุดแห่งชาตินับเป็นตำราแมวที่เก่าแก่ที่สุดเล่มหนึ่งของโลก
แมวไทยที่ไม่อยู่ในตำรา
แมวไทยพันธุ์หนึ่งที่มีเลี้ยงกันมาก แต่ไม่มีเขียนไว้ในตำรา คือ แมวขาวปลอด หรือ แมวขาวมณี เป็นแมวสีขาวทั้งตัว ไม่มีสีอื่นแซม ตาสีฟ้า หรือ ตาสีเหลืองอำพัน บางครั้งก็มีตาสองสีในตัวเดียว แมวพันธุ์นี้ปรากฏอยู่ในภาพจิตรกรรมฝาผนังของวัดหลายแห่ง นอกจากนี้ในท้องถิ่นต่างๆในเมืองไทย ก็ยังมีแมวลายเสือที่มักพบเห็นกันบ่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นแมวลายเสือสีเทา สีเหลือง สีออกเขียวๆนิด และสีตาก็จะเป็นสีเหลืองซะส่วนใหญ่
ในสาราณุกรมไทยฉบับราชบัณฑิตยสถาน กล่าวถึงแมวไทยว่ามีทั้งแมวหางสั้น หางยาว และ หางขอด
จากหนังสือ แมวไทย
สำนักพิมพ์ปลาตะเพียน
ผู้เขียน สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
พิมพ์เมื่อ 1 มีนาคม 2549