สุ่มดิน

ที่ไหนมีปลวกอุดม ที่นั่นก็เป็นแหล่งที่มีเซลลูโลสอุดม มีความชื้นในดินพอเพียง มีกรวดหรือหินปนอยู่มากในดิน​ มีเนื้อดินลึกไม่เกิน ๑/๒-๓ เมตร มีระดับน้ำใต้ดินซึมสูงได้ ถ้าเกิดมีน้ำขังก็ไม่ขังนาน....มีต้นมะเดื่อป่าเยอะ เห็นลูกที่เกาะกิ่งดกมากมาย ระดับเกาะของขั้วลูกอยู่ใกล้ๆโคนต้น ลักษณะอย่างนี้มีภูมิปัญญาจากปราชญ์ชาวบ้านบอกว่า แสดงว่ามีฝนตกมากช่วงต้นปี..... แหงนมองใบต้นไม้ พบรังมดแดงทิ้งร้าง ระดับรังอยู่กลางๆต้นเป็นส่วนมาก มิใคร่มีรังบนยอดสูง ลักษณะอย่างนี้ก็มีปราชญ์ชาวบ้านสอนมาว่า นั่นหมายความว่า ยามฝนตก ลมจะแรง

กลืนน้ำลายเอื้อกเลยเมื่อรู้เรื่องดินเพิ่ม ดินแข็งใช้การไม่ได้เป็นดินอะไรก็ได้ มีน้ำขังได้ ผสมเค็มได้ ผสมเปรี้ยวได้ หลากหลายคุณสมบัติเชียวนิ

ลักษณะดินอันหลากหลายเตือนให้หวนมาทำความเข้าใจคำว่านิเวศ "นิเวศ" มิใช่เรื่องเดี่ยวๆ มันมีเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างบางสิ่งแบบเข้าคู่หรือมากกว่าคู่เข้ามาเอี่ยวกัน

"ดินละเอียด หน้าแล้งแห้งแข็ง แตกระแหง" เป็นหนึ่งในลักษณะที่สะท้อนชวนให้ดูลึกไปถึงความเปียก ความชื้น ความแห้งที่เปลี่ยนแปรตามกาล ตลอดจนธุลีแห่งดิน

ได้ข้อสังเกตก็ลงมือ แล้วพบอย่างนี้ ดินตรงไหนก็ไม่เห็นว่าแห้งจนถึงขั้นแตกระแหง เนื้อดินมีกรวดปนบ้าง มีหินปนดินละเอียดบ้าง มีจุดเล็กๆที่มีดินสไลด์อยู่บ้าง มีผิวดินเรียบกริบ เนื้อดินเนียนแน่นอยู่บ้าง

ดินไม่แตกระแหงก็พอไหวที่ต้นไม้ปลูกใหม่จะรอดได้ ใจชื้นขึ้นหน่อยว่าการปลูกต้นไม้ตรงนี้ไม่ใช่งานหิน

ส่วนของดินก็คล้ายๆคน มีส่วนที่เสมือนดั่งลำตัว แขนขา อวัยวะภายใน และส่วนหัว แร่ธาตุคือลำตัว อากาศคือแขน น้ำคือขา อินทรียวัตถุคือหัว และสิ่งมีชีวิตอันหลากหลายในดิน คือ อวัยวะ

พบอวัยวะของดินที่นี่แล้วหนึ่งชิ้น คือ ปลวก ที่ไหนมีปลวกอุดม ที่นั่นก็เป็นแหล่งที่มีเซลลูโลสอุดม มีความชื้นในดินพอเพียง มีกรวดหรือหินปนอยู่มากในดิน มีเนื้อดินลึกไม่เกิน ๑/๒-๓ เมตร มีระดับน้ำใต้ดินซึมสูงได้ ถ้าเกิดมีน้ำขังก็ไม่ขังนาน

ลักษณะดินที่ปลวกให้ข้อมูลพอไหวอยู่ที่จะลงมือปลูกต้นไม้ แต่ยังก่อน ค้นดูก่อนดีมั๊ยแท้จริงดินเสียมีอะไรเป็นเหตุชักนำ จะได้รู้ว่ามีความพิเศษอะไรอยู่ในดินตรงนี้บ้าง

แถบนี้มีต้นมะเดื่อป่าเยอะ เห็นลูกที่เกาะกิ่งดกมากมาย ระดับเกาะของขั้วลูกอยู่ใกล้โคนต้น ลักษณะอย่างนี้มีภูมิปัญญาจากปราชญ์ชาวบ้านบอกว่า แสดงว่ามีฝนตกมากช่วงต้นปี

แหงนมองใบต้นไม้ พบรังมดแดงทิ้งร้าง ระดับรังอยู่กลางๆต้นเป็นส่วนมาก มิใคร่มีรังบนยอดสูง ลักษณะอย่างนี้ก็มีปราชญ์ชาวบ้านสอนมาว่า นั่นหมายความว่า ยามฝนตก ลมจะแรง

มองออกไปสุดลูกตา เห็นมีหญ้าคาแน่นเต็มไปหมด หญ้าคาเป็นต้นไม้ที่ทนร้อนและทนแดด ไม่ชอบน้ำแฉะ สามารถทำให้เกิดไฟป่าได้ เห็นหญ้าคาที่ไหน ดินตรงนั้นมีออกซิเจนเยอะพอให้ดินไม่แน่น

อืม พอจะได้เค้ารางว่า ฝนกับแดดมีส่วนเอี่ยวกับการทำให้ดินเสื่อม และมีการปรับตัวฟื้นดินเสื่อมอยู่ด้วย ลักษณะพิเศษอย่างนี้ยอด มีความหวังว่าป่านิเวศที่ฝันน่าจะเกิดไม่ยากนิ